Գոթա

Բնակավայր
Գոթա
գերմ.՝ Gotha
Զինանշան
Երկիր	Գերմանիա
Մակերես	69,58 կմ²
ԲԾՄ	300 մետր
Բնակչություն	▲46 019 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2022)
Ժամային գոտի	UTC+1 և UTC+2
Հեռախոսային կոդ	03621
Փոստային դասիչ	99867
Ավտոմոբիլային կոդ	GTH
Պաշտոնական կայք	gotha.de​(գերմ.)
Գոթա Վիքիպահեստում

Քաղաքի բնակչությունը՝ 45 733 մարդ (2019 թվականի սեպտեմբերի 30-ի դրությամբ)։ Զբաղեցնում է 69,52 կմ² տարածք։ Քաղաքը բաժանված է 7 քաղաքային շրջանների։ Պաշտոնական կոդ՝ 16 0 67 029:

Գոթան Գերմանիայի ամենահին քաղաքներից է, հանդիսանում է Թյուրինգիայի մշակութային և պատմական կենտրոնը։ Քաղաքի խորհրդանիշը Ֆրիդենշտայն ամրոցն է, որը կառուցվել է 1567 թվականին բարոկկո ոճով։

Այս քաղաքի մասին առաջին գրավոր հիշատակումը թվագրված է 775 թվականի հոկտեմբերով հայտնի Թյուրինգյան անտառի մոտ։ Հենց այդ ժամանակ էր, որ Կարլ Մեծ կայսրը Հերսֆելդի վանքին նվիրեց անտառապատ տարածքներ և դաշտեր Gothaha վիլլայի մոտ։ Քաղաքը հիմնված է երկու ճանապարհների հատման կետում, ինչի շնորհիվ երկար ժամանակ առևտրային կարևոր կենտրոն է եղել։ Տեղական առևտրականներին պատկառելի շահույթ բերող գլխավոր ապրանքը գինին էր։

Քաղաքի պատմական տեսարժան վայրերից մեկը 1369 թվականին անցկացված Լեյնի 12 կիլոմետրանոց ջրանցքն է։ Այն կառուցվել է կոմս Բալթազարի կարգադրությամբ՝ Գոթային ջուր մատակարարելու համար, և օգտագործվում է այդ նպատակով մինչ օրս։

XVII դարում քաղաքը դարձել է բողոքական Սաքսեն-Կոբուրգ-Գոթայի դքսության նստավայրը։ Այդ կարգավիճակում է մնացել մինչև 1918 թվականը։ Ինչպես նշում են պատմաբանները, հերցոգները Գոթան վերածել են օրինակելի, ցուցադրական քաղաքի՝ ինչպես վարչական, այնպես էլ ֆինանսատնտեսական առումով։

Լուսավորյալ կառավարիչները ոչ պակաս ուշադրություն են դարձրել գիտության և մշակույթի զարգացմանը։ Այդ իսկ պատճառով քաղաքը դարձել է քարտեզագրական և հրատարակչական գործի կենտրոն։ 1826 թվականին Գոթայում Իոսիֆ Մեյերը կազմակերպել է հրատարակչական Մատենագիտական ինստիտուտը։ Բացի այդ, հենց այստեղ է, որ առաջին անգամ Գերմանիայում ներդրվել է պարտադիր դպրոցական ուսուցում տղաների և աղջիկների համար։ Քաղաքային դղյակում ստեղծվել է պալատական թատրոն՝ առաջին մշտական թատերախմբով։ Այսօր գերմանական առաջին թատրոնը կրում է Կոնրադ Էքհոֆի անունը՝ ի պատիվ նրա հիմնադիրներից մեկի։

Դուքս Էռնստ Երկրորդը կարգադրել է քանդել քաղաքային ամրոցները և դրանց տեղում անգլիական այգի հիմնել։ Այստեղ էլ նրա հրամանով կանգնեցվել է աստղադիտարան, որի՝ որպես հուշարձանի հսկումը կարգադրել էր կտակով։

Գոթան համարվում է Գերմանիայի ժամանակակից ապահովագրական բիզնեսի ծննդավայրը։ 1820-ին Էռնստ-Վիլհելմ Առնոլդին այս քաղաքում ստեղծել է փոխադարձության սկզբունքի վրա հիմնված ապահովագրական Gothaer Feuerversicherungsbank բանկը, այժմ` Gothaer՝ Քյոլնում գտնվող գլխամասային գրասենյակով։

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին քաղաքը փաստացի չի տուժել, քանի որ գերմանացի պարետն այն ժամանակին հանձնել է ամերիկյան զորքերին։ Ավելի ուշ այն դարձել է Խորհրդային օկուպացիոն գոտու մի մասը և, համապատասխանաբար, հայտնվել ԳԴՀ-ի տարածքում։

Քաղաքում էր գտնվում Gothaer Waggonfabrik գործարանը՝ նաև տրամվայներ արտադրող, որոնք շահագործվում էին ԽՍՀՄ որոշ քաղաքներում (մասնավորապես՝ Եվպատորիայում, Լվովում)։

• Աննա Ֆրանտիշկա Բենդա (1728—1781)՝ չեխ երգչուհի (սոպրանո)
• Ադոլֆ Բուբե (1802—1873) — գերմանացի բանաստեղծ և արխիվագետ, ծնվել և մահացել է Գոթայում։
• Լյուդվիգ Լյուդվիգի Բոնշտեդտ (1822—1885)՝ ճարտարապետ, մահացել է Գոթայում 1885 թվականի հունվարի 3-ին։
• Քրիստիան Վերմուտ (1661—1739)՝ բարոկկոյի դարաշրջանի գերմանացի հայտնի մեդալագործ և դրամահատ
• Ռիխարդ Ալեքսանդր Հես (1835—1916)՝ գերմանացի անտառագետ գիտնական
• Կարլ Էռնստ Ադոլֆ ֆոն Գոֆֆ (1771—1837)՝ գերմանացի երկրաբան և աշխարհագրագետ
• Ֆրիդրիխ Միկոնիուս (1491—1546)՝ գերմանացի լյութերական աստվածաբան, ֆրանցիսկյան վանական, Ռեֆորմացիայի գործիչ
• Տե՛ս List of people associated with the town (German Wikipedia)

• «Գոթա». Բրոքհաուզի և Եֆրոնի հանրագիտական բառարան: 86 հատոր (82 հատոր և 4 լրացուցիչ հատորներ). Սանկտ Պետերբուրգ. 1890–1907.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)