Գերհոսունություն, հեղուկ հելիումի՝ 2,19°K֊hg ցածր ջերմաստիճանում առանց դիմադրության հոսելու հատկությունը։ Հեղուկ հելիումը 2,19°K ջերմաստիճանում (X կետ) երկրորդ սեռի ֆազային անցում է ունենում։ λ կետից ցած հեղուկ հելիումը (Не II) դառնում է գերհոսուն։ Այդ երևույթը բացահայտել է Պյոտր Կապիցան (1938)։
Գերհոսունության հիմնական հատկանիշը բացարձակ զրոյին մոտ ջերմաստիճանում հեղուկ հելիումի մածուցիկության բացակայությունն է, երբ այն հոսում է նեղ մազանոթով։ Դա էապես քվանտային էֆեկտ է և չի կարելի բացատրել, ելնելով դասական ֆիզիկայի պատկերացումներից (ըստ դասական ֆիզիկայի, ցանկացած հեղուկ պետք Է ունենա վերջավոր մածուցիկություն)։
Երևույթի որակական բացատրությունը տվել է Լև Լանդաուն (1941 թվականին)։
Քվանտային հեղուկի՝ հելիումի ցանկացած թույլ գրգռված վիճակ կարելի է ներկայացնել որպես իրար հետ համարյա չփոխազդող «քվազիմասնիկների» համակարգ։ Քվազիմասնիկները բնութագրվում են որոշակի էներգիայով և շարժման քանակով, որոնց կապը (էներգետիկ սպեկտր) He II-ի համար, համաձայն Լև Լանդաուի, ունի նկարում տրված տեսքը։ Երևում է, որ փոքր շարժման քանակներին համապատասխանում են երկայնական տատանումներ, որոնց տարրական գրգռումները (քվազիմասնիկները) ձայնային քվանտներ՝ ֆոնոններ են։ Եթե մազանոթով հոսող հելիումը ենթարկվում է շփման, ապա նրա կինետիկ էներգիայի մի մասը փոխակերպվում է ջերմայինի։ Հելիումի տաքացումով է պայմանավորված նրա ատոմների անցումը գրգռված վիճակի (քվազիմասնիկների, ֆոնոնի ծնունդ)։ Նկարում պատկերված էներգետիկ սպեկտրի դեպքում փոքր արագությամբ շարժվող հեղուկ հելիումում, էներգետիկ տեսանկյունից, քվազիմասնիկի ծնունդն անհնար Է, հետևաբար հեղուկը շարժվում է առանց էներգիայի կորստի, այսինքն՝ առանց շփման։
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 3, էջ 30)։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Գերհոսունություն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.