kho-Ha̍k

Kho-ha̍k sī tùi ū thang chhì-giām ê ké-soeh kap ū-chhek chò ū hong-hoat ê gián-kiù.

Kho-ha̍k Mn̂g-kháu-ia̍h

Chêng kó͘-tián kó͘-tāi sî-kî kàu 19 sè-kí, kho-ha̍k chò chi̍t khoán tì-sek lâi kóng, sī pí kin-sè koh khah óa-kīn tiat-ha̍k, tī Se-iûⁿ, "chū-jiân tiat-ha̍k" chi̍t-ê khài-liām pau-koat liáu chē khoán kin-á-ji̍t koan-hē tio̍h kho-ha̍k ê gián-kiù hun-iá, pí-lūn thian-bûn-ha̍k, i-ha̍k, kap bu̍t-lí-ha̍k. Chóng-sī, chi̍t kóa kho-ha̍k hong-hoat ê ki-chhó͘ mā tī Islam N̂g-kim Sî-tāi keng-kòe Ibn al-Haytham ê Kng-ha̍k chi Chheh kiàn-li̍p. Pí-kàu lâi kóng, tī kó͘-tāi Ìn-tō͘ kap Hi-lia̍p kā bu̍t-chit sè-kài hun-lūi chò khì, thô͘, hóe, kap chúi, sī khah tiat-ha̍k-sek--ê; nā tiong-kó͘ Tiong-tang tē-hng sī ēng khah si̍t-ēng-sèng, si̍t-giām-sèng ê koan-chhat teh khu-hun bu̍t-chit.

Ki-á-ji̍t, "kho-ha̍k" chit jī ē-tàng piáu-sī tùi tì-sek ê tui-thó, m̄ nā tan-sûn sī tì-sek pún-sin; mā tiāⁿ hông kap "chū-jiân kap bu̍t-lí kho-ha̍k" chò kâng ì-sù teh ēng, ū-sî chè-hān tī koan-hē bu̍t-chit ú-tiū kap kî-tiong kui-lu̍t ê hiān-siōng ê gián-kiù tang-tiong kok khoán hun-ki.

Kòe-soán ê bûn-chiuⁿ

Methane ê hòa-ha̍k kò͘-chō
Alkane sī chi̍t-ê chióng-lūi ê iú-ki hoà-ha̍p-bu̍t ê chóng-chheng, hòa-ha̍k-sek siá chò CnH2n+2, mā hō chò Paraffin. Alkane sī páu-hô-ê thòaⁿ-hòa chú-sò͘ (hydrocarbon), in hun-chú lāi-té-ê só͘-ū thòaⁿ-sò͘ (C) kah chúi-sò͘ (H) gôan-chú chi kan ê hòa-ha̍k kiat-ha̍p lóng sī tan kiat-ha̍p. Alkane ê chú-iàu lâi-gôan sī chio̍h-iû kah thian-jiân-khì. Ta̍k-ê thòaⁿ-sò͘ gôan-chú ū 4-ê hoà-ha̍k kiat-ha̍p (C-H ia̍h-sī C-C), só͘-ū ê chúi-sò͘ gôan-chú lóng kah chi̍t-ê thòaⁿ-sò͘ gôan-chú sio-chiap (H-C). Kiat-kò͘ siāng kán-tan-ê alkane sī methane (CH4). Tī alkane ka-cho̍k lāi-té, thòaⁿ-sò͘ ê sò͘-liōng pēng bô hān-chè. Alkane ê hóan-èng-sèng bô kóng chin kiông. Só͘-ū-ê alkane lóng bô sek-tī mā bô khì-bī.

Kòe-soán ê iáⁿ-siōng

Mê-ông-chheⁿ ê sek-chhái ka-kiông siòng-phìⁿCredit: NASA / Johns Hopkins University Applied Physics Laboratory / Southwest Research Institute

NASA ê New Horizons thài-khong-chûn tī 2015 nî 7 goe̍h 14 ji̍t tùi Mê-ông-chheⁿ hip ê koân kái-siōng-tō͘ sek-chhái ka-kiông siòng-phìⁿ. Pún siōng sī saⁿ-lām liáu MVIC ka-mé-lah hip ê âng-sek, lâm-sek kap âng-gōa-sòaⁿ iáⁿ-siōng sán-seng--ê.

...Bûn-khò͘/Ka-thiamKè-sio̍k...

Chiu-liân kì-sū

Christiaan Huygens

Kòe-soán ê jîn-bu̍t

Stephen Jay Gould ê chhiam-miâ
Stephen Jay Gould (1941 nî 9 goe̍h 10 ji̍t – 2002 nî 5 goe̍h 20 ji̍t) sī Bí-kok ê kó͘-seng-bu̍t-ha̍k-ka, chìn-hoà seng-bu̍t-ha̍k-ka, kiam kho-ha̍k le̍k-sú-ka. I chāi-seⁿ ê sî, toā-hūn tī Harvard Tāi-ha̍k kà-chheh, mā tī Bí-kok Chū-jiân Le̍k-sú Phok-bu̍t-koán ho̍k-bū. Gould sǐ chhut-miâ ê kho-ha̍k chok-chiá, i chhut chin chē thong-sio̍k kho-ha̍k ê chheh, ū pí-lūn Chìn-hòa Lí-lūn ê Kiat-kò͘ (The Structure of Evolutionary Theory) téng chok-phín.

Lí kám chai-iáⁿ...

Heroin kóng-kò

Niù-suh

    2018 nî 1 goe̍h
  • Tek-kok ê bu̍t-lí-ha̍k-chiá niû tio̍h kì-lio̍k siāng kē ê e̍k-thāi chúi un-tō͘: -42.6 °C.
  • 18 chéng Archaeidae lūi ê ti-tu hō͘ ha̍k-chiá Hannah Wood kì-su̍t hoat-piáu tī 11 ji̍t ê kho-ha̍k-chì ZooKeys.
  • NASA kéng chhut nn̄g hāng sin ê thài-khong jīn-bū: hun-pia̍t beh hiòng Titan chheⁿ kap 67P/Churyumov-Gerasimenko tn̂g-bóe-chheⁿ chò tiâu-cha.

Kòe-soán ê ín-kù

Craig Venter
...Bûn-khò͘/Ka-thiamKî-tha...

Lūi-pia̍t

Koan-liân portal

Wiki

Tags:

19 sè-kíBu̍t-lí-ha̍kChū-jiân tiat-ha̍kHi-lia̍pI-ha̍kIbn al-HaythamKho-ha̍kKho-ha̍k hong-hoatKó͘-tián kó͘-tāiSe-iûⁿThian-bûn-ha̍kTiat-ha̍kTiong-tangTì-sekÌn-tō͘

🔥 Trending searches on Wiki Bân-lâm-gú:

Ghor SéngPài-saⁿ2 goe̍h 5 ji̍tArthur SchopenhauerNigeriaWiki9 goe̍h 8 ji̍tTē-jī-chhù Kok-Kiōng Lāi-chiàn1162 nî2020 nî Ko-hiông-chhī chhī-tiúⁿ pā-bián tâu-phiò32.boISO 31662017–18 nî Iran khòng-gīSò͘-ha̍kSteimbkeWilliam Elford LeachBêng-tiâuLô-máHaienaLiân-ha̍p-kokHoán-tùi Tô-hoān Tiâu-lē Siu-tēng Chhó-àn Ūn-tōngFalernaSèⁿ-miā12 goe̍h 10 ji̍t1863 nîFacebookBe̍k-se-koKáuPa-seEsfandiar (Khuzestan)11 goe̍h 20 ji̍t1633 nîTijuanaCarles PuigdemontGoā-kho-ha̍kChí-sekKoa-á-hìHàn-jīBāng-chìDublin.mwPhû-tô-gâ Borgonha Ông-tiâuTâi-oân-lâng 400 Nî SúKim-chîⁿ-ku-chō2015 nîNiger自由內容Hiong-kángJuan José Mora.bhTiān-náu bāng-lō͘YoonaEng-gú1270 nî-tāi.mx.gdPa-lí 5 khuMagnesiumGiâm-tiōng te̍k-sû thoân-jiám-sèng hì-iāmMahabharataGiân-gúChông-cheng Hông-tèKang-gia̍p Kek-bēngWikivoyageR🡆 More