รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ (สวีเดน: Nobelpriset i fysik, อังกฤษ: Nobel Prize in Physics) เป็นรางวัลโนเบลหนึ่งใน 5 สาขา ริเริ่มโดยอัลเฟรด โนเบล ตั้งแต่ ค.ศ.
1895 โดยราชบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์สวีเดน ประเทศสวีเดน เป็นผู้คัดเลือกผู้รับรางวัล ซึ่งมีผลงานวิจัยด้านฟิสิกส์อย่างโดดเด่น มีพิธีมอบเป็นครั้งแรก เมื่อ ค.ศ. 1901 พิธีมอบรางวัลมีขึ้นในวันที่ 10 ธันวาคมของทุกปี ซึ่งตรงกับวันคล้ายวันเสียชีวิตของโนเบล
| รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ | |
|---|---|
| สวีเดน: Nobelpriset i fysik | |
 | |
| รางวัลสำหรับ | ผลงานที่โดดเด่นสำหรับมนุษยชาติในด้านฟิสิกส์ |
| วันที่ | 10 ธันวาคม 1901 |
| ที่ตั้ง | สต็อกโฮล์ม |
| ประเทศ | ประเทศสวีเดน  |
| จัดโดย | ราชบัณฑิตยสถานวิทยาศาสตร์แห่งสวีเดน |
| รางวัล | 11 ล้านครูนาสวีเดน (2023) |
| รางวัลแรก | 1901 |
| ผู้รับรางวัล | ปีแยร์ อาก็อสตีนี, แฟแร็นตส์ กรออุส และอาน ลุยเย (2023) |
| รางวัลมากที่สุด | จอห์น บาร์ดีน (2) |
| เว็บไซต์ | nobelprize |
รายนามผู้ได้รับรางวัล
พ.ศ. 2444 – 2468 (ค.ศ. 1901 – 1925)
| ปี พ.ศ.(ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|---|
| 2444 (1901) |  | วิลเฮล์ม คอนราด เรินต์เกน (Wilhelm Röntgen) |  เยอรมนี | สำหรับการค้นพบรังสีเอกซ์ |
| 2445 (1902) | .jpg) | แฮ็นดริก โลเรินตส์ (Hendrik Antoon Lorentz) |  เนเธอร์แลนด์ | "ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานอันเลิศที่พวกเขาได้ฝากไว้ ด้วยการทดลองต่างๆ เกี่ยวกับผลของสภาพแม่เหล็กต่อปรากฏการณ์การแผ่รังสี" ดูเพิ่มเติม ผลกระทบเซมาน |
 | ปีเตอร์ เซมัน (Pieter Zeeman) | |||
| 2446 (1903) |  | อ็องตวน อ็องรี เบ็กแรล (Antoine Henri Becquerel) |  ฝรั่งเศส | "ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่เขาได้ทำไว้โดยการค้นพบกัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นเอง (spontaneous radioactivity)" |
 | ปิแยร์ กูรี (Pierre Curie) | ฝรั่งเศส | "ในการระลึกถึงผลงานอันเยี่ยมที่พวกเขาได้ให้ไว้โดยงานวิจัยที่พวกเขาทำร่วมกันเกี่ยวกับ ปรากฏการณ์การแผ่รังสี ที่ค้นพบโดยศาสตราจารย์ อองรี เบ็กเกอเรล" | |
 | มารี กูรี (Marie Skłodowska-Curie) |  โปแลนด์ | ||
| 2447 (1904) |  | จอห์น วิลเลียม สตรัทท์ (John William Strutt, 3rd Baron Rayleigh) |  สหราชอาณาจักร | "สำรับการสืบเสาะค้นหาความหนาแน่นของก๊าซต่างๆ ที่สำคัญมาก และ การค้นพบ อาร์กอน ซึ่งเกี่ยวโยงกับการศึกษาเหล่านี้ของเขา" |
| 2448(1905) |  | ฟิลิปป์ เอดูอาร์ด แอนตัน วอน เลนนาร์ด (Philipp Eduard Anton von Lenard) |  ออสเตรีย-ฮังการี เยอรมนี | "สำหรับงานเกี่ยวกับ รังสีแคโทดต่างๆของเขา" |
| 2449(1906) |  | โจเซฟ จอน ธอมสัน (Sir Joseph John Thomson) | สหราชอาณาจักร | "ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงคุณอันยิ่งใหญ่ในการสืบเสาะค้นหาทาง ทฤษฎี และ การทดลอง เกี่ยวกับการนำไฟฟ้าด้วยก๊าซต่างๆ" |
| 2450 (1907) |  | อัลเบิร์ต อับราฮาม ไมเคิลสัน (Albert Abraham Michelson) |  สหรัฐ/ โปแลนด์ | "สำหรับอุปกรณ์ทัศนศาสตร์ที่มีความแม่นยำ และ การสืบเสาะค้นหาอย่างจำเพาะ และ การวัดผลอย่างเป็นตรรก ซึ่งได้ดำเนินไปด้วยความช่วยเหลือของพวกเขา" ดูเพิ่มเติม การทดลองของไมเคิลสัน-มอร์เลย์ |
| 2451 (1908) |  | กาเบรียล ลิพพ์มานน์ (Jonas Ferdinand Gabriel Lippmann) | ฝรั่งเศส | "สำหรับ แผ่นภาพลิพพ์มานน์ ซึ่งเป็นวิธีที่จะผลิตซ้ำภาพสีในการถ่ายภาพ โดยยืนพื้นบนปรากฏการณ์การแทรกสอด" |
| 2452 (1909) |  | กูลเยลโม มาร์โกนี (Guglielmo Giovanni Maria Marconi) |  อิตาลี | "ในการระลึกถึงการมีส่วนร่วมในการพัฒนาโทรเลขไร้สายของพวกเขา" |
 | คาร์ล เฟอร์ดินานด์ บรอน (Karl Ferdinand Braun) | เยอรมนี | ||
| 2453 (1910) |  | โยฮานัส ดิเดอริค วาน เดอ วาลส์ (Johannes Diderik van der Waals) | เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับงานเกี่ยวกับสมการสถานะของก๊าซ และ ของเหลว" ดูเพิ่มเติม แรง วาน เดอ วาลส์ |
| 2454 (1911) |  | วิลเฮล์ม วีน (Wilhelm Carl Werner Otto Fritz Franz Wien) | เยอรมนี | "สำหรับการค้นพบเกี่ยวกับกฎที่ใช้อธิบายการแผ่รังสีความร้อนของเขา" |
| 2455 (1912) |  | นิลส์ กุสตาฟ เดเลน (Nils Gustaf Dalén) |  สวีเดน | "การประดิษฐ์ลิ้นปิดเปิดอัตโนมัติที่ออกแบบเพื่อใช้ในการทำงานร่วมกับเครื่องสะสมก๊าซ ใน ประภาคาร และ ทุ่นแสง (light-buoys)" |
| 2456 (1913) |  | ไฮเกอ กาเมอร์ลิง โอนเนิส (Heike Kamerlingh Onnes) | เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับการค้นคว้าวิจัยของเขาในสมบัติของสสารที่อุณหภูมิต่ำ ซึ่ง ในท่ามกลางสิ่งอื่น นำไปสู่การผลิต ฮีเลียมเหลว (liquid helium)" |
| 2457 (1914) |  | มัคส์ ฟ็อน เลาเออ (Max Theodor Felix von Laue) | เยอรมนี | "สำหรับการค้นพบการเลี้ยวเบนของเอกซ์เรย์โดยผลึกของเขา" |
| 2458 (1915) |  | ลอเรนซ์ แบรกก์ (Sir William Henry Bragg) | สหราชอาณาจักร | การวิเคราะห์โครงสร้างผลึกโดยใช้รังสีเอกซ์ |
 | เซอร์เฮนรี แบรกก์ (Sir William Lawrence Bragg) |  ออสเตรเลีย/ สหราชอาณาจักร | ||
| 2459 (1916) | ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2460 (1917) |  | ชาลส์ โกลเวอร์ บาร์คลา (Charles Glover Barkla) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการค้นพบลักษณะเฉพาะของการแผ่รังสีเรินต์เกนของธาตุต่างๆ" |
| 2461 (1918) | .jpg) | มักซ์ พลังค์ (Max Karl Ernst Ludwig Planck) | เยอรมนี | "ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ในความก้าวหน้าของฟิสิกส์ด้วยการค้นพบพลังงานที่ไม่ต่อเนื่อง (energy quanta)" ดูเพิ่มเติม ค่าคงตัวของพลังค์. |
| 2462 (1919) |  | โยฮันเนิส ชตาร์ค (Johannes Stark) |  ไวมาร์ | "สำหรับการค้นพบผลกระทบดอพเพลอร์ ในรังสีคานาล (หรือ รังสีเอโนด) และ การแยกออกของ เส้นความถี่จำเพาะ (spectral lines) ในสนามไฟฟ้า" |
| 2463 (1920) |  | ชาลส์ เอดูอาร์ด กูอิลลอเม (Charles Édouard Guillaume) |  สวิตเซอร์แลนด์ | "ในการระลึกถึงผลงานที่เขาได้ฝากไว้ สำหรับการวัดที่แม่นยำในฟิสิกส์ โดย การค้นพบสิ่งผิดปกติใน สตีลอัลลอย ของ นิเกิล" |
| 2464 (1921) | .png) | อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์ (Albert Einstein) | ไวมาร์/ สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับผลงานของเขาในฟิสิกส์ทฤษฎี และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับคำอธิบายปรากฏการณ์โฟโตอิเล็กทริกของเขา" |
| 2465 (1922) |  | นิลส์ โปร์ (Niels Henrik David Bohr) |  เดนมาร์ก | "สำหรับผลงานของเขาเกี่ยวกับการสืบเสาะค้นหา โครงสร้างของอะตอม และ การที่พวกมันแผ่รังสี" |
| 2466 (1923) |  | โรเบิร์ต แอนดรูวส์ มิลลิแกน (Robert Andrews Millikan) |  สหรัฐ | "สำหรับงานเกี่ยวกับ ประจุพื้นฐานของไฟฟ้า และ ผลกระทบโฟโตอิเล็กทริก" |
| 2467 (1924) |  | คาร์ล มานเน ยอร์จ ซีกบาห์น (Karl Manne Georg Siegbahn) | สวีเดน | "สำหรับการค้นพบ และ งานวิจัย ในสาขา การหาแถบความถี่จำเพาะด้วยเอกซ์เรย์ (X-ray spectroscopy)" |
| 2468 (1925) |  | เจมส์ ฟรังค์ (James Franck) | ไวมาร์ | "สำหรับการค้นพบกฎที่ครอบคลุมการปะทะระหว่าง อิเล็กตรอน และ อะตอม" |
 | กุสตาฟ ลุดวิก เฮิร์ตซ์ (Gustav Ludwig Hertz) | |||
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์
รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์ (สวีเดน: Nobelpriset i fysik, อังกฤษ: Nobel Prize in Physics) เป็นรางวัลโนเบลหนึ่งใน 5 สาขา ริเริ่มโดยอัลเฟรด โนเบล ตั้งแต่ ค.ศ.
| ปี พ.ศ.(ค.ศ.) | ภาพ | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|---|
| 2469 (1926) |  | ฌอง บาติสต์ แปร์แรง (Jean Baptiste Perrin) | ฝรั่งเศส | "สำหรับการศึกษาของเขาในเรื่องโครงสร้างที่ไม่ต่อเนื่องของสสาร โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการค้นพบสมดุลของการตกตะกอน" |
| 2470 (1927) |  | อาเธอร์ คอมป์ตัน (Arthur Holly Compton) | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์คอมป์ตัน (Compton scattering)" |
 | ชาลส์ ทอมสัน รีส วิลสัน (Charles Thomson Rees Wilson) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับวิธีการของเขาในการทำเส้นทางของอนุภาคที่มีประจุโดยการรวมตัวของไอ" | |
| 2471 1928) |  | โอเวน วิลลานส์ ริชาร์ดสัน (Owen Willans Richardson) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับ การปลดปล่อยเทอร์มิออนิก และ โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับการค้นพบ กฎของริชาร์ดสัน ซึ่งได้ถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา" |
| 2472 (1929) |  | หลุยส์ เดอ เบรย (Louis Victor Pierre Raymond, 7th Duc de Broglie) | ฝรั่งเศส | "สำหรับการค้นพบธรรมชาติความเป็นคลื่นของอิเล็กตรอน" ดูเพิ่มเติม สมมุติฐานของ เดอ บรอ-กลี |
| 2473 (1930) |  | จันทราเสการ์ เวนกาตะ รามาน (Chandrasekhara Venkata Raman) |  อินเดีย | "สำหรับงานของเขาเกี่ยวกับการกระเจิงของแสง และ สำหรับการค้นพบ การกระเจิงของรามาน ซึ่งถูกตั้งชื่อขึ้นตามชื่อของเขา" |
| 2477 (1931) | ไม่มีการมอบรางวัล | |||
| 2475 (1932) |  | แวร์เนอร์ ไฮเซินแบร์ก (Werner Heisenberg) | ไวมาร์ | "สำหรับการสร้างกลศาสตร์ควอนตัม ซึ่งนำไปสู่การค้นพบรูปแบบอื่นๆ ของ ไฮโดรเจน" |
| 2476 (1933) | .jpg) | แอร์วิน ชเรอดิงเงอร์ (Erwin Schrödinger) |  ออสเตรีย | "สำหรับการค้นพบรูปแบบต่างๆ ที่มีประโยชน์ต่อ ทฤษฎีอะตอม" |
 | พอล ดิแรก (Paul Dirac) | สหราชอาณาจักร | ||
| 2477 (1934) | ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2478 (1935) |  | เจมส์ แชดวิก (James Chadwick) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการค้นพบนิวตรอน" |
| 2479 (1936) |  | วิคทอร์ ฟรันซ์ เฮสส์ (Victor Francis Hess) | ออสเตรีย | "สำหรับการค้นพบการแผ่รังสีคอสมิก" |
 | คาร์ล เดวิด แอนเดอร์สัน (Carl David Anderson) | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบโพซิตรอน" | |
| 2480 (1937) |  | คลินตัน โจเซฟ ดวิสสัน (Clinton Joseph Davisson) | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบการเลี้ยวเบนของอิเล็กตรอนโดยใช้ผลึกเป็นสลิต" |
 | จอร์จ พาเกต ทอมสัน (George Paget Thomson) | สหราชอาณาจักร | ||
| 2481 (1938) |  | เอนรีโก แฟร์มี (Enrico Fermi) | อิตาลี | "สำหรับการสาธิตการมีอยู่ของสารกัมมันตรังสีชนิดใหม่ที่ผลิตโดยการฉายรังสีนิวตรอนและสำหรับการค้นพบปฏิกิริยานิวเคลียร์ที่ทำให้เกิดโดยนิวตรอนพลังงานต่ำ slow neutrons" |
| 2482 (1939) |  | เออร์เนสต์ ลอว์เรนซ์ (Ernest Lawrence) | สหรัฐ | "สำหรับการคิดค้นและพัฒนาเครื่องแยกปรมาณู (the cyclotron)และผลลัพธ์ที่ได้จากมัน โดยเฉพาะผลงานเกี่ยวกับสารกัมมันตรังสีประดิษฐ์ (artificial radioactive elements)" |
| 2483 (1940) | ไม่มีการมอบรางวัล | เงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนหลัก และเงินรางวัล 1/2 มอบคืนแก่กองทุนพิเศษของรางวัลสาขานี้ | ||
| 2484 (1941) | ||||
| 2485 (1942) | ||||
| 2486 (1943) |  | ออตโต ชแตร์น (Otto Stern) | สหรัฐ/ ไรช์เยอรมัน | "สำหรับผลงานของเขาที่ไปสู่การพัฒนา the molecular ray methodและการค้นพบโมเมนต์แม่เหล็กของโปรตอน" |
| 2487 (1944) |  | อิสิดอร์ อิซาค ราบี (Isidor Isaac Rabi) | สหรัฐ/ โปแลนด์ | "สำหรับวิธีการสั่นพ้องของเขา สำหรับบันทึกคุณสมบัติทางแม่เหล็ก ของ นิวเคลียสของอะตอม" |
| 2488 (1945) |  | ว็อล์ฟกัง เพาลี (Wolfgang Pauli) | ออสเตรีย | "สำหรับการค้นพบหลักการกีดกัน ซึ่งถูกเรียกได้อีกอย่างว่า หลักของเพาลี" |
| 2489 (1946) |  | เพอร์ซี วิลเลียมส์ บริดจ์แมน (Percy Williams Bridgman) | สหรัฐ | "สำหรับการประดิษฐ์อุปกรณ์ในการผลิตแรงกดดันสูงและสำหรับการค้นพบของเขาในสาขาฟิสิกส์แรงดันสูง" |
| 2490 (1947) |  | เอดเวิร์ด วิกเตอร์ แอพเพิลตัน (Edward Victor Appleton) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการตรวจสอบทางฟิสิกต์ของบรรยากาศชั้นสูง (the upper atmosphere) โดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับการค้นพบ Appleton layer" |
| 2491 (1948) |  | แพทริค แบลคเกตต์ (Patrick Maynard Stuart Blackett) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการพัฒนาวิธี Wilson cloud chamber และนการค้นพบของเขาในด้านของฟิสิกส์นิวเคลียร์และรังสีจักรวาล" |
| 2492 (1949) |  | ฮิเดกิ ยูกาวะ (Hideki Yukawa) |  ญี่ปุ่น | "สำหรับการทำนายการมีอยู่ของ mesons บนการทำงานเชิงทฤษฎีต่อแรงนิวเคลียร์" |
| 2492 (1950) |  | เซซิล แฟรงก์ โพเวลล์ (Cecil Frank Powell) | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการพัฒนาวิธีการถ่ายภาพของการศึกษากระบวนการทางนิวเคลียร์และการค้นพบเกี่ยวกับ mesons ที่ทำด้วยวิธีการนี้" |
พ.ศ. 2494 – 2518 (ค.ศ. 1951 – 1975)
| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2494/1951 | John Douglas Cockcroft | สหราชอาณาจักร | "for their pioneer work on the transmutation of atomic nuclei by artificially accelerated atomic particles" |
| Ernest Thomas Sinton Walton |  ไอร์แลนด์ | ||
| 2495/1952 | Felix Bloch | สวิตเซอร์แลนด์/ สหรัฐ | "for their development of new methods for nuclear magnetic precision measurements and discoveries in connection therewith" |
| Edward Mills Purcell | สหรัฐ | ||
| 2496/1953 | ฟริตซ์ แซร์นีเกอ | เนเธอร์แลนด์ | "สำหรับการสาธิตวิธีความแตกต่างของเฟส (phase contrast method) โดยเฉพาะอย่างยิ่ง สำหรับ สิ่งประดิษฐ์ของเขา -- กล้องจุลทรรศน์ชนิดที่ใช้ความต่างเฟส" |
| 2497/1954 | มัคส์ บอร์น |  เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับงานวิจัยพื้นฐานของเขาเกี่ยวกับกลศาสตร์ควอนตัม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การตีความหมายเชิงสถิติของ ฟังก์ชันคลื่น" |
| วาลเทอร์ โบเท | เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับวิธีการเหตุการณ์อุบัติพร้อม (coincidence method) และ การค้นพบอื่นๆ โดยวิธีการนั้น" | |
| 2498/1955 | วิลลิส ยูจีน แลมบ์ | สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบของเขาเกี่ยวกับ โครงสร้างละเอียด (fine structure) ของ ความถี่จำเพาะ (spectrum) ของไฮโดรเจน" ดูเพิ่มเติม การเลื่อนของแลมบ์ (Lamb shift) |
| 2499/1956 | วิลเลียม แบรดฟอร์ด ชอกลีย์ จอห์น บาร์ดีน วอลเตอร์ เฮาเซอร์ แบรตเทน | สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ | การวิจัยด้านสารกึ่งตัวนำ (semiconductors) และการค้นพบปรากฏการณ์ทรานซิสเตอร์ |
| 2501/1958 | ปาเวล อเลกซีเยวิช เชียเรนคอฟ อิลยา มิไฮลาวิช ฟรานค อีกอร์ เยเกเนวิช ตามม์ |  สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต | สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์เชียเรนคอฟ |
| 2505/1962 | เลฟ ดาวิโดวิช ลันเดา | สหภาพโซเวียต | "สำหรับผลงานที่ยอดเยี่ยมและโดดเด่นในทางฟิสิกส์ของสสารควบแน่น" |
| 2507/1964 | ชาร์ลซ์ ฮาร์ด เทาซ์ นิคาลัย เกนนาดิเยวิช บาซัฟ อเลกซานดระ มิไฮลาวิช โพรฮารอฟ | สหรัฐ สหภาพโซเวียต สหภาพโซเวียต | "สำหรับงานพื้นฐานเกี่ยวกับ อิเล็กทรอนิกส์ควอนตัม (quantum electronics) ซึ่งนำไปสู่การสร้าง เครื่องสั่น (oscillator) และ เครื่องขยาย (amplifier) โดยยืนพื้นบนหลักการของ เมเซอร์-เลเซอร์ (maser-laser)" |
| 2508/1965 | ชินอิชิโร โทโมนางะ จูเลียน ชวิงเกอร์ ริชาร์ด ฟิลลิพส์ ฟายน์มัน |  ญี่ปุ่น สหรัฐ สหรัฐ | "สำหรับงานพื้นฐานของพวกเขาเกี่ยวกับ อิเล็กโทรดายนามิกส์ควอนตัม (quantum electrodynamics) โดยผลที่ตามมาได้หยั่งรากลึกลงไปในฟิสิกส์ของอนุภาคพื้นฐาน (physics of elementary particles)" |
| 2509/1966 | อัลเฟรด คาสเทลอร์ |  ฝรั่งเศส | "สำหรับการค้นพบและพัฒนาทัศนวิธีในการศึกษา การสั่นพ้องแบบเฮิรตซ์ (Hertzian resonances) ในอะตอม" |
| 2510/1967 | ฮันส์ เบเทอ | สหรัฐ | "สำหรับการคิดค้นทฤษฎีด้านปฏิกิริยานิวเคลียร์ โดยเฉพาะการค้นพบที่เกี่ยวกับการผลิตพลังงานในดาวฤกษ์" |
| 2511/1968 | ลุยส์ วอลเตอร์ อัลวาเรซ | สหรัฐ | "for his decisive contributions to elementary particle physics, in particular the discovery of a large number of resonance states, made possible through his development of the technique of using hydrogen bubble chamber and data analysis" |
| 2512/1969 | เมอร์รีย์ เกลล์-แมนน์ | สหรัฐ | "for his contributions and discoveries concerning the classification of elementary particles and their interactions" |
| 2513/1970 | Hannes Olof Gösta Alfvén |  สวีเดน | "for fundamental work and discoveries in magneto-hydrodynamics with fruitful applications in different parts of plasma physics" |
| 2514/1971 | เดนนิส กาบอร์ | สหราชอาณาจักร | "สำหรับสิ่งประดิษฐ์ของเขา และ การพัฒนาวิธีการโฮโลแกรม (holographic method)" |
| 2515/1972 | จอห์น บาร์ดีน ลีออน นีล คูเปอร์ จอห์น โรเบิร์ต ชริฟเฟอร์ | สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ | การพัฒนาทฤษฎีสภาพนำยวดยิ่ง (superconductivity) หรือที่นิยมเรียกว่าทฤษฎี BCS |
พ.ศ. 2519 – 2543 (ค.ศ. 1976 – 2000)
| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2522/1978 | ปีเตอร์ เลโอนิดาวิช คาปิซา | สหภาพโซเวียต | "สำหรับผู้คิดค้นและค้นพบในงานด้านฟิสิกส์อุณหภูมิต่ำ" |
| อาร์โน เพนเซียส โรเบิร์ต วิลสัน | สหรัฐ สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบรังสีพื้นหลังของเอกภพ" | |
| 2524/1981 | นิโคลาส โบลมเบอร์เกน อาเธอร์ ลีโอนาร์ด ชอว์โลว์ | สหรัฐ สหรัฐ | "สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนาการหาความถี่จำเพาะโดยใช้เลเซอร์ (laser spectroscopy)" |
| 2532/1989 | นอร์แมน ฟอสเตอร์ แรมซีย์ จูเนียร์ | สหรัฐ | "สำหรับการประดิษฐ์วิธีการสนามการสั่นแยก (separated oscillatory fields method) การใช้ประโยชน์ของมันในเมเซอร์ไฮโดรเจน (hydrogen maser) และนาฬิกาอะตอมอื่น ๆ (atomic clocks)" |
| ฮันส์ เกออร์ก เดห์เมลท์ โวล์ฟกัง เพาล์ | สหรัฐ เยอรมนีตะวันตก | "สำหรับการพัฒนาเทคนิคการดักจับไอออน (ion trap technique)" | |
| 2540/1997 | สตีเฟน ชู โคลด โคเฮน-ทานนุดจิ วิลเลียม แดเนียล ฟิลลิพส์ | สหรัฐ ฝรั่งเศส สหรัฐ | "สำหรับการพัฒนาวิธีการทำให้อะตอมเย็นลง และ การกักขังอะตอม ด้วยแสงเลเซอร์" |
| 2543/2000 | แจค คิลบี | สหรัฐ | "สำหรับงานวิจัยด้านระบบปริภัณฑ์" |
| ชาเรส อีวานาวิช อัลฟโยรอฟ เฮอร์เบิร์ต โครเมอร์ |  รัสเซีย สหรัฐ | "สำหรับการคิดค้นและพัฒนาเทคนิคด้านฟิสิกส์ของสารกึ่งตัวนำ" |
พ.ศ. 2544 – ปัจจุบัน (ค.ศ. 2001 – ปัจจุบัน)
| ปี พ.ศ./ค.ศ. | ชื่อ | ประเทศ | หัวข้อ |
|---|---|---|---|
| 2544/2001 | อีริค แอลลิน คอร์เนลล์ วอล์ฟกัง เคทแทร์เล คาร์ล เอดวิน ไวอ์แมน | สหรัฐ เยอรมนี สหรัฐ | "สำหรับการบรรลุผลสำเร็จในการทำ สถานะควบแน่นแบบ โบส-ไอน์สไตน์ ใน แก๊สอัลคาไลเจือจาง และ สำหรับ การแรกเริ่มศึกษาพื้นฐานของคุณสมบัติของ สถานะควบแน่น" |
| 2545/2002 | เรย์มอนด์ เดวิส มาซาโตชิ โคชิบา | สหรัฐ ญี่ปุ่น | การศึกษาฟิสิกส์ดาราศาสตร์จากการตรวจจับอนุภาค "นิวทริโน" ในอวกาศ (cosmic neutrinos) |
| ริคคาร์โด แจ็คโคนี | สหรัฐ | บุกเบิกสาขาฟิสิกส์ดาราศาสตร์ ซึ่งนำไปสู่การค้นพบแหล่งกำเนิดรังสีเอกซ์ในอวกาศ | |
| 2546/2003 | อเลกซี่ อเลกซีเยวิช อาบริโคซอฟ วิตาลี ลาเซียเรียวิช กินซ์บูร์ก แอนโทนี่ เลกเกท | รัสเซีย รัสเซีย สหราชอาณาจักร | "เป็นผู้คิดค้นทฤษฎีตัวนำยิ่งยวดประเภททุติยภูมิและทฤษฎีของเหลวยิ่งยวดฮีเลียม-3" |
| 2547/2004 | เดวิด เจ. กรอส เอช. เดวิด พอลิตเซอร์ แฟรงก์ วิลเชก | สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ | สำหรับการค้นพบ ความอิสระเข้าใกล้ ในทฤษฎี ปฏิกิริยาอย่างเข้ม |
| 2548/2005 | รอย เจย์ กลอเบอร์ | สหรัฐ | "สำหรับการมีส่วนร่วมในทฤษฎีควอนตัมของ ความพร้อมเพรียงเชิงทัศนศาสตร์ (optical coherence)" |
| จอห์น ลิวอีส ฮอลล์ เทโอดอร์ วอล์ฟกัง เฮนช์ | สหรัฐ เยอรมนี | "สำหรับการมีส่วนร่วมในการพัฒนา การหาความถี่จำเพาะที่มีความแม่นยำโดยการใช้เลเซอร์ รวมไปถึงเทคนิคหวีความถี่เชิงทัศนศาสตร์ (optical frequency comb technique)" | |
| 2549/2006 | จอห์น ซี แมเธอร์ จอร์จ เอฟ สมูท | สหรัฐ สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบรูปแบบวัตถุดำและ ความไม่สม่ำเสมอ (Anisotropy) ของ รังสีจักรวาลพื้นหลังในย่านไมโครเวฟ (cosmic microwave background radiation)" |
| 2550/2007 | อัลเบิร์ต เฟิร์ต ปีเตอร์ กรุนแบร์ก | ฝรั่งเศส เยอรมนี | "สำหรับการค้นพบ ปรากฏการณ์ ความต้านทานแม่เหล็ก ขนาดยักษ์ (Giant magnetoresistive effect) ของพวกเขา" |
| 2551/2008 | โยอิชิโร นัมบุ | ญี่ปุ่น สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบกลไกการทำลายสมมาตรที่เกิดขึ้นเอง (Spontaneous symmetry breaking) ในฟิสิกส์ที่เล็กกว่าอะตอม (subatomic physics)" |
| มาโกโตะ โคบายาชิ โตชิฮิเดะ มาสคาวะ | ญี่ปุ่น | "สำหรับการค้นพบต้นกำเนิดของสมมาตรที่ถูกทำลาย ซึ่งทำนายการมีอยู่ของ ควาร์ก อย่างน้อยสามตระกูล ในธรรมชาติ" | |
| 2552/2009 | ชาร์ลส ก. เกา | สหราชอาณาจักร | "สำหรับความสำเร็จที่เป็นกุญแจพื้นฐานเกี่ยวกับการส่งผ่านแสงในเส้นใยนำแสงสำหรับการสื่อสารเชิงทัศนศาสตร์" |
| วิลลาร์ด ส. บอยล์ จอร์จ อ. สมิธ |  แคนาดา สหรัฐ | "สำหรับการประดิษฐ์ วงจรกึ่งตัวนำ ที่เกี่ยวกับการรับภาพ - ตัวตรวจวัดซีซีดี (CCD)" | |
| 2553/2010 | อันเดร ไกม คอนสแตนติน โนโวเซลอฟ | รัสเซีย/ เนเธอร์แลนด์ รัสเซีย/ สหราชอาณาจักร | "สำหรับการทดลองบุกเบิก เกี่ยวกับ กราฟีน วัสดุสองมิติ" |
| 2554/2011 | ซอล เพิร์ลมุตเตอร์ (Saul Perlmutter) อดัม รีสส์ (Adam Riess) ไบรอัน ชมิดท์ (Brian Schmidt) | สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ/ ออสเตรเลีย | "สำหรับงานวิจัยเกี่ยวกับซูเปอร์โนวาและการค้นพบว่าเอกภพกำลังขยายด้วยอัตราเร่งคงที่" |
| 2555/2012 | แซร์ฌ อาร็อช (Serge Haroche) | ฝรั่งเศส | "สำหรับวิธีทดลองแบบเปิดโลกที่ช่วยให้สามารถทำการวัด และ จัดการระบบควอนตัม เฉพาะเจาะจงแต่ละระบบได้". |
| เดวิด เจ. ไวน์แลนด์ (David J. Wineland) | สหรัฐ | ||
| 2556/2013 | ฟร็องซัว อ็องแกลร์ (François Englert) |  เบลเยียม | "สำหรับการค้นพบทฤษฎีกลไกของฮิกส์ (Higgs mechanism) ซึ่งสนับสนุนความเข้าใจเรื่องการกำเนิดมวลของอนุภาคต่าง ๆ โดยทฤษฎีดังกล่าวได้รับการยืนยันจากการค้นพบอนุภาคมูลฐานฮิกส์ จากการทดลองโดยใช้เครื่องชนอนุภาคขนาดใหญ่ (LHC) ในเซิร์น ตรวจวัดโดยเครื่อง ATLAS และ CMS |
| ปีเตอร์ ฮิกส์ (Peter Higgs) | สหราชอาณาจักร | ||
| 2557/2014 | อิซามุ อาคาซากิ (Isamu Akasaki) |  ญี่ปุ่น | "สำหรับนวัตกรรมไดโอดเปล่งแสงสีน้ำเงิน ซึ่งสร้างแหล่งพลังงานแสงขาวที่สว่างจ้าและประหยัดพลังงาน" |
| ฮิโรชิ อามาโนะ (Hiroshi Amano) | ญี่ปุ่น | ||
| ชูจิ นากามูระ (Shuji Nakamura) | ญี่ปุ่น สหรัฐ | ||
| 2558/2015 | ทะกะอะกิ คะจิตะ (Takaaki Kajita, 梶田隆章) | ญี่ปุ่น | "สำหรับการค้นพบปรากฏการณ์การแกว่งของนิวตริโน ซึ่งชี้ให้เห็นว่านิวตริโนนั้นมีมวล" |
| อาร์เธอร์ บี. แมคโดนัลด์ (Arthur B. McDonald) |  แคนาดา | ||
| 2559/2016 | เดวิด เจ. เธาเลส (David J. Thouless) ดันแคน ฮัลเดน (Duncan Haldane) ไมเคิล คอสเตอร์ลิตซ์ (Michael Kosterlitz) | สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ สหราชอาณาจักร/ สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบทางทฤษฎีของการเปลี่ยนผ่านเฟสทอพอโลยีและเฟสทอพอโลยีของสสาร" |
| 2560/2017 | เรเนอร์ ไวส์ (Rainer Weiss) แบร์รี แบริช (Barry Barish) คิป ธอร์น (Kip Thorne) | สหรัฐ สหรัฐ สหรัฐ | "สำหรับการมีส่วนร่วมสำคัญในโครงการไลโกและการตรวจหาคลื่นความโน้มถ่วง" |
| 2561/2018 | อาร์เธอร์ แอชกิน (Arthur Ashkin) | สหรัฐ | "สำหรับการประดิษฐ์คิดค้นครั้งสำคัญในสาขาฟิสิกส์เลเซอร์" |
| เฌราร์ มูรู (Gérard Mourou) | ฝรั่งเศส | ||
| ดอนนา สตริกแลนด์ (Donna Strickland) | แคนาดา | ||
| 2562/2019 | จิม พีเบิลส์ | แคนาดา สหรัฐ | "สำหรับการค้นพบทฤษฎีทางจักรวาลวิทยาเชิงกายภาพ" |
| มีแชล มายอร์ |  สวิตเซอร์แลนด์ | "สำหรับการค้นพบดาวเคราะห์นอกระบบที่โคจรรอบดาวฤกษ์คล้ายดวงอาทิตย์" | |
| ดีดีเย เกโล | สวิตเซอร์แลนด์ | ||
| 2563/2020 | โรเจอร์ เพนโรส | สหราชอาณาจักร | "สำหรับการค้นพบว่าการก่อตัวของหลุมดำเป็นการทำนายของทฤษฎีสัมพัทธภาพทั่วไป" |
| ไรน์ฮาร์ด เกนเซล | เยอรมนี | "สำหรับการค้นพบวัตถุกะทัดรัดมวลยวดยิ่งที่ใจกลางดาราจักรของเรา" | |
| แอนเดรีย เกซ | สหรัฐ | ||
| 2564/2021 | ชูกูโร มานาเบะ | ญี่ปุ่น | "สำหรับแบบจำลองภูมิอากาศของโลก ซึ่งแสดงความแปรปรวนและการคาดการณ์ที่เชื่อถือได้ของภาวะโลกร้อน" |
| เคลาส์ ฮัสเซิลมัน | เยอรมนี | ||
| จอร์โจ ปารีซี |  อิตาลี | "สำหรับการค้นพบปฏิสัมพันธ์ของความไม่เป็นระเบียบและความผันผวนในระบบทางกายภาพ ตั้งแต่ระดับอะตอมถึงดาวเคราะห์" | |
| 2565/2022 | อาแล็ง อัสแป | ฝรั่งเศส | "สำหรับการทดลองโฟตอนเชิงพัวพัน ซึ่งเป็นการละเมิดอสมการเบลล์และบุกเบิกวิทยาการสารสนเทศเชิงควอนตัม" |
| จอห์น เคลาเซอร์ | สหรัฐ | ||
| อันโทน ไซลิงเงอร์ |  ออสเตรีย | ||
| 2566/2023 | ปีแยร์ อาก็อสตีนี | ฝรั่งเศส สหรัฐ | "สำหรับวิธีการทดลองการกำเนิดแสงกะพริบระดับอัตโตวินาที เพื่อศึกษาพลศาสตร์อิเล็กตรอนของสสาร" |
| แฟแร็นตส์ กรออุส |  ฮังการี | ||
| อาน ลุยเย | ฝรั่งเศส |
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- มูลนิธิโนเบล - เว็บไซต์อย่างเป็นทางการ
- ผู้ได้รับรางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์
This article uses material from the Wikipedia ไทย article รางวัลโนเบลสาขาฟิสิกส์, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). เนื้อหาอนุญาตให้เผยแพร่ภายใต้ CC BY-SA 4.0 เว้นแต่ระบุไว้เป็นอื่น Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ไทย (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.