Israel

Ijerére ojejuhu yvate gotyo tetã Lívano, kuarahyresẽ ngotyo ojejuhu tetã Síria ha Horytáña, tetã Paletína kuarahyresẽ ngotyo hetãvore Sihorytáña ha kuarahyreike gotyo ojejuhu hetãvore Gása, ñemby kuarahyreike gotyo Ehíto ha ñemby gotyo ojejuhu parapyte Akava, para Pytãme. Israel retãme oiko amo 9 sua tapichakuéra, umívagui hetakue tuichavéva hudío ijypykue hína, Israel añónte voi tetã hudío peteĩva. Ko tetãme oiko avei heta tapicha árave musulmã, Kiritóre ojeroviáva, druso kuéra ha tapichakuéra Samariagua, upéicha avei oiko tapicha aty michĩvéva ijerovia ambuéva ha ijypykue opaichagua. Itavusu, tetã rekuái henda tee ha itáva tuichavéva hína Herusalẽ; oñoñemuvehápe hína táva Tel Aviv-Yafo ha ojejuhuvehápe mba'eapopyha hína táva Haifa.

Tetã Israel
Israel
Poyvi Ha'erã'i
Tetã Momorãhéi: התקווה Hatikva (evréo ñe'ẽme: «Ta'arõmby») Nerehendúirõ
Tavusu (ha táva tuichavéva)	Herusalẽ[1]
Ñe'ẽnguéra	Evréo ñe'ẽ ha Áraveñe'ẽ
Tetãygua réra	israeli
Tekuái reko	Tavakuairetã amandajerapépe
Tendota Sãmbyhyhára peteĩha	Isaac Herzog (יצחק הרצוג) Benjamin Netanyahu (בִּנְיָמִין נְתַנְיָהוּ)
Tetã Amandaje	Knéset
Sãso  • Ñesãmbyhy ñepyrũ  • ONU heko me'ẽ  • Ojekuaauka	del Tetãnguéra Ñemoirũ Ñesãmbyhy 25 jasyrundy ary 1920 29 jasypateĩ ary 1947 14 jasypo ary 1948
Yvy apekue	Ñemoĩha 151.º
• Opaite	22 145[2] km²
• Y (%)	2
Tembe'y	1006 km
Y rembe'y	273 km
Yvyty yvatevéva	Monte Hermón
Ava hetakue	Ñemoĩha 96.º
• Hetakue	8 720 400  hab. (2017)
• Typy'ũ	392 hab./km²*
PIB (PPA)	Ñemoĩha 54.º
• Opaite (2017)	US$ 316 120 millones
• Per cápita	US$ 36 378
PIB (nominal)	Ñemoĩha 34.º
• Opaite (2017)	US$ 339 990 millones
• Per cápita	US$ 39 125
IDH (2015)	0,899 (19.º) – Iporãite
Viru	Nuevo shéquel (₪, ILS)
Ára	EET (UTC +2)
• Arahakúpe	EEST (UTC +3)
ISO Jehero	376 / ISR / IL
Tetã renda tee Ñandutíme	.il, ישראל.
Tetã pumbyry papapy	+972
Tetã puhoe papapy	4XA-4XZ, 4ZA-4ZZ
Tetã aviõ papapy	4X
Mba'yrumýi papapy tee	IL
COI Jehero	ISR
Atyvete BIS, BSEC, CERN, BERD, IADB, IAEA, BIRF, OACI, CPI, COE, ITUC, OMGI, OEA
Opaite Tetã Yvýgui
[editar datos en Wikidata]

Tetã Israel ko'ãgagua ojehechakuaa ijypy hína Yvy Israel ymaguare (ארץ ישראל Eretz Yisrael), ñeimo'ã mba'eguasuitéva hudio jeroviápe amo 3000 ary ojapo guive. Ñorairõ Guasu Peteĩha opa rire ha oiko aja upe Mburuvi otománo ñemboja'o, pe Tetãnguéra Ñemoirũ omoañete toiko Paletína Tavetã Joaju ipoguýpe ojaposégui peteĩ «tetã rekoha hudiokuérape guarã». Ary 1947-pe, ONU omoañete Paletína toñemboja'o mokõi Tetãre, peteĩva Tetã Hudío ha ambuéva Tetã Árave. Upéicha ára 14 jasypo ary 1948-pe, Tetã Israel oikuaaukákuri isãsohague, upe rire oiko Israel ñorairõ 1948 pegua umi ko tetã ijerére oimévare, tetã aravekuéra noñeĩséi ONU rembiapokue. Israel ipu'aka heta jey ñorairõme ha upéicha oñemoañete isãsoha, ombotuichave avei ijyvy apekue Tetã Hudío ONU hembiapokue ypýgui. Upe guive, Israel ha heta tetãnguéra árave oñombohovái, heta oñorairõ ha ojehecha oiko ñerairõ ko ára gueteri. Omoñepyrũ ko tetã guive, umi tetã aravekuéra ijerére ombohovaimeméva ijyvy apekue ha ombohovái avei oĩ porãpa oiko ko tetã. Oikóramo jepe py'aguapy jekupytyha Israel ojapo Ehítore ha Horytáñare, ha oñeha'ãmeme oiko avei py'aguapy jekupytyha akoiguáva Paletínare.

Israel ha'e voi tetã oikóva jekopytyjoja oporombuekoviáva rapépe ha oñesãmbyhýva amandajerape rupi. Ko tetã karai sãmbyhyhára peteĩha omba'apo va'erã tetã ruvicháicha ha Knéset omba'apo va'erã amandaje guasúicha ojapóva teko me'ẽnguéra. Israel oreko yvypóra ñakãrapu'ã rechaukaha porãitéva ha oñemotenonde umi Kuarahyresẽ Aguĩgua tetã ambuéva mbytépe.

•   Wiki Commons oguereko ta'ãnga Israel reheguaCommons.
• Israel rekuái henda tee
• Ministerio de Relaciones Exteriores de Israel
• Página web de la Oficina Nacional de Turismo de Israel (karaiñe'ẽme)