O cantón d'os Grisons (alemán Kanton Graubünden; alemán suizo Kanton Graubünda, italiano Cantone dei Grigioni; lombardo Canton Grisun, rumanche Chantun Grischun; francés Canton des Grisons), ye o mas gran y o mas oriental d'os ventiseis cantons de Suiza.
Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla. |
Ye a mas, l'unico cantón que tien tres luengas oficials: alemán, italiano y rumanche y l'unico a on que se charra ista zaguera.
Cantón d'os Grisons Kanton Graubünden Chantun Grischun Cantone dei Grigioni Canton Grisun Kanton Graubünda | |||||
Cantón de Suiza | |||||
| |||||
Entidat • País • Estato | Cantón Suiza Suiza | ||||
Capital | Coira | ||||
Idioma oficial • Atros idiomas | Alemán, rumanche y italiano Alemán suizo, lombardo y bavaro | ||||
Superficie • Total | Pos. 1 7 105.39 km² | ||||
Población • Total (2018) • Densidat | Pos. 15 198 379 hab. 26,14 hab/km² | ||||
ISO 3166-2 | CH-GR | ||||
Incorporación a la Confederación | 1803 | ||||
Abreviadura | GR | ||||
O cantón d'os Grisons en Suiza | |||||
Pachina web oficial |
O cantón d'os Grisons tien una población de 185.700 habitants (2003) en una superficie de 7.105 km², con una densidat de población de 26,14 hab/km².
A capital d'o cantón, que dentró en a Confederación Suiza en 1803, ye a ciudat de Coira.
O nombre d'o cantón tien o suyo orichen en a historia d'a rechión, en fer referencia a o mesmo orichen d'o cantón, naixito de l'alianza de tres ligas de pueblos y ciudaz, as clamatas Tres Ligas u Ligas Grisonas: a Liga d'a Casa de Dios, a Liga d'as Diez Churisdiccions y a Liga Gris, clamata asinas por a color d'os vestitos en ixas envueltas en a rechión. O nombre en alemán d'o cantón, Graubünden (en traducción literal Ligas Grises) contrimuestra mas clarament iste orichen etimolochico que os nombres en rumanche y en italiano.
Os primers pobladors conoixitos d'a rechión son os retos, establius en a rechión arredol d'os sieglos IV aC-II aC. Os retos yeran un conchunto de pueblos alpins entre os que bi heba parlants de luengas celtas y d'o retico, luenga talment relacionada con o etrusco.
En o anyo 15 dC, os retos fuoron conquiestos por os romanos, en o marco d'as campanyas de Tiberio y Druso, os fillos adoptivos de César Augusto, contra os pueblos celtas d'os Alpes ta protecher millor o norte d'Italia d'os pueblos chermanicos. Dimpués d'a suya conquiesta fació parte d'a provincia romana de Raetia u Recia, prencipiando o proceso de romanización, pa convertir-se en a Edat Meya en os actuals rumanches u Kauderwelche.
A chermanización d'a zona se produció por a invasión d'os alamans, debant qui una dinastía local rumanche, os prencipes-bispes Victoridos, oferiban resistencia en a ciudat de Cuira. A chermanización continó en a baixa Edat Meya y contina dica os nuestros días.
Cantons de Suiza | |
---|---|
Appenzell Rodas Exteriors | Appenzell Rodas Interiors | Argovia | Basilea-Campanya | Basilea-Ciudat | Berna | Chinevra | Friburgo | Glaris | Grisons | Jura | Lucerna | Neuchâtel | Nidwalden | Obwalden | Sankt Gallen | Schaffhausen | Schwyz | Soleura | Tesino | Turgovia | Uri | Valais | Vaud | Zug | Zúrich |
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article Cantón d'os Grisons, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.