ომენცარე ფანტასტიკა

ომენცარე ფანტასტიკას "იდეეფიშ ლიტერატურა"-ს ხოლო უძახჷნა დო თინა უმოსო ეთმოჭარუნს დო ირკვიენს მენცარულ, სოციალურ დო ტექნოლოგიურ ინოვაციეფს.

ომენცარე ფანტასტიკაშ ისტორია ანტიკური პერიოდიშე იჭყაფჷ. მაჟირა ოშწანურაშ ბერძენი სატირიკოსიშ ლუკიანეშ ნაჭარას "თახმი ისტორია", შეთმოფხვადუთ ომენცარე ფანტასტიკაშ თემეფს დო მოტივეფს. ნამთინე ექსპერტიშ აზრით "თახმი ისტორია" ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ მაართა ნაწარმები რე. უკულიან პერიოდეფიშ "არაბული სერეფიშ" დო მავითა ოშწანურაშ "ბამბუკიშ მაჭკირალიშ ამბეშ", თაშნეშე მავითოსუმა ოშწანურაშ იბნ-ან-ნაფისიშ ნაჭარეფიშ სიუჟეტეფი იკათუანს ომენცარე ფანტასტიკაშ ელემენტეფს.

ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიქ ომენცარე რევოლუციაშ დო გონათუარობაშ ეპოქეფს გვალო შხვა სიმაღალაშა გეშართჷ. ჸათე პერიოდეფიშ შანულამი ნაწარმებეფი რე: იოჰანეს კეპლერიშ "სომნიუმი" (1634), ფრენსის ბეკონიშ "ახალი ატლანტიდა" (1627), სირანო დე ბერჟერაკიშ "თუთაშ სახენწჷფოეფიშ დო იმპერიეფიშ კომიკური ისტორიეფი" (1657) დო "ბჟაშ სახენწჷფოეფი დო იმპერიეფი" (1662), მარგარეტ კავენდიშიშ "თაკარა მოსოფელი" (1666), ჯონათან სვიფტიშ "გულივერიშ შარალუა" (1726), ვოლტერიშ "მიკრომეგასი" (1752) დო შხვეფი. აიზეკ აზიმოვს დო კარლ სეიგანს კეპლერიშ "სომნიუმი" მიოჩქუდეს ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ მაართა ნაწარმებო. ჸათე რომანს ეჭარილი რე ადამიერეფიშ თუთაშა შარალუა.

მავითოჩხორა ოშწანურაშ დაჭყაფუს სალიტერატურო ასპარეზიშა გიშმურს მერი შელი. თიში არძაშე უმოსო პოპულარული რომანეფიე: "ფრანკენშტაინი" (1818) დო "ეკონია კოჩი" (1826). ინგლისარი ავტორიშ ბრაიან ოლდისიშ აზრით "ფრანკენშტაინი" რე ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ მაართა ნახანდი. ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ გოვითარაფაშა დიდი თია მიშეღჷ ფრანგი ჭარუქ ჟიულ ვერნიქ. თიში ნაწარმები"ოთხონეჩანთასი კილომეტრი წყარიშთუდუ" ართ-ართი პოპულარული რომანი რე ამდღა ხოლო.

ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშა ბორჯიშ მანქანაშ იდეა მიშეღჷ ესპანარი ჭარუქ დო ნოველისტიქ ენრიკე გასპარქ.

ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ ართ-ართ უდიდაშ დო გოლინიან ავტორო მერჩქინელი რე ჰერბერტ ჯორჯ უელსი, ნამუსჷთ ომენცარე ფანტასტიკაშ შექსპირს ხოლო უძახჷნა. უელსიშ არძაშე უმოსო ჩინებული დო შინელი რომანეფი რე: "ბორჯიშ მანქანა" (1895), "ექიმი მოროშ კოკი" (1896), "ოქიანუეფიშ ლჷმა" (1898), "მუჟამს რულენჯი გოკურცხუ" (1899), "მაართა ადამიერეფი თუთას" (1901). თიში ნაჭარეფს ეჭარილი რე ფურინჯეფი, ოურდუმე ტანკეფი, ბირთვული ანჯარეფი, სატელიტური ტელევიზია, კოსმოსური შარალუა დო შხვა.

1912 წანას გიშართჷ ედგარ რაის ბეროუზიშ რომანქ "მოროხიშ პრინცესა". რომანიშ სიუჟეტი ივითარებჷ პლანეტა მოროხის. რომანიშ თარი პერსონაჟიე ჯონ კარტერი. 1926 წანას ჰიუგო გერნსბეკიქ დარსხუ ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშ მაართა ამერიკული ლიტერატურული ჟურნალი "Amazing Stories". ჸათე ჟურნალს 1928 წანას გიშართჷ ედვარდ ელმერ სმიტიშ რომანქ "უქიანოშ ტურტურუე". ჸათე ნაწარმების მაართა კოსმოსურ ოპერას ხოლო უძახჷნა. კინ თი წანას ჟურნალს გიშართჷ ფილიპ ფრენსის ნოლანიშ რომანქ "არმაგედონი 2419 A.D.".

1930-იან წანეფშე იჭყაფჷ ომენცარე ფანტასტიკაშ ორქოშ პერიოდი. ჸათე დო უკულიანი პერიოდეფიშ შანულამი დო პოპულარული წჷმმარინაფალეფი რდეს: ჯონ ვუდ კემპბელი, თეოდორ სტარჯენი, აიზეკ აზიმოვი, ივან ეფრემოვი, რობერტ ჰაინლაინი, ართურ ჩარლზ კლარკი, ენ მაკეფრი დო შხვეფი.

• ანთროპოლოგიური ომენცარე ფანტასტიკა
• პოსტაპოკალიპტიკა
• ბიოპანკი
• ქირსიანული ომენცარე ფანტასტიკა
• კლიმატური ფანტასტიკა
• იუმორისტული ფანტასტიკა
• კიბერპანკი
• დიზელპანკი
• მაღურუ დიხაუჩა
• ფემინისტური ომენცარე ფანტასტიკა
• ტექ-ნუარი
• ლიბერტარიანული ომენცარე ფანტასტიკა
• ოურდუმე ფანტასტიკა
• სოციალური ფანტასტიკა
• სოლარპანკი
• კოსმოსური ოპერა
• კოსმოსური ვესტერნი
• სტიმპანკი

• Aldiss, Brian. Billion Year Spree: The True History of Science Fiction, 1973.
• Amis, Kingsley. New Maps of Hell: A Survey of Science Fiction, 1958.

• Science Fiction Bookshelf at Project Gutenberg
• Science fiction fanzines (current and historical) online
• SFWA "Suggested Reading" list
• Science fiction at standardebooks.org
• Science Fiction Research Association
• Merril Collection of Science Fiction, Speculation and Fantasy at Toronto Public Library
• Science Fiction Studies' Chronological Bibliography of Science Fiction History, Theory, and Criticism