Мянтуз

Мянтуз
Клясыфікацыя
Бінамінальная намэнклятура
Lota lota
Мянтуз у Вікісховішчы ITIS 164725 ·

Пашыраны ў рэках і азёрах Эўразіі і Паўночнай Амэрыкі, у плыткіх прыбярэжных водах Балтыкі. У Беларусі жыве ў вадаёмах з халоднай чыстай вадой і камяністым дном, у ямах, пад берагамі. Актыўны ўвосень і зімой, летам упадае ў спячку. Народныя назвы: калека, мень, мянёк. Даўжыня да 1,7 м, маса да 32 кг (у Беларусі да 5 кг). Цела падоўжанае, акруглае, звужанае да хваста, ўкрытае вельмі дробнай луской. Сьпіна зяленаватая або аліўкава-зялёная з чорна-бурымі плямамі і палосамі. Галава шырокая, прыплюснутая. Верхняя сківіца выступае ўперад. На ніжняй сківіцы 1 вусік, 2 вусіка – ля ноздраў. Зубы шматлікія, шчацінкападобныя. Драпежнік. Прамысловае значэньне мае ў Браслаўскіх і Нарачанскіх азёрах. Нерасьціцца пры блізкай да нуля тэмпэратуры вады і адкладае ікру пад ільдом. Аддае перавагу вадаёмам з камяністым дном і халоднай крынічнай вадой.

Мяса белае, шчыльнае, без дробных костак, смачнае, дыетычнае (19 % бялку, 0,6 % тлушчу). Далікатэсам лічыцца вялікая тлустая пячонка ментуза (51 – 67 % тлушчу, багатага вітамінамі A і D), у некаторых краінах яе ядуць сырой. Мянтуз асабліва папулярны ў фінскай нацыянальнай кухні, дзе далікатэсам лічыцца і ікра ментуза. Вельмі смачныя юшка з ментуза, смажаны, заліўны мянтуз, пірагі з начынкай з ментуза. Увогуле, ментуза можна гатаваць як траску.

Мянтуз сустракаецца ў басэйнах Дзьвіны, Нёмана, Буга, Дняпра, Сажа і Прыпяці, а таксама на Браслаўскіх (Віцебская вобласьць) і Нарачанскіх азёрах (Менская вобласьць). Дазваляецца яго лоўля з сакавіка па сьнежань.

  Мянтуз — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў