Nhìn ngắm Hán Phục trong các triều đại Trung Hoa xưa

Hiện nay, Hán Phục không xuất hiện trên các tuyến đường, con phố mà người ta chỉ có thể bắt gặp nó tại các viện bảo tàng hay một vài sự kiện văn hóa tiêu biểu vùng miền ở Trung Quốc.

1. Hanfu là quần áo truyền thống của người Hán trong thế kỷ 17. Nó tồn tại gần 4000 năm từ Thời Cổ đại hoàng đế (khoảng 21 thế kỷ trước) đến nhà Minh (giữa thế kỷ 17). Hanfu là quốc phục có lịch sử lâu đời nhất trên thế giới. Hanfu được coi là một phần rất quan trọng của văn hóa của Trung Quốc. Cách ăn mặc Hanfu thích hợp là một phần quan trọng của sự lịch thiệp và trang trọng trong mọi thời đại.

Chủ yếu, có ba biến thể của Hanfu:

Pienfu: váy (quần) và áo, bao gồm một áo kéo dài đến đầu gối mặc cùng với váy hoặc quần dài đến mắt cá chân.

Changpao (Daofao): Đây là trang phục một mảnh áo dài đến mắt cá chân.

Shenyi: Một sự kết hợp 2 loại trên, trang phục quần / váy đã được may lại với nhau để làm một bộ quần áo một mảnh.

Shenyi là loại phổ biến nhất trong 3 loại. Tay áo rộng và cồng kềnh và rất lỏng lẻo. Áo và quần hoặc áo và váy, sử dụng một số lượng rất tối thiểu các mũi khâu cho lượng vải sử dụng. Vì vậy, thiết kế cấu trúc tương đối đơn giản và viền thêu, bọc vải hoặc lụa tơ tằm, hoa văn trên vai, và đai thường được thêm vào như là trang trí. Những thiết kế đa dạng là một trong những tính năng độc đáo của trang phục truyền thống Trung Quốc.

2. Sau khi thống nhất đồng bằng Bắc Trung Quốc năm 2697 trước Công nguyên. Trung Quốc là một quốc gia thịnh vượng với chính trị ổn định và văn hóa tiên tiến. Vợ hoàng đế, là người đầu tiên biết nuôi dệt tơ tằm, từ đó quần áo được dệt thành. Lúc đầu, người mặc quần áo vải lanh dệt. Quần áo bấy giờ chủ yếu là áo choàng. Trong khi phụ nữ mặc áo choàng dài đến mặt đất, đàn ông mặc áo choàng đến đầu gối. Tay áo rộng, với đai được thêm vào như đồ trang trí. Màu tối hơn được ưa thích hơn những màu sáng. Trang phục đó được gọi là Hanfu, trải qua nhiều triều đại khác nhau Hanfu cũng có rất nhiều thay đổi.

* Hạ, Thương, Chu

Theo khám phá khảo cổ học, hình dạng và phong cách cơ bản của Hanfu đã phát triển gần như hoàn chỉnh trong suốt triều đại nhà Thương (thế kỷ 16 – thế kỷ 11 TCN). Quần áo thời kỳ này chủ yếu gồm hai phần Yi (Y,áo) và Shang (xiêm,váy). Vòng tay áo hẹp, Yi không có nút và được cố định với một đai rộng buộc quanh thắt lưng. Đai có 2 loại: 1 là thân từ tơ lụa chế thành, 2 là cách đới từ da chế thành. Mọi người khi mặc thường đeo thêm 1 miếng ngọc bội. Phát hiện khảo cổ học cho thấy loại vải trong giai đoạn này chủ yếu là ở màu sắc ấm áp, đặc biệt là màu vàng, đỏ, nâu. Cũng có màu lạnh như màu xanh, màu xanh lá cây. Các màu sắc cơ bản như đỏ, vàng thường được dùng để vẽ lên các loại vải sau khi dệt.

Đời nhà Chu Hanfu mặc theo hình thức và phong cách của triều đại nhà Thương, với một vài thay đổi. Quần áo rộng hơn một chút so với triều đại nhà Thương. Có hai loại phong cách tay áo rộng và hẹp. Cổ áo đã vượt qua và gắn liền với quyền, được gọi là “Jiaoling Youren”. Chiều dài của váy và quần dài thay đổi đến đầu gối xuống đất.

* Chiến Quốc

Thời này xuất hiện một trang phục là shenyi . Shenyi là một loại có độ dài một mảnh, liên kết các Yi và Shang với nhau để bọc cơ thể. Chúng thay đổi kiểu phục trang trong quá khứ trước sau bên trái được đính lại, phía sau của vạt áo được kéo dài ra, sau khi kéo dài vạt áo sẽ có hình tam giác, khi mặc vào sẽ quấn từ sau lưng ra đến giữa eo. Shenyi tiếp tục là đặc trưng của kiểu Jiaoling Youren và thực hiện một tác động lớn đến xã hội. Mọi người đều có thể mặc nó không phân biệt giới tính, nghề nghiệp hay tầng lớp xã hội. Trong thời gian này, các kỹ thuật dệt và nhuộm đã rất tiên tiến, những mô hình phức tạp và tráng lệ đã xuất hiện trên Hanfu.

* Tần, Hán triều

Tần Hoàng đế, người bị ảnh hưởng bởi khái niệm lý thuyết của ngũ hành. Màu sắc yêu thích của nhà Tần là đen, vì màu đen là màu tượng trưng cho nước, nên quần áo và trang sức tất cả là màu đen. Quần áo với màu tối không chỉ dành cho đàn ông mà cũng rất phổ biến ở phụ nữ.

Trong triều đại nhà Hán, phụ nữ mặc chiếc áo khoác ngắn và váy dài, và một vành đai trang trí treo xuống đến đầu gối, đàn ông luôn mặc một chiếc áo khoác ngắn, quần dài theo phong cách mũi bê, với một chiếc váy vải ngắn bên ngoài. Trang sức của phụ nữ bao gồm bông tai vàng, vòng bạc, và vòng đeo tay. Có sự khác biệt lớn về chất lượng các phụ kiện của phụ nữ bên trong và bên ngoài cung điện. Tất cả các sản phẩm may mặc được gọi chung là Chanyi. Kiểu dáng thường gặp là shenyi, nam hay nữ vẫn mặc được. Áo dài tay có 2 kiểu rộng hẹp, ống tay có viền, cổ áo thường là cổ chéo, miệng cổ thấp để lộ áo bên trong. Cách duy nhất để biết thứ hạng của một người hoặc vị trí trong xã hội là bởi màu sắc và chất lượng của quần áo của mình – không có sự khác biệt trong phong cách của quần áo được mặc bởi các quan chức chính phủ và người dân bình thường. Quan chức mặc màu đỏ và màu tím, màu trắng là cho những người bình thường. Quần áo phải sử dụng tấm vải trắng lót, chiều rộng của tay áo là 0,4m, áo đã không có tay áo, người mang quần áo lông thú có lông phải đối mặt với bên ngoài, dây thắt lưng rất tinh tế.

* Nam và Bắc triều

Cơ bản vẫn như thời trang Tần và Hán. Phục sức cửa phụ nữ tiếp thu nét đặc sắc của dân tộc thiểu số, cải tiến từ truyền thống. Phía trên có áo lót, áo khoác, áo ngắn, bên dưới là áo chùng, quần áo bó chặt toàn thân, ống tay áo rộng, áo chùng nhiều nếp gấp, áo chùng dài quét đất tỏa rộng. Trang phục trong triều đại Nam (386-589) chủ yếu là áo khoác ngắn và váy. Đặc biệt phụ nữ trong chiếc váy được coi là chính thống, và những người mặc quần được coi là bất lịch sự, quần được ưa chuộng bởi giới trẻ. Quần áo ở phía Nam của sông Dương Tử nhỏ hơn và ngắn hơn ở phía Bắc.

* Tùy Đường

Trong thời kỳ nhà Tùy và đầu nhà Đường, quần áo phụ nữ là những chiếc áo khoác ngắn với tay áo nhỏ, dưới váy hẹp, đai thắt cao thường ở trên thắt lưng, một số thậm chí gắn liền với cánh tay, đưa ra một cảm giác khá thanh mảnh. Banbi là một chiếc áo khoác ngắn. Phụ nữ thường dùng tơ lụa độ dài trên 2m, vắt qua vai luồn qua giữa 2 cánh tay. Khi đi lại lụa bay theo tạo cảm giác mềm mại, rất đẹp. Trang phục của phụ nữ bao gồm áo ngắn tay, áo và váy dài hoặc một chiếc áo tay rộng, váy dài, và một khăn choàng. Sau khi triều đại nhà Đường thịnh vượng, tay áo trở nên lỏng hơn và lớn hơn.

Trong triều đại nhà Đường, chất lượng và số lượng các trang trí trên vành đai được sử dụng để chỉ ra thứ hạng của các quan chức chính phủ. Ví dụ, quan chức xếp lục phẩm đeo một thanh kiếm, dao, quan chức và tướng lĩnh xếp hạng ngũ phẩm đeo thắt lưng ngọc bích, các quan chức xếp tam phẩm, tứ phẩm đeo thắt lưng vàng, và các quan chức nhất phẩm, nhị phẩm đeo thắt lưng bạch kim . Trong khi đó, những người bình thường chỉ có thể đeo một đồng nhỏ hoặc dao sắt.

* Triều đại nhà Tống

Quần áo thời nhà Tống có thể được chia thành ba loại phong cách. Một trong số đó là cho các hoàng hậu, phi tần cao quý, và con cái của các quan chức, một phong cách cho những người bình thường và một phong cách để sử dụng hàng ngày. Phục trang của phụ nữ Nam Tống không còn dựa trên kiểu dáng rộng dài của chế độ Bắc Tống cũ, mà phát triển theo dạng áo chùng dài, áo ngắn. Cả bộ phục trang được chế từ 6 loại gấm lụa, vải lụa thưa, là phục trang cho mùa hè. Kiểu dáng tà áo rất đặc sắc, lật 1 tầng tà áo còn có 1 vạt áo khác, 2 bên tà áo 1 trái 1 phải, tà lớn được thắt lại, 2 bên tà trái phải đối xứng, dung khuy đính lại vào 2 bên.

* Triều đại nhà Nguyên

Trong triều Nguyên, “Zhi” được phổ biến. Tất cả các quan chức đều mặc để tham dự lễ trong cung điện. Phụ nữ thuộc tầng lớp quý tộc có phong cách ăn mặc riêng của họ. Các quý tộc người Mông Cổ mặc áo khoác da và mũ dân tộc của họ. Phụ nữ chủ yếu mặc áo dài, lỏng lẻo với tay áo rộng. Bởi vì áo quá dài, họ kéo lê trên mặt đất, vì vậy phụ nữ quý tộc có người giúp việc đi cùng để chăm sóc cho quần áo. Áo, thường được làm từ thổ cẩm thêu màu đỏ và vàng, lụa, lông thú và len dệt. Quần áo dệt rất nhiều vàng. Trong quá khứ, vải dệt với vàng, đã xuất hiện trước khi nhà Tần sớm, cho đến sau khi triều Bắc và Nam, văn hóa dệt váy vàng đã được phổ biến toàn quốc.

* Triều đại nhà Minh

Quần áo vẫn giữ các nét cơ bản, chủ yếu là bắt chước nhà Đường và Tống, thường là bên phải là đường giao nhau, nhưng hấp thụ một số đặc điểm quần áo thời nhà Nguyên.

Thời nhà Minh quần áo phụ nữ trên ba cổ áo với tay áo hẹp. Chiều cao cổ áo lớn. Phục trang phụ nữ triều Minh chủ yếu lấy phần cổ đối với vạt làm chủ đạo, hai tà chia ra không may liền vào nhau, cũng không thêm khuy, tay áo có thể rộng hoặc hẹp. Độ dài y phục cũng có thể daì trên đầu gối, phủ gối hoặc dài tới hết chân. Phục sức nam giới dưới thời nhà Minh là Đa hộ (thuộc vào y phục nửa cánh tay), thân thẳng và đạo bào (tương tự như áo dài rộng) trình tử y, khố chấp. Váy xếp li rất phổ biến, chủ yếu là váy trắng, mẫu thêu. Kích thước của các nếp gấp dao động từ nhỏ và gần lớn và rộng. Một loại váy có 24 nếp gấp và được đặt tên là “váy ngọc bích” Nam giới thường mặc một chiếc áo choàng một chiếc khăn vuông và cổ áo hình tròn. May mặc này đặc trưng có tay áo rộng, cạnh màu đen, cổ tròn màu xanh, và khăn xếp đen dây băng mềm treo vành đai. Người lao động mặc quần vải, màu đen. Họ cũng đeo khăn tay vải và áo khoác dài màu đen với viền rộng. Giày màu đỏ tươi là thời trang điển hình.

* Triều đại nhà Thanh (Thời nhà Thanh đã bắt đầu với mianfu = Mãn phục)

Hanfu biến mất vào đầu của triều đại nhà Thanh (1644-1911). Triều đại nhà Thanh được thành lập không phải bởi đại đa số người Hán, mà là người Mãn Châu. Ngay sau khi tiếp quản Trung Quốc người Mãn Châu buộc đàn ông người Hán áp dụng kiểu tóc Mãn Châu (Pigtail) và mặc quần áo người Mãn Châu. Hanfu được thay thế bằng phong cách quần áo, kiểu tóc Mãn Châu và biến mất chỉ trong vòng một thế kỷ của nhà Thanh cai trị.

Quần áo với tay áo ngắn hẹp là phương thức phổ biến của trang phục trong nhà Thanh. Các phong cách thanh mảnh và hình chữ nhật, được cắt thẳng từ trên xuống dưới và không có thắt lưng. Nút được đặt trên mặt trước, bên phải là trang trí. Hàng may mặc thường được trang trí với thiết kế thêu, quần áo bao gồm quần áo thêm áo khoác và áo choàng dài. Áo choàng Qi (Trung Quốc cheongsam) và quần áo ngắn có hình dạng của một pa pi (một nhạc cụ Trung Quốc) phía trước song song,…

Phụ nữ nhà Thanh có quần áo riêng cho những dịp quan trọng, thường ngày và kinh doanh. Phụ nữ bình thường mặc chiếc áo choàng, váy áo. Áo choàng phụ nữ của nhà Thanh, quần áo đàn ông với hình thức các nút xuống phía trước, tay áo lớn, dài dưới đầu gối. Cùng với áo dài với một số được trang trí bằng ren và chiếc quần váy, quần, do sự phổ biến của quần dài, phụ nữ mặc váy dần dần hiếm.

3. Hán Phục dần dần bị biến mất vào triều đại nhà Thanh. Cho đến năm 2003, khi thời đại của công nghệ phát triển vượt bậc, thì thế hệ trẻ ngày nay đã hồi sinh trang phục truyền thống này thông qua các trang mạng xã hội truyền thông. Mặc dù vậy, chi phí để đưa Hán Phục quay trở lại khá là cao và có nhiều cuộc tranh luận bất đồng ý kiến về quan điểm “Thế nào là một Hán Phục tiêu chuẩn”. Bên cạnh đó, họ đem trang phục này trở lại là vì trào lưu chụp ảnh nghệ thuật. Còn việc diện chúng đi ra ngoài đường thì có lẽ chỉ xuất hiện trong các dịp tết, ngày lễ.

4. Kimono và Hanbok là hai trang phục nổi tiếng trên thế giới, được lấy cảm hứng từ Hán Phục. Vì thế, nhìn chúng mới có nhiều điểm giống nhau đến vậy. Cụ thể hơn, Kimono được phát triển từ trang phục của triều đại nhà Đường, còn Hanbok thì lại được phát triển từ trang phục trong thời kỳ nhà Minh.

Nói chung Hán Phục chỉ là một bộ quần áo truyền thống, nhưng nó được biết đến là nhờ các trang mạng xã hội, phim ảnh. Dưới vai trò là một người đi du lịch Trung Quốc, tìm hiểu về nét văn hóa ăn mặc xưa kia, cũng có thể xem là một thú vui. Nhưng quan trọng mục đích của chúng ta là gì, nếu chỉ đơn thuần là ngắm không thì https://travel.duhoctrungquoc.vn/ khuyên du khách tìm đến những viện bảo tàng quốc gia, còn nếu muốn trải nghiệm chúng theo khía cạnh là khoác lên mình, chụp vài kiểu ảnh thì thật sự không có nhiều nơi như vậy đâu.

Thông tin bài viết được thu thập và tổng hợp từ Nguồn Internet chỉ mang tính chất tham khảo.- Email: support@duhoctrungquoc.vn

Bài viết này được cập nhật lần cuối (Last updated): 17-03-2020 21:44:54

Danh mục đăng tin:Ẩm thực Trung Hoa, Văn hoá - Con người,