Роберт Кох: герман микробиолог

Миин лэ боомо (1877 он), сүрьеэ (1882 он), холерэ (1885 он) үбшэнгүүдэй нянгые нээһэн бэшэ аад, «микробиологиин эсэгэ» гэжэ нэрлэгдэнхэй. Тэрэ сүрьеэгэй микобактериие элирүүлһэн ашаар 1905 ондо физиологи ба анагааха ухаанай һалбарида Нобелиин шагнал хүртэһэн байна.

Роберт Кох
Түрэһэн үдэр:	1843 оной 12 һарын 11(1843-12-11)[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12][14]
Түрэһэн газар:	Клаусталь[d], Королевство Ганновер[d]
Эрхэтэнэй харьяалал:	Королевство Ганновер[d]  Германиин эзэнтэ гүрэн
Наһа бараһан үдэр:	1910 оной 5 һарын 27(1910-05-27)[3][4][6][15][7][9][11][12][14] (66 наһатай)
Наһа бараһан газар:	Баден-Баден[d], Великое герцогство Баден[d], Германиин эзэнтэ гүрэн[16]
Шагнал:	Нобелиин физиологиин ба анагааха ухаанай шагнал
Гарай үзэг:

Һанновер хаанта уласай Клаустальта шахтёрой хүбүүгээр түрөө. Гёттинген ехэ һургуулида Фридрих Густав Яков Һенлегэй доро анагааха эрдэм ухааниие һуража, 1866 ондо дүүргэһээр, Луи Пастерэй микробиологиин шэнжэлэлгэдэ һонирхолтой боложо Берлин ехэ һургуулида микробиологиин шэнжэлэлгэ хэбэ. Эмшэнэй зэргын шалгалтые амжалтатайгаар дабаһаар, эмшэн болоһон Кох хүдөөдэ ажаллаад, Франци-Пруссиин дайнай үедэ сэрэгэй эмшэн байгаа. Дайнай һүүлдэ Вольштайнда эмшэлэн ажаллажа, боомын тухай шэнжэлжэ үзөөд, 1876 ондо Бреслау ехэ һургуулида өөрынгөө шэнжэлэлгын дүнгые элирүүлбэ. Кохой шэнжэлэлгын дүн хэдэ хэдэн уласта мэдэгдэжэ, микробиологиин дэбжэлтэдэ нэмэри оруулба.

1881 ондо Берлинэй ехэ һургуули Гигиенын хүреэлэндэ багшалжа эхилээд, нянгай жэшээ заһаха, будаха, микроскопоор үзэхэ аргые бии болгобо. 1882 оной 3 һарын 24-дэ сүрьеэгэй сабха нээжэ, агаарай замаар дамжадагыень ойлгобо. 1883 ондо Египетһээ Энэдхэгэй хүрэтэр аялжа, Vibrio cholerae гэжэ холерэ үбшэнгэй нянгые нээбэ. 1890 ондо сүрьеэ тухай шэнжэлэлгэеэ үргэлжэлүүлжэ, туберкулин гэжэ сүрьеэгэй вакциные нээбэ. Хариншье һаа, туберкулин үрэ дүнгүй гэжэ үзэгдэжэ Кохой багшын соло унаба. Кох нээһэн туберкулинээ һайжаруулхын түлөө бүхы хүсэеэ үгэбэ. 1901 ондо тэрэнэй шаби Эмиль Адольф фон Беринг дифтери тухай шэнжэлэлгын түлөө түрүүшын биологиин Нобелиин шагналда хүртэбэ.

1891 ондо Берлинэй Пруссиин халдабарита үбшэнгүүдэй хүреэлэнэй түрүүшын хүтэлбэрилэгшэ боложо, 1905 ондо Нобелиин шагналда хүртэһэн байна. 1910 ондо 66 наһатайдаа Баден-Бадендэ нүгшэбэ.