Ահմադխան Աբու-Բաքար
Ահմադխան Աբու-Բաքար (Ահմադխան Աբաքարով, դեկտեմբերի 12, 1931(1931-12-12), Կուբաչի (քաղաքատիպ ավան, Դախադաևսկի շրջան), Դախադաևսկի շրջան, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ - հոկտեմբերի 23, 1991(1991-10-23), Մախաչկալա, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ), դաղստանցի խորհրդային արձակագիր, թատերագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս, սցենարիստ։ Ծագումով քուբաչի է (քուբուչիները Դաղստանում ապրող ցեղերից են)։ Գրել է դարգիներեն։ Համարվում է դարգին առաջին պրոֆեսիոնալ թատերագիրը։
Ահմադխան Աբու-Բաքար | |
|---|---|
| Ծնվել է | դեկտեմբերի 12, 1931 |
| Ծննդավայր | Կուբաչի (քաղաքատիպ ավան, Դախադաևսկի շրջան), Դախադաևսկի շրջան, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Վախճանվել է | հոկտեմբերի 23, 1991 (59 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Մախաչկալա, Դաղստանյան ԻԽՍՀ, ՌԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | գրող, արձակագիր, բանաստեղծ, հրապարակախոս, սցենարիստ և դրամատուրգ |
| Լեզու | Դարգիներեն |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ |
| Կրթություն | Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտ |
| Ժանրեր | արձակ |
| Պարգևներ |   և  |
Կենսագրություն
Ծնվել է 1931 թվականի դեկտեմբերի 12-ին, Դաղստանի ԻՍՍՀ Քուբաչի աուլում։ Ավարտել է Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտը, ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիայի կոմիտեին առընթեր սցենարական դասընթացները։ Աշխատել է որպես հանրապետական «Ленинское знамя» թերթի թղթակից, հետագայում՝ խմբագիր։ 1965 թվականից Դաղստանի գրողների միության պատասխանատու քարտուղարն էր։ Գրական ասպարեզ է իջել «Հրացոլք» (1954) բանաստեղծությունների ժողովածուով։ Գրել է վիպակներ՝ «Թեմիր–Բուլաթ» (1957), «Հուշարձան ճանապարհի մոտ» (1958)... Նրա «Դարգին աղջիկներ» վիպակը (1958) թարգմանվել է ռուսերեն, ֆրանսերեն, անգլերեն, գերմաներեն, իսպաներեն, լեհերեն։
ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ էր 1957, ԽՍՀՄ ժուռնալիստների միության անդամ՝ 1980, ԽՍՀՄ կինեմատոգրաֆիստների միության անդամ՝ 1978 թվականից։
Էկրանավորումներ
Աբու-Բաքարի սցենարներով և նրա ստեղծագործությունների մոտիվներով նկարահանվել են հետևյալ ֆիլմերը.
Գեղարվեստական
- «Ամպերը լքում են երկինքը», ԽՍՀՄ, Սվերդլովսկի կ/ստ., 1959. դրամա, մելոդրամա։
- «Ադամ և Խևա», ԽՍՀՄ, Մոսֆիլմ, 1969, գունավ., 71 րոպե, կատակերգութ.
- «Մանյակ՝ սիրելիիս համար», ԽՍՀՄ, Վրացֆիլմ, 1971, գունավ., 75 րոպե, կատակերգութ.
- «Հովազը», ԽՍՀՄ, 1979.
- «Ձյունե հարսանիք», ԽՍՀՄ, Ա. Դովժենկոյի անվան կ/ստ., 1980. մելոդրամա, երաժշտ. կինոնկար
- «Չեգերի», ԽՍՀՄ, հեռուստաֆիլմերի հյուսիսօսեթական ստուդիա, 1980. դրամա
- «Յոթ հույսի ծիածան», ԽՍՀՄ, Ուզբեկֆիլմ, 1981. հեքիաթ
- «Կարմիր խնձորների ժամանակը», ԽՍՀՄ, Սվերդլովսկի կ/ստ., 1972. երաժշտ. կատակերգություն
- «Քուբաչինյան ապարանջանի առեղծվածը», ԽՍՀՄ, հեռուստաֆիլմերի հյուսիսօսեթական ստուդիա, 1982.
- «Ձեռագիր Ղուրանի գաղտնիքը», ԽՍՀՄ, Վլադիկավկազհեռուստաֆիլմ, 1990. դրամա, պատմական
Անիմացիոն
- «Քաղցր աղբյուր» — մուլտֆիլմ, ԽՍՀՄ, «Սոյուզմուլտֆիլմ», 1982.
Պարգևներ, կոչումներ
- Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
- Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան
- «Պատվո նշան» շքանշան
- Դաղստանի ժողովրդական գրողի կոչում (1969)
- Սուլեյման Ստալսկու անվան հանրապետական մրցանակ
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- Ахмедхан Абу-Бакар: Творческая судьба: сб. науч. ст. Махачкала: ИПЦ, 2001. — 45 с.
- Ахмедов Х. Ахмедхан Абу-Бакар. Махачкала: Дагучпедгиз, 1975. — 94 с.
- Грани таланта: творчество А. Абу-Бакара в оценке литературной общественности: сб. ст. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1984. — 104 с.
- Зубавина М. Поэтическая повесть о земле даргинской (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Чегери: повесть, пер. Е.Босняцкий) // Наш современник, 1963. № 6. — С. 212—213.
- Казбекова З. Г. Волшебник из Дагестана . (К 60-летию со дня рождения народного писателя Дагестана Ахмедхана Абу-Бакара) // Советский Дагестан, 1991.
- Лебедев В. Где вы, шубурумцы? // Слово о литературе. Махачкала: Даг. кн. изд-во, 1969.
- Мегаева К. Лирическая повесть и повести Ахмедхана Абу-Бакара // Сб. научных сообщений ДГУ. Махачкала, 1969.
- Османова 3. Земля и небо Ахмедхана Абу-Бакара (Вступительная статья) // Абу-Бакар А. Избранные произведения. В 2-х т. Т. 1. М.: Художественная литература, 1980.
- Ришина И. Ахмедхан Абу-Бакар: Мой дом родной — Кубачи // Литературная газета, 1981. 7 января. С. 3.
- Султанова Т. Ю. О некоторых особенностях поэтики повести А. АбуБакара «Белый сайгак» // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
- Хайбуллаев СМ. А. Абу-Бакар // История дагестанской советской литературы. В 2-х т. Махачкала: Изд-во Дагфилиала АН СССР, 1967. Т. 2. — С. 163—171.
- Шаззо К. Счастливчик Паганини или солнце в ущелье Снежного барса (Рец. на кн.: Абу-Бакар А. Паганини из Харбука: повесть, пер. В. Цыбина) // Литературная Россия, 1986. 5 декабря.
- Шемелеков Р. О «Снежных людях» и жизни в горах // Поэтика дагестанской советской литературы. Махачкала, 1986.
- Шишов В. Жемчужины народного опыта (Ахмедхан Абу-Бакар. «Ожерелье для моей Серминаз») // Дружба народов, 1967. № 7. — С. 273—274.
Արտաքին հղումներ
- Диссертация «Повести Ахмедхана Абу-Бакара: эволюция жанра»
- Литературы народов России: XX в.: словарь. / Отв. ред. Н. С. Надъярных. — М.: Наука, 2005. — 365 с. — ISBN 5-02-010208-3
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 45)։  |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Ահմադխան Աբու-Բաքար, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.