Հոլմիում: քիմիական միացություն
Հոլմիում (լատին․՝ Holmium) քիմիական տարր է, որի նշանն է Ho, պարբերական համակարգի լանթանոիդների խմբին պատկանող քիմիական տարր։ Լանթանիդ է։ Կարգահամարը 67 է, ատոմական զանգվածը՝ 164,9304: Բաղկացած է մեկ կայուն իզոտոպից՝ 165Ho: Ատոմի էլեկտրոնային թաղանթների կառուցվածքը 4f11 5s2 5p6 6s2 է։
| |||||
|---|---|---|---|---|---|
 Համեմատաբար փափուկ, փայլուն, արծաթափայլ մետաղ | |||||
| Ատոմի հատկություններ | |||||
| Անվանում, սիմվոլ, կարգաթիվ | Հոլմիում / Holmium (Ho), Ho, 67 | ||||
| Ատոմային զանգված (մոլային զանգված) | 1164,93032(2) զ. ա. մ. (գ/մոլ) | ||||
| Էլեկտրոնային կոնֆիգուրացիա | [Xe] 4f11 6s2 | ||||
| Ատոմի շառավիղ | 179 պմ | ||||
| Քիմիական հատկություններ | |||||
| Կովալենտ շառավիղ | 158 պմ | ||||
| Իոնի շառավիղ | (+3e) 89,4 պմ | ||||
| Էլեկտրաբացասականություն | 1,23 (Պոլինգի սանդղակ) | ||||
| Էլեկտրոդային պոտենցիալ | Ho←Ho3+ -2,33 В | ||||
| Օքսիդացման աստիճաններ | 3 | ||||
| Իոնացման էներգիա (առաջին էլեկտրոն) | 574,0 (5,95) կՋ/մոլ (էՎ) | ||||
| Պարզ նյութի թերմոդինամիկական հատկություններ | |||||
| Հալման ջերմաստիճան | 1 747 Կ | ||||
| Եռման ջերմաստիճան | 2 968 Կ | ||||
| Մոլյար ջերմունակություն | 27,15 Ջ/(Կ·մոլ) | ||||
| Մոլային ծավալ | 18,7 սմ³/մոլ | ||||
| Պարզ նյութի բյուրեղային ցանց | |||||
| Բյուրեղացանցի կառուցվածք | վեցանկյուն | ||||
| Բյուրեղացանցի տվյալներ | a=3,577 c=5,616 | ||||
| C/a հարաբերություն | 1,570 | ||||
| Այլ հատկություններ | |||||
| Ջերմահաղորդականություն | (300 Կ) (16,2) Վտ/(մ·Կ) | ||||
| CAS համար | CAS գրանցման համար? | ||||
| 67 | Հոլմիում |
164,93 | |
| 4f116s2 | |
Պատմություն
Հայտնաբերել է շվեդ քիմիկոս Պ. Տ. Կլևեն, 1879 թվականին։ Անվանվել է ի պատիվ Ստոկհոլմի, Holmia - Ստոկհոլմի լատին․՝ անվանումը։
Բնության մեջ
Հազվագյուտ տարր է, պարունակությունը երկրակեղևում՝ 1,3·10−4 % ըստ զանգվածի, ծովի ջրում՝ 2,2·10−7 %: Հանդիպում է հազվագյուտ հողային այլ տարրերի՝ մոնացիտի, բաստենեզիտի, էվկսենիտի, ապատիտի հետ։
Հանքավայրեր
Հոլիումը մտնում է լանթանիդների կազմի մեջ, որոնք հիմնականում հանդիպում են ԱՄՆ-ում, Ղազախստանում, Ռուսաստանում, Ուկրաինայում, Ավստրալիայում, Բրազիլիայում, Հնդկաստանում, Սկանդինավիայում։
Ֆիզիկական հատկություններ
Սպիտակ արծաթափայլ, առաձգական մետաղ է, խտությունը՝ 8800 կգ/մ3, հալման ջերմաստիճանը՝ 1461 °C, եռմանը՝ 2600 °C : Հոլմիումը ամենաուժեղ պարամագնիսական մետաղն է։
Քիմիական հատկություններ
Քիմիապես ակտիվ տարր է, միացություններում՝ եռարժեք։ Տաքացնելիս փոխազդում է ջրածնի, ածխածնի, ազոտի, ֆոսֆորի, ածխածնի օքսիդների հետ։
Քայքայում է ջուրը, փոխազդում է HCl-ի, H2SO4-ի հետ՝ դուրս մղելով ջրածին։ 180-200 °C-ից բարձր օդում արագ օքսիդանում է՝ առաջացնելով Ho2O3 օքսիդը, որին համապատասխանող հիդրօքսիդը՝ Ho(OH)3, հիմք է, ալկալիների հետ չի փոխազդում։
Ho3+ իոնը դեղին է, կոմպլեքս միացություններ է առաջացնում օրգանական շատ նյութերի հետ։
Ստացում
Ստացվում է քլորիդը կամ բրոմիդը կալցիումով վերականգնելիս, միացությունները էլեկտրոլիզելով հեղուկ Cd-ի և Zn-ի կաթոդով, որոնք թորում են վակուումի տակ։
Կիրառություն
Հոլմիումը և դրա միացությունները կիրառվում են մագնիսներ պատրաստելու, ապակին, հախճապակին և ճենապակին դեղին ներկելու համար և այլուր։
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
- Հոլմիումը Webelements-ում
- Հոլմիումը քիմիական տարրերի հայտնի գրադարանում Արխիվացված 2016-12-06 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 6, էջ 512)։  |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Հոլմիում, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.