Idioma Rumanche

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.

Rumanche Rumantsch
Atras denominacions:	Retico, retorrumanche
Parlau en:	Grisons
Rechión:	{{{territorios}}}
Etnia:	Rumanches
Parladors:	50.000–70.000
Posición:	{{{clasificación}}} (Ethnologue 1996)
Filiación chenetica:	Indoeuropea
Estatus oficial
Oficial en:	Suiza
Luenga propia de:	{{{propia}}}
Reconoixiu en:	{{{reconoixiu}}}
Regulau por:	Sin de regulación
Codigos
ISO 639-1	rm
ISO 639-2	roh
ISO 639-3	{{{iso3}}}
SIL	roh
Cantón d'os Grisons, en morato puestos an se charra o rumanche

O rumanche ye como se diz a un conchunto de parlas de val que se charran en bels lugarons d'o cantón montanyoso d'os Grisons, Suiza. Estas parlas forman con lo ladino y lo friulán o subgrupo retorromanico d'as luengas romances. Ye una d'as cuatre luengas nacionals de Suiza, de conchunta con l'alemán, l'italiano, y o francés. As cinco parlas dialectals mas charratas son sursilván, sutsilván, surmirán, puter y vallader.

Rumanche ye una denominación batiauguas que acubilla un grupo de dialectos amanaus y perteneixients a o subgrupo de luengas retorromanicas. Os cinco dialectos d'o rumanche son:

• Os dialectos d'o Rin:
  • Sursilvan — en o Vorderrhein (Rain anteriur), incluyindo-ie Lumnezia, Foppa, Cadi (Surselva)
  • Sutsilvan — en o Hinterrhein (Rain posteriur), encluyindo-ie Plaun, Tumliasco, Schons (Sutselva)
  • Surmiran — en as vals d'a Julia l'Albula, encluyendo-ie Surses, Sutses (Surmeira)
• Os dialectos engadins u ladinos:
  • Puter — l'alta val d'Engadín (Engiadin' Ota)
  • Vallader — a baixa val d'Engadín (Engiadina Bassa) y a val de Müstair.

Se gosa referir a ormino a os dialectos puter y vallader como una variedat especifica dita ladino, ya que fan servir ista parola ta decir "rumanche". Sindembargo, en cheneral gosa clamar-se ladino a la luenga d'os Dolomitas italianos. Os codigos ISO 639 d'o rumanche son rm y roh.