Ռյազան
Ռյազան (ռուս.՝ Ряза́ньարտասանությունը (օգնություն • ինֆո)) (մինչև 1778 թվականը՝ Պերեյասլավլ Ռյազանսկի (Переясла́вль-Ряза́нский), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնությունում։ Նույնանուն մարզի և համայնքային շրջանի վարչական կենտրոնն է։ Մտնում է Ռուսաստանի երեսուն խոշորագույն քաղաքների ցանկի մեջ։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Ռյազան | |||||
| ռուս.՝ Рязань | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||||
| Հիմնադրված է | 1095 թ. | ||||
| Առաջին հիշատակում | 1301 | ||||
| Մակերես | 224 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 130 մետր | ||||
| Բնակչություն | ▼523 203 մարդ (հունվարի 1, 2023) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+3 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 4912 | ||||
| Փոստային դասիչ | 390000–390048 | ||||
| Պաշտոնական կայք | admrzn.ru | ||||
| |||||
2019 թվականի տվյալներով Ռյազանի բնակչության թվաքանակը եղել է 539 789։ Զբաղեցնում է 224 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Գտնվում է Արևելաեվրոպական հարթավայրի կենտրոնական հատվածում, Օկա գետի աջ ափին, ՌԴ մայրաքաղաք Մոսկվայից 180 կիլոմետր դեպի հարավ-արևելք, ծովի մակերևույթից 130 մետր բարձրության վրա։ Մարզային նշանակության քաղաք է, գիտական, ռազմական, արդյունաբերական խոշոր կենտրոն։ Ունի երկուական օդանավակայան, երկաթուղային կայարան, ավտոբուսային կայան, գետային նավահանգիստ (ի դեպ, այդ նավահանգիստները նրան կապում են Ատլանտյան ու Հյուսիսային սառուցյալ օվկիանոսների և Կասպից ծովի ավազանների հետ)։
Օկա գետի հոսանքով 50 կիլոմետր ցած նավարկելով՝ կարելի է հասնել «Հին Ռյազան» պատմա-երկրագիտական թանգարան-արգելոցին. միջին դարերում այստեղ է գտնվել Ռյազանի մեծ իշխանության մայրաքաղաքը։
Սլավոնական ցեղերը Ռյազանի ներկայիս տարածքում բնակություն են հաստատել մոտավորապես վեցերորդ դարում։
Անվանի անձինք
Արվեստագետներ
- Ալեքսանդր Ալեքսանդրով (1883–1946) - կոմպոզիտոր
- Էրաստ Գարին (1902–1980) - դերասան
- Անդրեյ Միրոնով (ծնվ. 1975) - նկարիչ
- Կոնստանտին Պաուստովսկի (1892–1968) - գրող
- Յակով Պոլոնսկի (1819–1898) - գրող
- Միխայիլ Սալտիկով-Շչեդրին (1826–1889) - գրող
- Ալեքսանդր Սոլժենիցին (1918–2008) - գրող, Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր
- Սերգեյ Եսենին (1895–1925) - բանաստեղծ
- Սեմյոն Ժիվագո (1807–1863) -նկարիչ
Գիտնականներ
- Անդրեյ Արխանգելսկի (1879–1940) - երկրաբան
- Անդրեյ Մարկով (1856–1922) - մաթեմատիկոս
- Իվան Միչուրին (1855–1935) - բուսաբան
- Սերգեյ Նեպոբեդիմի (1921–2014) - հրթիռային զինատեսակների գյուտարար
- Իվան Պավլով (1849–1936) - նյարդակենսաբան, Նոբելյան մրցանակի ռուս առաջին դափնեկիրը
- Կոնստանտին Ցիոլկովսկի (1857–1935) - ինժեներ
Այլք
- Դմիտրի Անդրեյկին (ծնվ. 1990) - շախմատիստ, գրոսմայստեր
- Ռոման Պուտին (ծնվ. 1977) - բիզնեսմեն
Քույր քաղաքներ
Լովեչ, Բուլղարիա, 1964-ից
Մյունստեր, Գերմանիա, 1989-ից
Բրեսյուիր, Ֆրանսիա, 1997-ից
Սյույչժոու, Չինաստան, 1998-ից
Ալեսանդրիա, Իտալիա, 2006-ից
Օստրուվ Մազովեցկի, Լեհաստան, 2008-ից
Նոր Աֆոն, Աբխազիա, 2008
Բրեստ, Բելառուս, 2014-ից
Գործընկեր քաղաքներ
Կլիմա
Ըստ Köppen climate classification-ի դասակարգման՝ Ռյազանի կլիման խոնավ մայրցամաքային է (Dfb): Գրանցված ամենաբարձր ջերմաստիճանը եղել է 2010 թվականի օգոստոսին՝ 39.5 C, ամենացածրը՝ −40.9 °C (−41.6 °F) 1940 թվականի հունվարին։
| Ռյազանի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 6.3 (43.3) | 7.8 (46) | 17.8 (64) | 29.0 (84.2) | 33.5 (92.3) | 36.7 (98.1) | 38.9 (102) | 39.5 (103.1) | 33.0 (91.4) | 24.2 (75.6) | 15.8 (60.4) | 8.9 (48) | 39.5 (103.1) |
| Միջին բարձր °C (°F) | −4.6 (23.7) | −4.4 (24.1) | 1.5 (34.7) | 11.8 (53.2) | 19.9 (67.8) | 23.2 (73.8) | 25.1 (77.2) | 23.3 (73.9) | 16.9 (62.4) | 9.2 (48.6) | 0.7 (33.3) | −3.5 (25.7) | 9.9 (49.8) |
| Միջին օրական °C (°F) | −7.5 (18.5) | −7.9 (17.8) | −2.4 (27.7) | 6.6 (43.9) | 13.5 (56.3) | 17.2 (63) | 19.2 (66.6) | 17.3 (63.1) | 11.6 (52.9) | 5.4 (41.7) | −1.8 (28.8) | −6.2 (20.8) | 5.4 (41.7) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −10.5 (13.1) | −11.2 (11.8) | −5.6 (21.9) | 2.4 (36.3) | 8.1 (46.6) | 12.0 (53.6) | 14.1 (57.4) | 12.4 (54.3) | 7.6 (45.7) | 2.4 (36.3) | −4.0 (24.8) | −9.0 (15.8) | 1.6 (34.9) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −40.9 (−41.6) | −34.8 (−30.6) | −28.6 (−19.5) | −18.6 (−1.5) | −5.0 (23) | −1.8 (28.8) | 3.5 (38.3) | 0.4 (32.7) | −7.3 (18.9) | −14.7 (5.5) | −24.5 (−12.1) | −39.7 (−39.5) | −40.9 (−41.6) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 42 (1.65) | 36 (1.42) | 28 (1.1) | 40 (1.57) | 37 (1.46) | 73 (2.87) | 88 (3.46) | 62 (2.44) | 54 (2.13) | 66 (2.6) | 49 (1.93) | 46 (1.81) | 621 (24.45) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր | 4 | 4 | 5 | 11 | 13 | 15 | 14 | 13 | 14 | 15 | 11 | 5 | 124 |
| Միջ. ձնառատ օրեր | 23 | 20 | 13 | 4 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0.4 | 4 | 14 | 22 | 101 |
| % խոնավություն | 85 | 82 | 76 | 67 | 61 | 70 | 72 | 74 | 77 | 82 | 86 | 85 | 76 |
| աղբյուր: Pogoda.ru.net | |||||||||||||
Պատկերասրահ
-
Տեսարան հին Ռյազանից -
Ռյազանի կրեմլը -
Ուսպենսկի (Աստվածամոր վերափոխման) տաճարը -
Սբ. Ալեքսանդր Նևսկի տաճարը -
Հյուրանոցային համալիր -
Ռազմական թանգարանը -
Թատրոնը -
Ռյազանի կրեմլը՝ Օկա գետից -
Սերգեյ Եսենինի անվան համերգասրահը -
Ժողովրդական ստեղծագործության պալատը
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- (ռուս.) Պաշտոնական կայքէջ Արխիվացված 2015-01-16 Wayback Machine
- (ռուս.) Ոչ պաշտոնական կայքէջ
- (ռուս.) Ոչ պաշտոնական կայքէջ
- Լուսանկարներ
- (ռուս.) Լուսանկարներ
- Russia’s Ryazan Mulls Renaming Street After Trump
- The Uspensky cathedral (inside the Ryazan kremlin)
- Konstantinovo (motherland of the Sergei Yesenin) and other photos.
- Ռյազանի պատմական քաղաքամասի լուսանկարներ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռյազան» հոդվածին։ |
| Այս հոդվածը կատեգորիայի կարիք ունի։ Դուք կարող եք օգնել նախագծին՝ կատեգորիա գտնել կամ ստեղծել ու ավելացնել հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ռյազան, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.