คอนสแตนติโนเปิล

บทความนี้อ้างอิงคริสต์ศักราช/คริสต์ทศวรรษ/คริสต์ศตวรรษ ซึ่งเป็นสาระสำคัญของเนื้อหา

330 ถึง ค.ศ. 395; ของจักรวรรดิไบแซนไทน์ ระหว่างปี ค.ศ. 395 ถึง ค.ศ. 1204 และระหว่างปี ค.ศ. 1261 ถึง ค.ศ. 1453; ของจักรวรรดิละติน ระหว่างปี ค.ศ. 1204 ถึง ค.ศ. 1261) ; และของจักรวรรดิออตโตมัน ระหว่างปี ค.ศ. 1453 ถึง ค.ศ. 1922

คอนสแตนติโนเปิล

กรีก: Κωνσταντινούπολις ละติน: Constantinopolis ตุรกีออตโตมัน: قسطنطينيه
แผนที่ของคอนสแตนติโนเปิล ซึ่งสอดคล้องกับเขตฟาติห์ ในอิสตันบูลในปัจจุบัน
ชื่ออื่น	บิแซนเทียม (ชื่อกรีกในก่อนหน้านี้), Nova Roma ("โรมใหม่"), มิคลากราด/มิคลากรากค์ (นอร์สเก่า), ซาร์กราด (สลาฟ), กุสฏันฏีนิยยะ (อาหรับ), บาซีลูซา ("ราชินีแห่งนคร"), เมกาโลโพลิส ("นครใหญ่"), Πόλις ("นคร"), คอนสแตนตินิเยห์ (ตุรกี)
ที่ตั้ง	ฟาติห์, อิสตันบูล ประเทศตุรกี
ภูมิภาค	ภูมิภาคมาร์มารา
พิกัด	41°00′50″N 28°57′20″E / 41.01389°N 28.95556°E / 41.01389; 28.95556
ประเภท	นครใหญ่
ส่วนหนึ่งของ	จักรวรรดิโรมัน จักรวรรดิไบแซนไทน์ จักรวรรดิละติน จักรวรรดิออตโตมัน
พื้นที่	6 ตารางกิโลเมตร (2.3 ตารางไมล์) เมื่อถูกล้อมรอบโดยกำแพงคอนสแตนติน 14 ตารางกิโลเมตร (5.4 ตารางไมล์) เมื่อถูกล้อมรอบโดยกำแพงเทออดอซิอุส
ความเป็นมา
ผู้สร้าง	จักรพรรดิคอนสแตนตินมหาราช
สร้าง	11 เมษายน ค.ศ. 330
สมัย	ยุคโบราณตอนปลายถึงยุคกลางตอนปลาย
วัฒนธรรม	กรีก ละติน ออตโตมัน

คอนสแตนติโนเปิลตั้งอยู่ระหว่างโกลเดนฮอร์น (Golden Horn) และทะเลมาร์มารา (Sea of Marmara) ตรงจุดที่ทวีปยุโรปพบกับทวีปเอเชีย ตลอดสมัยกลางคอนสแตนติโนเปิลเป็นเมืองที่ใหญ่ที่สุดในทวีปยุโรป และร่ำรวยที่สุด

ชื่อของเมืองก็ขึ้นอยู่กับผู้ใดเป็นผู้ครองแต่ที่รู้จักกันก็ได้แก่ บิแซนเทียม (Byzantium) (กรีก: Βυζάντιον; Byzántion), โรมใหม่ (ละติน: Nova Roma), คอนสแตนติโนเปิล และ สตัมบูล (Stamboul) บางทีชาวสลาฟก็เรียกว่า ซาร์กราด (“เมืองแห่งจักรพรรดิ”) ขณะที่ไวกิงเรียกว่า มิคลากราด (Miklagård) หรือ “the Great City” ซึ่งคล้ายกับภาษากรีกที่เรียกเมืองใหญ่ ๆ ว่า “the City” (ἡ Πόλις (hē Pólis))

คอนสแตนติโนเปิลได้รับการขนานนามใหม่เป็นภาษาตุรกีสมัยใหม่ว่า “อิสตันบูล” ในปี ค.ศ. 1930 ตามนโยบายปฏิรูปตุรกีของมุสทาฟา เคมัล อาทาทืร์ค อดีตประธานาธิบดีตุรกี ซึ่งเป็นชื่อที่มาจากวลีกรีก “eis tēn polin” ที่แปลว่า “แก่เมืองคอนสแตนติโนเปิล”^{[ต้องการอ้างอิง]}