Vangalande

Ijyvy apekue jerére oĩ Índia, peteĩ vorekue'ínte oñemohembe'y Miama rehe. Ko tetã oĩ yvy porãme ysyry Ganges ñesẽhápe, upévare sapy'ánte oiko upépe ysyrysẽ ha arapochy. Ojoajúvo Índia retãvore Kuarahyreike Vengálare, ojapo pe yvy ijypykue ha iñe'ẽ peteĩva hérava Vengála. Añetehápe katu, vengali ñe'ẽme, ko téra «Bangladesh» he'ise «Vengála retã».

Vangalande Tetarã Retã
Vangalande
Poyvi Ha'erã'i
Tetã ñe'ẽ akã: জয় বাংলা Joy Bangla (Vengali ñe'ẽme: "Vengála ipu'akarã")
Tetã Momorãhéi: আমার সোনার বাংলা Amar Sonar Bangla (Vengali ñe'ẽme: «Che Vengála itajúgui») 140px|noicon|centrado Marcha: নতুনের গান Notuner Gaan (Vengali ñe'ẽme: «Karia'y reko purahéi») Nerehendúirõ
Tavusu (ha táva tuichavéva)	Ndáka
Ñe'ẽnguéra	Vengali ñe'ẽ
Tetãygua réra	Bangladesí
Tekuái reko	Amandajerape
• Tendota	Abdul Hamid
• Sãmbyhyhára Tenondegua	Sheikh Hasina
Tetã Amandaje	Jatiya Sangsad
Sãso • Ojejapo • Ojehechakuaa	Pakitãgui 26 jasyapy 1971 16 jasypakõi 1971
Yvy apekue	Ñemoĩha 94.º
• Opaite	148 460 km²
• Y (%)	8 %
Tembe'y	4156 km
Y rembe'y	715 km
Yvyty yvatevéva	Mowdok Mual
Ava hetakue	Ñemoĩha 8.º
• Estimación	172954320 hab. (2023)
• Typy'ũ (est.)	1017,95 hab./km²
PIB (PPA)	Ñemoĩha 29.º
• Opaite (2020)	917.805 sua dólar
• Per cápita	5453 dólar
PIB (nominal)	Ñemoĩha 39.º
• Opaite (2020)	347.991 sua dólar
• Per cápita	2067 dólar
IDH (2021)	0,661 (129.º) – Iporãmi
Viru	Taka (BDT)
Ára	(UTC+6)
• Arahakúpe	(UTC+7)
ISO Jehero	050 / BGD / BD
Tetã renda tee Ñandutíme	.bd, .বাংলা
Tetã pumbyry papapy	+880
Tetã puhoe papapy	S2A-S3Z
COI Jehero	BAN
Atyvete ONU, SAARC, Tetãnguéra Ñembojoaju
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Hembe'y ko'agãgua oñemopyenda oikokuévo Vengala ñembovo mokõiha ary 1947 jave, oikórõguare chugui vorekue kuarahyresẽygua pe tetã oñemosãsoramóva Pakitã megua. Jepémo, ojejuhu mombyryite hetã vorekue kuarahyreikeguágui oĩgui amo 1600 km Índia yvy apekuégui ko'ã vorekue apytépe. Ary 1971 jave, oñemboykeve ko vorekue ñesãmbyhy ha ñe'ẽ tee, upéicha avei ojeheja rei ivirurekokuaa, upévare oñepyrũ oñokarãi vai Pakitã ndive, oiko peve ñorairõ isãsorã ha oñemopyenda peve Vangalande peteĩ tetã hekosãsóva ramo. Isãso rire, ohasa'asy ko tetã ñembyahýi guasúgui, arapochyitégui ha mboriahu oparupiguágui, upéicha avei oiko upépe heta sarambi ñesãmbyhýpe ha golpe de Estado ojapóva umi milíko. Heñói jey jekopytyjoja ary 1991-me ha upéicha ojehecha py'aguapy ha virurekokuaa oñemoporãva.

Vangalande ha pe tetã 8ha orekovéva tapichakuéra yvy ape ári. Ojehecha heta tapicha imboriahúva; jepémo, ary 1975 guive okakuaa mokõi jey iPIB per cápita ha oguejy mboriahu retakue amo 20 % oñepyrũ guive 1990. Upéicha, ko tetã oĩ «umi 11 oútava» apytépe, peteĩ aty orekóva tetã okakuaátava. Ndáka, itavusu, ha heta tavaguasu ambuéva omokyre'ỹ okakuaa hag̃ua tetã.

Vangalande ñesãmbyhy oguata jekopytyjojápe ha amandaje rapépe. Upéicha avei, oĩ Tetãnguéra Ñembojoajúpe ha heta tetã aty imba'eguasúvape. He'iháicha Viruróga Yvoragua, ko tetã oñemotenonde porãite yvypóra ñakãrapu'ãme, tuichaitépe ñañe'ẽvo ñemoñe'ẽkuaáre, kuimba'e ha kuña ijoja ohupytývo tekombo'épe rehe, ha oñemomichĩgui tetãygua retakue ñemboheta. Jepémo, oĩ gueteri heta mba'e ohupyty va'erãva oñemoporãve hag̃ua, umíva apytépe oĩ oipe'a va'erã ipokarẽva tetã ñesãmbyhýgui ha ñemboguatágui, ombokatupyryve va'erã ivirurekokuaa, ohechakuaa va'erã hetaitereiha hetãyguakuéra ha imboriahupa, ijyvy oñemboja'oha joja'ỹre ha ikatu ohasa'asytaha oñemomichĩrõ ysyrykuéra yvy ñembyaku rehe.