Turkiy Sulolalar Va Davlatlar Roʻyxati: Turkiy davlatlar

Bugungi kunda dunyo xaritasida 6 ta mustaqil turkiy davlatlar mavjud.

World map with present-day independent recognized Turkic countries highlighted in red

Bugungi mustaqil davlatlar

Nomi	Yili		Mustaqillik kuni
Turkiya	1923	75 % Turklar	1923-yil 29-oktabr
Ozarbayjon	1991	2009 — 91.6 % Ozarbayjonlar, 0.43 % Mesxetin turklari, 0.29 % Tatarlar.	1918-yil 28-may
Qozogʻiston	1991	63.1 % Qozoqlar, 2.9 % Oʻzbeklar, 1.4 % Uygʻurlar, 1.3 % Tatarlar, 0.6 % Mesxetin turklari, 0.5 % Ozarbayjonlar, 0.1 % Qirgʻizlar.	1925-yil 19-iyun
Qirgʻiziston	1991	70.9 % Qirgʻizlar, 14.3 % Oʻzbeklar, 0.9 % Uygʻurlar, 0.7 % Mesxetin turklari, 0.6 % Qozoqlar, 0.6 % Tatarlar, 0.3 % Ozarbayjonlar.	1924-yil 14-oktabr
Turkmaniston	1991	75.6 % Turkmanlar, 9.2 % Oʻzbeklar, 2.0 % Qozoqlar, 1.1 % Mesxetin turklari 0.7 % Tatarlar	1991-yil 27-oktabr
Oʻzbekiston	1991	71.4 % Oʻzbeklar, 4.1 % Qozoqlar, 2.4 % Tatarlar, 2.1 % Qoraqalpoqlar, 1 % Qrim tatarlari, 0.8 % Qirgʻizlar, 0.6 % Turkmanlar, 0.5 % Mesxetin turklari, 0.2 % Ozarbayjonlar, 0.2 % Uygʻurlar, 0.2 % Boshqirdlar.	1991-yil 1-sentabr

Qisman tan olingan davlat

Faqat Turkiya tomonidan mustaqilligi tan olingan.

Nomi	Yili
Shimoliy Qibris	1983	67.54 % Qibris turklari, 32.45 % turklar[manba kerak]

Rossiyaning federal sub’ektlari (respublikalari)

Turkiy xalqlar koʻp boʻlgan Rossiyaning federal subyektlari

Nomi
Boshqiriston	2010 — 29.5 % Boshqirdlar, 25.4 % Tatarlar, 2.7 % Chuvashlar
Chuvashiston Chuvashiya	2010 — 67.7 % Chuvashlar, 2.8 % Tatarlar
Qorachoy-Cherkesiya	2010 — 41.0 % Qorachoylar, 3.3 % No`g`aylar
Tatariston	2010 — 53.2 % Tatarlar, 3.1 % Chuvashlar
Tiva	2010 — 82 % Tuvalar, 0.4 % Xakaslar
Saxa	2010 — 49.9 % Yoqutlar, 0.2 % Dolganlar, 0.9 % Tatarlar

Turkiy xalqlar ozchilik boʻlgan Rossiyaning federal subyektlari

Name
Oltoy Respublikasi	2010 — 34.5 % Oltoylar, 6.2 % Qozoqlar
Kabardin-Bolqoriya	2010 — 12.7 % Bolqorlar
Qrim	2014 — 12.6 % Qrim tatarlar, 2.3 % Tatarlar
Xakasiya	2010 — 12.1 % Xakaslar

Avtonom hududlar

Nomi
Gagauziya Moldovada	2004 — 82.1 % Gagauzlar.
Qoraqalpogʻiston Oʻzbekistonda	36 % Oʻzbeklar, 32 % Qoraqalpoqlar, 25 % Qozoqlar
Naxichevan Avtonom Respublikasi Ozarbayjonda	99 % Ozarbayjonlar
Xitoy
Sinszyan-Uygʻur muxtor rayoni	2000 — 45.21 % Uygʻurlar, 6.74 % Qozoqlar, 0.86 % Qirgʻizlar, 0.066 % Oʻzbeklar, 0.024 % Tatarlar, 0.02 % Salarlar
↪   Kizilsu Kyrgyz Autonomous Prefecture	2010 — 64.68 % Uygʻurlar, 27.32 % Qirgʻizlar
↪   Ili Kazakh Autonomous Prefecture	2015 — 26.77 % Qozoqlar, 17.45 % Uygʻurlar
↪   Barköl Kazakh Autonomous County	2000 — 34.01 % Qozoqlar, 0.16 % Uygʻurlar, 0.03 % Tatarlar
↪   Mori Kazakh Autonomous County	Qozoqlar
Xunhua Salar Autonomous County	2000 — 61.14 % Salarlar
Jishishan Bonan, Dongxiang and Salar Autonomous County	Salarlar
Sunan Yugur Autonomous County	Sariq uygʻurlar
Aksay Kazakh Autonomous County	Qozoqlar

Qabila birlashmalari

Royal klanlar

• Ashina (Turk xoqonligi, Gʻarbiy turk xoqonligi, Sharqiy Turk xoqonligi, Xazarlar, Nushibi)
• Ashide (Empress clan of Ikkinchi Turkiy Xoqonlik)
• Yaglakar (Uygʻur xoqonligi, Ganzhou Uyghur Kingdom)
• Ädiz (Uygʻur hoqonligi)
• Dulo (Volga-Kama Bulgʻoriyasi)
• Bulanid (Xazar xoqonligi)
• Osman (Usmonlilar imperiyasi)
• Bahri (Mamluklar davlati)
• Sarkar (Shirvon Xonligi)
• Javanshir (Qorabogʻ xonligi)
• Terteridlar (Ikkinchi Bolgariya Imperiyasi)

Turkiy sulolalar va davlatlar

Nomi	Notes	Yil	Poytaxt	Xarita
Turk xoqonligi	Bumin tomonidan 552-yilda asos solingan.	552-580	Otukan
Gʻarbiy Turk xoqonligi		593-659	Nevkat and Suyob
Sharqiy Turk xoqonligi		581-630 639-650	Ordu Baliq
Sirtordush		628-646
Kangar Ittifoqi		659-750	Ulytau
Turk Shahi		665-850	Kabul
Ikkinchi Turk xoqonligi	Eltarish xoqon asos solgan. Undan oldin Birinchi Turk xoqonligi (552-630) va undan keyin Tan hukmronligi davri (630-682) bo'lgan.	682-744	Otukan
Turkash xoqonligi	Dulu Turklari tomonidan tashkil etilgan konfederatsiya. Gʻarbiy turk xoqonligi qulagandan so'ng mustaqil bo'lib, 699-yilda xoqonlikka asos soldilar. Turkash xoqonligi 766-yilda Qarluqlar tomonidan vayron qilingan.	699-766	Balasagun
Kimek–Kipchak Konfederatsiyasi		743-1220	Khagan-Kimek Imekia
Uygʻur hoqonligi		744-848	Ordu Baliq
Oghuz Yabgu Davlati		750-1055	Yangikent
Karluk Yabgu Davlati		756-940	Suyab later Balasagun
Qoraxoniylar davlati		840-1212	Balasagun, Kashgar, Samarkand
Yenisey qirg'iz xoqonligi		840-1207
Qoch qirolligi		856-1335	Gaochang, Beshbalik
Bijanaklar		860-1091
Ganzhou Uyghur Kingdom		894-1036	Zhangye
Juman-Qipchoq konfederatsiyasi		900-1220
Anatolian Beyliks		11th-16th century	Many such as Karaman, Sinop, Adana, Alanya, Kahramanmaraş.	90px
Ahmadilis		1122-1209	Maragha
Eldiguziylar		ca.1135-1225	Nakhchivan (city) and Hamadan
Salghuriylar		1148-1282	Fars Province
Usmonlilar imperiyasi	Turk imperiyasi sifatida ham tanilgan. Usmonli imperiyasi-1299-yilda shimoli-G'arbiy Anatoliyada O'g'uz Turklari asos solgan imperiya.	1299-1923	Söğüt 1299-1335, Bursa 1335-1413, Edirne 1413-1453, Istanbul 1453-1922
Qora qoʻyunlilar davlati	Kara Koyunlu turkman qabila Federatsiyasi edi.	1375-1468	Tabriz
Emirate of Kasgharia	Qashg'ar viloyatida qisqa yashagan amirlik.	1865-1877	Kashgar

Yevropa

Nomi	Notes	Yil	Poytaxt	Xarita
Xazar xoqonligi	Xazarlar-yarim ko'chmanchi turkiy xalq bo'lib, G'arbiy Gokturk xoqonligi parchalangandan keyin vujudga keladigan eng qudratli davlat edi.	6th-11th century	Balanjar 650-720 ca., Samandar (sharar) 720s-750, Atil 750-ca.965-969
Buyuk Bolgariya		632-668	Phanagoria 632-665
Birinchi Bolgar Imperiyasi	Tengrist Turkic pre-Christianization; became Slavic post-Christianization	681-1018	Pliska 681-893, Preslav 893-972, Skopje 972-992, Ohrid 992-1018
Volga-Kama Bulgʻoriyasi		7th century-1240s	Bolghar, Bilär
Terter sulolasi		1280-1323

Yaqin Sharq va Shimoliy Afrika

Name	Notes	Years	Capital	Xarita
Tuluniylar	Tuluniylar turkiyzabon sulola bo'lib, Misrni, shuningdek, Suriyaning ko'p qismini boshqargan ilk mustaqil sulola edi.	868-905	al-Qatta'i
Ixshidiylar	Unga Abbosiylar xalifaligida Turk qul askari asos solgan.	935-969
Buridlar Sulolasi		1104-1154	Damashq
Zengidlar Sulolasi	O'g'uz Turklari asos solgan sulola	1127-1250	Halab
Mamluklar davlati	Mamluk Sultonligining birinchi yarmini Qipchoq turkiyzabon Bahri sulolasi boshqargan.	1250-1389	Qohira
Assaf sulolasi	Bayrut va Jbeil o'rtasidagi maydonni nazorat qildi.	1306-1591	Gʻazira

Magʻrib hududi

Name	Notes	Years	Capital	Xarita
Karamanli sulola	Qaramanli sulola 1711-yildan 1835-yilgacha Tripolitaniya (Tripoli va hozirgi Liviya atrofi) da hukmronlik qilgan sulola edi. Sulolaning asoschisi Pasha Ahmad Karamanli, Karamaniylar avlodidan bo'lgan	1711-1835	Tripoli

Hindiston hududi

Name	Notes	Years	Capital	Map
Mamluklar Sulolasi (Dehli)	Mamluk Dynasty was directed into Northern India by Qutb ud-Din Aibak, a Turkic Mamluk slave general from Central Asia. The Mamluk Dynasty ruled from 1206 to 1290.	1206-1290	Dehli
Qarlughid Dynasty		1224-1266	Gʻazna, Bomiyon
Xolji Sulola		1290-1320	Dehli
Tugʻloqiylar		1320-1414	Dehli
Ilyos Shahi sulola		1342-1487	Sonargaon
Bahmani Sultonligi		1347-1527	Gulbarga (1347-1425) Bidar (1425-1527)
Bengal Sultonligi		1342-1538 1555-1576	Gaur Pandua Sonargaon
Malva Sultonligi		1392-1562	Dhar and Mandu
Bidar Sultanate		1489-1619
Adil Shahi dynasty		1490-1686	Bijapur
Qutb Shahi Dynasty		1518-1687	Golconda / Hyderabad
Boburiylar davlati	Unga keyingi davrlarda fors tilini qabul qilgan turkiy-mo'g'ul hukmdori Bobur asos solgan.	1526-1857	Agra 1526-1571, Fatehpur Sikri 1571-1585, Lahore 1585-1598, Agra 1598-1648, Shahjahanabad/Delhi 1648-1857
Tarkhan Dynasty		1554-1591	Sindh
Asaf Jahi Dynasty		1724-1948	Hyderabad

The Shatuo Turks founded several sinicized dynasties in northern China during the Five Dynasties and Ten Kingdoms period. The official language of these dynasties was Chinese and they used Chinese titles and names.

Nomi	Notes	Yil	Poytaxt	Xarita
Great Yan	Bosh An Lushan Tang sulolasiga qarshi isyon olib.	756-763	Luoyang 756-757, Yecheng 757-759, Fanyang 759, Luoyang 759-762
Later Tang		923-936	Daming County 923, Luoyang 923-936
Later Jin	The Later Jin founder, Shi Jingtang, claimed patrilineal Han Chinese ancestry.	936-947	Taiyuan 936, Luoyang 937, Kaifeng 937-947
Later Han	Sources conflict as to the origin of the Later Han and Northern Han Emperors; some indicate Shatuo ancestry while another claims that the Emperors claimed patrilineal Han Chinese ancestry.	947-951	Kaifeng
Northern Han	Same family as Later Han. Sources conflict as to the origin of the Later Han and Northern Han Emperors; some indicate Shatuo ancestry while another claims that the Emperors claimed patrilineal Han Chinese ancestry.	951-979	Taiyuan

Turk-fors urf-odati boʻyicha tashkil etilgan davlatlar. Koʻplab Turk-Fors davlatlari hozirgi Sharqiy Turkiya, Eron, Iroq, Turkmaniston va Oʻzbekistonda tashkil etilgan.

Nomi		Yil	Poytaxt	Xarita
Gʻaznaviylar imperiyasi	Turkiy mamlukdan kelib chiqqan keyinchalik forsiylashgan sulola.	962-1186	Gʻazni 977-1163, Lohur 1163-1186
Saljuqiylar davlati	Oʻgʻuz turklarining Qiniq qabilasi boshqargan davlat.	1037-1194	Nishopur 1037-1043, Ray 1043-1051, Isfahon 1051-1118, Hamadon Gʻarbiy poytaxt 1118-1194, Marv Sharqiy poytaxt (1118-1153)
Rûm sultonligi	Forslashgan Oʻgʻuz turklari	1077-1307	Iznik, Koʻniya
Xorazmshohlar imperiyasi	Ruled by a family of Turkic mamluk origin.	1077-1231/1256	Gurganj 1077-1212, Samarqand 1212-1220, Gʻazna 1220-1221, Tabriz 1225-1231
Oq qoʻyunli	Oʻgʻuzlarning Bayandar urugʻidan boʻlgan qabila.	1378-1501	Diyorbakir 1453-1471, Tabriz 1468 — 6-yanvar, 1478

The following list is only of vassal khanates of Turkic origin, which were ruled by of another descent peoples.

Nomi	Notes	Yil	Poytaxt	Xarita
Qosim Xonligi	Turk-moʻgʻul davlati	1452-1681	Kasimov
Kumul Xonligi	Turk-moʻgʻul davlati	1696-1930	Hami City

Nomi	Notes	Yil	Xarita	Poytaxt
G'arbiy Trakya muvaqqat hukumati	G'arbiy Trakiya Respublikasi 1913 yilda G'arbiy Trakiyada tashkil etilgan qisqa muddatli kichik respublika edi. Sharqda Maritsa (Evros), g'arbda Mesta daryosi (Nestos), shimolda Rodop tog'lari va janubda Egey dengizi daryolari bilan o'ralgan hududda bo'lgan.	1913		Komotini
Qrim Xalq Respublikasi	Qrim People Respublikasi dekabrdan mavjud 1917 yanvar 1918 Qrimda. Qrim People Respublikasi tarixida birinchi turkiy va musulmon demokratik Respublikasi edi.	1917-1918		Bakhchysarai
Idel-Ural Davlati		1917-1918
Alash Autonomy	A provisional autonomous Kazakh-Kyrgyz administration. Later integrated into Soviet Union under Turkestan Autonomous Soviet Socialist Republic umbrella.	1917-1920		Semey
Republic of Aras		1918-1919		Nakhchivan (city)
Provisional National Government of the Southwestern Caucasus		1918-1919		Kars
Azerbaijan Democratic Republic		1918-1920		Ganja, Azerbaijan until Sep 1918, Baku
Government of the Grand National Assembly	Government of the Grand National Assembly, also called Ankara Government was a provisional and revolutionary Turkish government based in Ankara during the Turkish War of Independence. It was succeeded by Turkey after the Treaty of Lausanne.	1920-1923		Ankara
People's Republic of Tannu Tuva		1921-1944		Kyzyl
First East Turkestan Republic	First East Turkestan Republic was a short-lived breakaway would-be Islamic republic founded in 1933. It was centered on the city of Kashgar in what is today the People's Republic of China-administered Xinjiang Uyghur Autonomous Region.	1933-1934		Kashgar
Republic of Hatay	Hatay State, also known informally as the Republic of Hatay, was a transitional political entity that existed from 7-sentabr 1938-yil, to 29-iyun 1939-yil, in the territory of the Sanjak of Alexandretta of the French Mandate of Syria. The state was transformed de jure into the Hatay Province of Turkey on 7-iyul 1939-yil, de facto joining the country on 23-iyul 1939-yil.	1938-1939		Antokiya
East Turkistan Republic		1944-1949		Ghulja
Azerbaijan People's Government	Established in Iranian Azerbaijan, the APGʻs capital was the city of Tabriz. Its establishment and demise were a part of the Iran crisis, which was a precursor to the Cold War.	1945-1946		Tabriz
Turkish Cypriot General Committee		1963-1967		Nicosia
Provisional Cypriot Turkish Administration		1967-1974		Nicosia
Autonomous Turkish Cypriot Administration		1974-1975		Nicosia
Turkish Federated State of Cyprus	Was declared in 1975 and existing until 1983. It was not recognized by the international community. It was succeeded by the Turkish Republic of Northern Cyprus.	1975-1983		Nicosia

Sovet respublikalari

Nomi	Izoh	Yil	Xarita	Poytaxt
Xorazm Xalq Sovet Respublikasi		1920-1924		Xiva
Buxoro Xalq Sovet Respublikasi		1920-1924		Buxoro
Ozarbayjon SSR		1920-1991		Boku
Oʻzbekiston SSR		1924-1991		Samarqand 1924-1930, Toshkent 1930-1991
Turkmaniston SSR		1924-1991		Ashxobod
Qozogʻiston SSR		1936-1991		Olmaota
Qirgʻiziston SSR		1936-1991		Bishkek

Avtanom Sovet respublikalari

Nomi	Izohlar	Yillar	Xarita	Poytaxt
Turkiston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi		1918-1924		Qoʻqon
Bashkir ASSR		1919-1990		Ufa
Kirghiz Autonomous Socialist Soviet Republic		1920-1925		Orenburg
Tatariston Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi		1920-1990		Qozon
Yakut ASSR		1922-1991		Yakutsk
Mountain Autonomous Soviet Socialist Republic		1921-1924		Vladikavkaz
Naxichevan Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi		1921-1990		Naxichevan (shahar)
Kazak Autonomous Socialist Soviet Republic		1925-1936		Olmaota
Chuvash ASSR		1925-1992		Cheboksari
Karakalpak ASSR		1932-1992		Nukus
Kabardino-Balkar Autonomous Soviet Socialist Republic		1936-1991		Nalchik
Kabardin Autonomous Soviet Socialist Republic		1944-1957
Crimean ASSR		1921-1945		Simferopol
Tuvan ASSR		1961-1992
Gorno-Altai Autonomous Soviet Socialist Republic		1990-1992		Gorno-Altaysk

Sovet Ittifoqining avtonom viloyatlari

Nomi	Izohlar	Yillar	Xarita	Poytaxt
Chuvash avtonom viloyati		1920-1925		Cheboksari
Kabardino-Balkar avtonom viloyati		1921-1936		Nalchik
Qorachoy-Cherkess avtonom viloyati		1922-1926		Cherkessk
Togʻli-Oltoy avtonom viloyati		1922-1991
Qora-Qirgʻiz avtonom viloyati		1924-1936		Bishkek
Qoraqalpoq avtonom viloyati		1925-1932		Toʻrtkoʻl
Qorachoy avtonom viloyati		1926-1957		Mikoyan Shakhar
Xakas avtonom viloyati		1930-1992
Tuva avtonom viloyati		1944-1961		Qizil