Ҡазан (Ҡаҙан; татар.
Рәсәй Федерацияһының Волга буйындағы ҙур иҡтисади, мәҙәни һәм сәйәси үҙәге.
Ҡала | |||||
Ҡазан | |||||
| |||||
Ил | |||||
---|---|---|---|---|---|
Федерация субъекты | |||||
Координаталар | |||||
Башлыҡ | |||||
Милли состав | |||||
Этнохороним | ҡазанлы | ||||
Сәғәт бүлкәте | UTC+4 | ||||
Телефон коды | 843 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды | 16, 116 | ||||
ОКАТО коды | |||||
ОКТМО коды | |||||
ГКГН номеры | |||||
Рәсми сайт | |||||
Ҡазанда йәшәгән халыҡ һаны — 1,130 млн кеше, майҙаны — 425,3 км². Ҡала халҡының үҫеше түбәндәге теҙемдә күрһәтелгән.
Йыл | Халыҡ һаны |
---|---|
1800 | 40 000 |
1858 | 61 000 |
1897 | 130 000 |
1907 | 161 000 |
1917 | 207 000 |
1920 | 146 000 |
1923 | 158 000 |
1959 | 667 000 |
1962 | 711 000 |
1964 | 742 000 |
1966 | 804 000 |
1970 | 868 000 |
1979 | 993 000 |
1989 | 1 094 000 |
1995 | 1 078 000 |
2002 | 1 105 000 |
2008 | 1 120 000 |
2009 | 1 131 000 |
Ҡазан — күп милләтле ҡала. Унда халыҡтың күпслеге татарҙар, урыҫтар һәм сыуаштар.
Ҡазанда төрлө дин вәкилдәре, башлыса мосолмандар һәм православ христиандар, йәшәй. Шулай уҡ католиклар, йәһүҙиләр һ. б. дин вәкилдәре бар.
Апанай, Барудия, Борнай, Зәңгәр, Иҫке Таш, Нурулла, Ғәлиев, Ҡабан арты, Әзим, Әл-Мәржәни.
«Ҡазан» атамаһының барлыҡҡа килеүе тураһында бер нисә фараз бар:
№ | Район исеме | Халыҡ һаны (мең кеше) | Майҙаны (гектар) | Мәғлүмәт |
---|---|---|---|---|
1 | Авиатөҙөлөш районы | 110,1 | 3 891 | |
2 | Вәхит районы | 83,3 | 2 582 | |
6 | Волга буйы районы | 218,8 | 11 577 | |
3 | Киров районы | 107,2 | 10 879 | |
4 | Мәскәү районы | 130,5 | 3 881 | |
7 | Совет районы | 266,1 | 7 687 | |
5 | Яңы Савин районы | 204,2 | 2 066 |
Ҡала менән мэр идара итә. 2005 йылдың 17 ноябренән был вазифаны Илсур Метшин башҡара.
Вокзал комплексы ҡала үҙәгендә урынлашҡан. Вокзал аша йылына 8 миллион кеше үтә.
Ентекле:Ҡаҙан метрополитены 2005 йылдан алып эшләй ҡаҙан метрополитены
Ҡазанда 55 юғары уҡыу йорто эшләй.
1804 йылдың 17 ноябрендә нигеҙ һалынған. Уҡыу йортон тамамлаусылар араһында — С. Т. Аксаков, М. А. Балакирев, П. И. Мельников-Печерский, Лев Толстой, В. Хлебников бар . В. И. Ульянов-Ленин да бында уҡый әммә университетты бөтөрмәй, революцион төркөмдә ҡатнашыуы менән бәйле ҡыуыла.
Хәҙерге ваҡытта университтета 14 факультет бар, уның составына шулай уҡ А. М. Бутлеров исемендәге Химия институты, көнсығыш телдәр институты, тел институты, Яр Саллы һәм Зеленодольск ҡалаларындағы ике филиал инә.
9 факультетты, 58 кафедраны, 57 лабораторияны, 10 фәнни-техник үҙәкте, 3 ғилми-тикшеренеү институтын үҙ эсенә ала. Университетта 15 мең студент уҡый.
Театр 1906 йылдың 22 декабрендә асылған. Хәҙерге бинаһында 1987 йылдан эшләй.
This article uses material from the Wikipedia Башҡорт article Ҡазан, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Башҡа шарт булмаһа, CC BY-SA 4.0 лицензияһына ярашлы, эстәлек менән һәр кем файҙалана ала. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Башҡорт (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.