O Señor Dos Aneis: Triloxía narrativa fantástica de John Ronald Reuel Tolkien

R. R. Tolkien">J. R. R. Tolkien. A historia comezou como unha secuela da novela de fantasía de Tolkien de 1937 O hobbit, mais finalmente converteuse nunha obra moito maior. Escrita por etapas entre 1937 e 1949, O Señor dos Aneis é un dos libros máis vendidos de tódolos tempos, con máis de 150 millóns de copias vendidas.

O Señor dos Aneis
O Anel Único, arredor de cuxa destrución xira a trama da novela, enriba dunha páxina do libro.
Título orixinal	The Lord of the Rings
Autor/a	J. R. R. Tolkien
Ilustrador/a	Antonio Doñate Mañeru (gl)
Orixe	Reino Unido
Lingua	Inglés
Colección	Fóra de Xogo (nº 56, 57 e 58)
Xénero(s)	Novela
Editorial	Allen & Unwin Edicións Xerais e Sushi Books
Data de pub.	1954-55 2001-02 (Edicións Xerais) 2018 (Sushi Books)
Formato	Rústico cosido a fío.
Páxinas	520 (Tomo I en gl) 440 (Tomo II en gl) 400 (Tomo III en gl) 890 (Edición de Shushi Books)
ISBN	ISBN 84-8302-683-X (Tomo I en gl) ISBN 84-8302-826-3 (Tomo II en gl) ISBN 84-8302-916-2 (Tomo III en gl) ISBN 978-84-16884-17-9 (Edición de Shushi Books)
Precedido por	O hobbit
Seguido por	The Adventures of Tom Bombadil
Tradución	Moisés Barcia Rodríguez
[ editar datos en Wikidata ]

O título da novela refírese ó principal antagonista da historia, o señor escuro Sauron, que na idade antiga creou o Anel Único para dominar os outros Aneis de Poder como a arma definitiva na súa campaña por conquistar e gobernar toda a Terra Media. A historia comeza na Comarca, unha terra de hobbits non moi diferente da campiña inglesa, e avanza por toda a Terra Media seguindo o curso da Guerra do Anel a través dos ollos dos principais personaxes, os hobbits Frodo Bulseiro, Samsagaz "Sam" Gamllí, Meriadoc "Merry" Brandigamo e Peregrin "Pippin" Tuc, os homes Aragorn e Boromir, un capitán de Gondor, Gimli, un guerreiro anano, Legolas, un príncipe elfo e Gandalf, un mago.

Orixinalmente, a obra foi concibida por Tolkien para ser un volume dunha colección de dous, sendo o outro O Silmarillion, mais esta idea foi rexeitada pola editorial. Por razóns económicas, O Señor dos Aneis foi publicado en tres volumes dende o 29 de xullo de 1954 até o 20 de outubro de 1955. Os tres volumes foron titulados A Irmandade do Anel, As Dúas Torres e O Regreso do Rei. Estruturalmente, a novela está dividida de xeito interno en seis libros, dous por volume, con varios apéndices de material de fondo incluídos no final. Algunhas edicións combinan a obra completa nun único volume. O Señor dos Aneis foi republicado en numerosas ocasións e foi traducido a 38 linguas.

A triloxía foi traducida ó galego por Moisés Barcia Rodríguez e publicada pola editorial Edicións Xerais no ano 2001. Esta tradución, revisada e actualizada polo propio Barcia, publicouna nun único volume Sushi Books, selo editorial de Rinoceronte Editora, no ano 2018.

O libro conta a aventura do hobbit Frodo Baggins (Frodo Bulseiro na tradución galega) na súa viaxe rumbo ó Monte do Destino, co fin de destruír o anel de poder forxado por Sauron, o grande Inimigo Escuro, motivo da trama da triloxía. Sauron, o Señor Escuro de Mordor, é o principal vilán da historia, creador do Anel Único que utilizou para controlar o poder dos demais Aneis.

O Señor dos Aneis constitúe a continuación dun libro anterior de Tolkien, O hobbit, que trata da historia de como o Anel do Poder pasa ás mans do tío de Frodo Bulseiro, Bilbo Bulseiro. Nun nivel máis profundo constitúe a continuación doutro libro chamado O Silmarillion, que fala da creación da Terra Media, de todas as criaturas que nela habitan, do primeiro Señor Escuro, mestre de Sauron, e das loitas polos Silmarils.

 

O Señor dos Aneis narra a historia dun grupo de seres (elfos, hobbits, ananos, humanos), que forman a Irmandade do Anel, no seu intento por destruír o Anel Único, forxado por Sauron, o amo do mal. É a historia do heroe do pobo chan, daquela persoa que aínda sabendo que o seu destino pode ser fatal, loita por cumprilo, pois del depende a continuidade do seu mundo.

Aínda que algúns o consideran o comezo da fantasía épica, existen múltiples precedentes, como o Conan de Robert E. Howard, ou as historias do Rei Artur. Non obstante, ningún dos seus predecesores tivo a habilidade de crear toda unha mitoloxía no extremo que o fixo J.R.R. Tolkien, xa que o escritor literalmente inventou un mundo completo coa súa xeografía, a súa historia, as súas linguas, lendas e cancións, creando un universo literario de profundidade e riqueza que dota á novela dun ar de verosimilitude, dando lugar a un verdadeiro exercicio de mitopoese (das palabras gregas que significan "creación de mitos")

A novela como tal fora encargada por George Unwin, que desexaba aproveitar o éxito que tivera O hobbit. Porén, O Señor dos Aneis defraudou nun principio os editores, que agardaban unha novela "máis para nenos", ao estilo do propio O hobbit e encontráronse cunha composición de máis de mil páxinas nun estilo moito máis adulto, que non era o que encargaran, e dubidaban do seu éxito, e ademais a súa publicación sería moito máis cara. Crese que foi idea dos editores dividir a novela en tres libros para abaratar os custos da súa publicación e avaliar a acollida polo público. A comezos dos anos 50 había unha gran carestía de papel como consecuencia do período de posguerra. O mesmo Tolkien nunca estivo moi de acordo con esta decisión, e, en particular, sempre criticou o título do terceiro libro (O Regreso do Rei), que, segundo el, anticipaba o desenlace da novela.

 

A novela divídese entón en tres partes, que acostuman publicarse por separado, e un libro de apéndices:

• A Irmandade do Anel: Presenta o conflito básico da historia, explicando quen son os hobbits, personaxes esenciais no enredo, e reúne os protagonistas. O nome foi evidente, pois Tolkien mesmo o anticipa na novela tras o Consello de Elrond no que se xuntan todos os protagonistas principais.
• As Dúas Torres: Narra o conflito con Saruman. O nome non está claro. Nunca se soubo con certeza se as dúas torres eran Minas Tirith e Minas Morgul, Minas Tirith e Barad-dûr, Minas Tirith e Orthanc, Orthanc e Barad-dûr ou unha mestura de todas elas.
• O Regreso do Rei: Nun principio chamado por Tolkien A Guerra do Anel, aínda que cambiado polos editores que non o encontraban comercial, contén, segundo palabras do propio Tolkien, a descrición da última defensa contra a Sombra.
• Apéndices: Recompilación dunha serie de historias curtas, xenealoxías, calendarios e, como Tolkien era un grande lingüista, é natural que haxa notas sobre os idiomas ficticios que el creou, sendo os principais o quenya e o sindarin.

O autor foi minucioso canto ás descricións dos lugares e personaxes e, debido á inmensa cantidade de lugares, elaborou mapas que son útiles para entender o camiño de cada un na Irmandade do Anel. Xustamente por pasar en varios lugares, os libros deben ser lidos con bastante atención.

Desde a súa primeira publicación, foi un enorme éxito editorial, que cativou e continúa cativando un gran público, converténdose nunha das novelas máis importantes do século XX, non soamente polo seu éxito, senón tamén desde un punto de vista literario, ao practicamente crear un estilo novo dentro da literatura.

 

O libro é de grande relevancia para os interesados na filoloxía, debido a que Tolkien mestura varios idiomas nel, algúns inventados (como as linguas élficas Quenya e Sindarin), e outras variacións do inglés ou do anglosaxón, que coñecía perfectamente por ser profesor destas materias na Universidade de Oxford. Desta forma, á lingua dos habitantes de Rohan deulle un parecido coa dos anglosaxóns (por admiración de Tolkien a este pobo e porque, dalgunha maneira, os rohirrim parecíanse a estes) e en Gondor falan nun inglés moi protocolario, os elfos, con frecuencia, en élfico etc.

Comparando as dúas obras de Tolkien máis próximas a "O Señor dos Aneis", se ben é certo que "O Silmarillion" é cronoloxicamente anterior a "O hobbit", non é exactamente a súa predecesora, xa que mentres aquela se dedica na súa inmensa maioría aos Días Antigos e ás loitas dos elfos contra Morgoth polos Silmarils e o dominio de Beleriand, e na que nin sequera se mencionan os hobbits, O hobbit relata acontecementos moito máis próximos no tempo do Señor dos Aneis, podéndose considerar como o seu prólogo.

• Hobbits:
  • Frodo Bulseiro, o encargado de destruír o Anel.
  • Samsagaz "Sam" Gamllí, amigo e xardineiro de Frodo.
  • Peregrin "Pipin" Tuc, amigo de Frodo.
  • Meriadoc "Merri" Brandigamo, amigo de Frodo.
  • Bilbo Bulseiro, tío de Frodo, e protagonista d´O Hobbit, foi quen encontrou o anel.
  • Fredegar "Gordiño" Bocho, amigo de Pipin e Merri.
  • Rosiña Cotón, esposa de Samsagaz Gamllí.
  • Sméagol, que foi o primeiro hobbit que encontrou o anel do poder e a quen somerxeu nunha gran maldición consumíndose e converténdose nunha criatura chamada Gollum.
• Homes:
  • Aragorn chamado tamén Alancadas e Elessar ("Pedra de Elfo", trixésimo noveno herdeiro de Elendil por liña directa.
  • Boromir, fillo de Denethor.
  • Faramir, fillo de Denethor, irmán máis novo de Boromir.
  • Denethor, fillo de Ecthelion, señor e Mordomo de Gondor.
  • Théoden, Rei de Rohan.
  • Éomer, sobriño de Théoden e Terceiro Mariscal da Marca.
  • Éowyn, sobriña de Théoden e escudeira de Rohan.
  • Halbarad, montesío do Norte, axudante nos Campos de Pelennor, curmán de Aragorn.
  • Lingua de Verme, axudante de Saruman.
• Elfos:
  • Legolas, fillo do Rei do Bosque Verde, Thranduil.
  • Elrond, señor de Valfendido, fillo de Eärendil.
  • Arwen Undómiel, filla de Elrond e neta de Galadriel.
  • Galadriel, a Dama do reino dos bosques de Lórien.
  • Celeborn, Esposo de Galadriel e Señor de Lothlórien.
  • Elladan, axudante de Aragorn nos campos de Pelennor, fillo de Elrond e xemelgo de Elrohir.
  • Elrohir, axudante de Aragorn nos campos de Pelennor, fillo de Elrond e xemelgo de Elladan.
• Ananos:
  • Gimli, fillo de Glóin, representante da raza dos Ananos na novela.
  • Glóin, membro da Casa de Durin. Desempeña un importante papel n´O Hobbit.
• Magos:
  • Gandalf o gris, o protector e amigo de Frodo, mago da orde dos Istari.
  • Saruman, líder da orde de magos, foi atraído ao lado escuro do anel debido ao seu extenso coñecemento do mesmo.
  • Radagast o Pardo, outro dos Istari, deulle a Gandalf a mensaxe de Saruman que lle fixo pensar que o anel de Frodo era o Único.
  • Os Magos Azuis.
• Criaturas da Escuridade:
  • Sauron, un espírito antigo representante do Mal.
  • Os Nazgûl, os seus máis poderosos servidores, antigos reis dos homes que sucumbiron ao poder do Anel Único e convertéronse en escravos de Sauron.
  • O Rei Bruxo de Angmar, capitán dos Nazgûl e dirixente dos exércitos de Mordor.
  • Grishnak, Uruk-hai,
  • Lurtz, Uruk-hai,
  • Shagrat, Uruk-hai,
  • Gothmog, orco de Minas Morgul. Segundo ó mando do exército de Mordor despois do Rei Bruxo de Angmar.
• Outros personaxes:
  • Tom Bombadil.
  • Bagadouro, esposa de Tom Bombadil.
  • Bárbore, o máis antigo dos Ents, gardiáns do bosque.
  • Gwaihir, Señor das Grandes Aguias

Da novela realizáronse unha película de debuxos animados dirixida por Ralph Bakshi, que tivo un discreto éxito, e unha superprodución, presentada en tres partes como a novela, dirixida polo neozelandés Peter Jackson. Esta segunda adaptación tivo un grande éxito de público e reviviu o fenómeno Tolkien, sendo (as tres partes xuntas) a película de cine máis longa xamais rodada e a que conseguiu maior número de premios Oscar da Academia de Cinema dos Estados Unidos, 17 Óscars entre os tres filmes, sendo a máis galardoada a terceira parte, que obtivo 11 (os mesmos que un mito do cinema, o filme Ben-Hur), entre eles o de mellor filme, mellor director e mellor guión adaptado.

Wiki Commons ten máis contidos multimedia na categoría:  O Señor dos Aneis

Outros artigos

• Arda
• A triloxía de Peter Jackson inspirada na novela:
  • The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring
  • The Lord of the Rings: The Two Towers
  • The Lord of the Rings: The Return of the King
• Alan Lee, reputado ilustrador da novela e colaborador no deseño da triloxía de Peter Jackson.

Ligazóns externas

• Sobre a tradución á lingua galega da triloxía
• A Irmandade do Anel, ficha en Xerais.
• As dúas torres, ficha en Xerais.
• O Regreso do Rei, ficha en Xerais.