Хоолой дабһан (ᠬᠣᠭᠤᠯᠠᠨ ᠤ ᠳᠠᠪᠤᠰᠤ), натриин хлорид (NaCl) — хүнэһэнэй амта нэмэгдүүлхэ бусад бүхы амталагшаһаа ехэ хэмжээтэй хэрэглэгдэдэг.
Амтлагшын дотор юрэдын хоолой дабһан онсогой байра эзэлнэ. Мүн зарим хүнэһэниие консервировалжа хадагалхын тулада ехэ хэмжээнэй дабһаар дабһалдаг. Хүнэй плазмэ ба эсэй гаднахи шэнгэндээ натриин болон хлорой ионуудай амин шухала шаардалгатай концентрациие барижа байхын тулада тэдые тодорхой хэмжээнэй хоолой дабһан хэлбэреэр гаднаһаа абажа байдаг.
Эртэ урда сагһаа дабһан гээшэ ехэ үнэтэй зүйлнүүдэй нэгэниинь байһан юм. Зарим газарнуудта дабһанай түлөө шуһата тулалдаанууд болодог байгаа.1648 ондо Москвада болоһон бодолго «дабһанай буһалгаан» гэжэ түүхэдэ бэшээтэй. Үгытэй хүнүүд дабһа худалдажа абаха аргагүй байхадаа, баяшуулай ажалынь хэжэ, хүлһыень дабһаар абадаг һэн.«Дабһан алтанһаа үнэтэй» гэжэ хүнүүд хэлсэдэг байгаа.
Далайн уһан соо удаан хэбтэһэн модо, зомгоол суглуулаад, галда дүргөөхэдэ, үнэһэн болоо юм аабдаа. Тиимэ үнэһые папуасууд эгээл амтатай, эгээл хүндэтэй эдеэн гэжэ тоолодог гээд, Миклухо-Маклай гэжэ бэшэһэн байдаг.
Хүнэй бэедэ дабһан тон хэрэгтэй юм. 300 грамм дабһан хүнэй бэе соо ходо байха ёһотой — тэрэниие доошонь оруулхагүйн түлөө хүн дабһатай эдеэ эдинэ. Гэбэшье дабһа ехээр эдеэ һаа, хүл гарай, үе мүсын үбшөөр хүн үбдэжэ болохо. Тиимэһээ юумэн бүхэниие хэм хэмжүүр соонь хэрээглэхэдэ туһатай байдаг.
This article uses material from the Wikipedia Буряад article Хоолой дабһан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Хэрбэеэ ондоо юумэнэй заагдаагүй һаа, CC BY-SA 4.0 зүбшөөрэлөөр удхыень хаража болохоор. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Буряад (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.