Муҳаммад Хотамӣ

29 сентябр 1943 ё 14 октябр 1943, Ардакон, Устони Язд) — арбоби давлатӣ, пешвои сиёсӣ ва динии Эрон (унвони Хуҷат-ул-Ислом дорад). Панҷумин Раисиҷумҳури Эрон аз 3 августи соли 1997 то 3 августи соли 2005. Солҳои 1982—1992 вазири фарҳанги Эрон ва солҳои 1980—1982 узви парлумони Эрон буд.

Муҳаммад Хотамӣ
форсӣ: محمد خاتمی‎
Президенти Эрон
2 август 1997 — 3 август 2005
Пешгузашта	Ҳошимии Рафсанҷонӣ
Ҷонишин	Маҳмуд Аҳмадинижод
Member of the Islamic Consultative Assembly[d]
3 май 1980 — 24 август 1982
Таваллуд	29 сентябр 1943(1943-09-29) (80 сол) ё 14 октябр 1943(1943-10-14) (80 сол) Ардакон, Устони Язд, Эрон
Падар	Ruhollah Khatami[d]
Ҳамсар	Zohreh Sadeghi[d]
Фарзандон	Emad Khatami[d] ва Leila Khatami[d]
Ҳизб	Association of Combatant Clerics[d]
Таҳсилот	University of Isfahan[d] (1969)
Эътиқод	шиъа
Соядаст
Ҷоизаҳо	доктори фахрии Донишгоҳи давлатии муносибатҳои байналмилалии Маскав (МГИМО)[d] The honorary doctor of Lebanese University[d]
Вебгоҳ	khatami.ir
Рутба	sub-lieutenant[d]
Ҷойҳои кор	Созмони Милали Муттаҳид
Парвандаҳо дар Викианбор

 

Муҳаммад Хотамӣ 14 октябри соли 1942 дар шаҳри Ардакони Устони Язд таваллуд шудааст. Хотамӣ аз як хонаводаи Сайдҳо мебошад, ки дар Эрон ва умуман дар Ховари Миёна зиёданд, ки насли мустақими пайғамбар Муҳаммад тавассути духтараш Фотима ва наберааш Ҳусейн ҳисобида мешаванд. Аз ин сабаб, Муҳаммад Хотамӣ унвони «Сайид» -ро дорад. Оилаи ӯ дар шаҳраки онҳо ҳамчун як оилаи хеле диндор ва бонуфузи рӯҳониёни ирсии форс шинохта мешуд. Падари Муҳаммад Хотамӣ — Рӯҳуллоҳ Хотамӣ (1906—1988) унвони оятуллоҳро дошт, зеро хатиб, муфассир барҷаста буд ва дар Язд шогирдони зиёдеро ба воя расонд. Оятуллоҳ Рӯҳуллоҳ Хотамӣ дар инқилоби исломӣ фаъолона ширкат кардааст.

Дар синни 19-солагӣ ба Қум рафт ва дар он ҷо илоҳиёт омӯхт. Соли 1965 ба Донишгоҳи Исфаҳон дохил шуд, соли 1969 дараҷаи бакалавр дар фалсафа гирифт. Худи ҳамон сол ӯро ба хидмати нерӯҳои мусаллаҳи Эрон даъват карданд. Соли 1970 таҳсилро дар Донишгоҳи Теҳрон идома дод ва пас аз он ба Қум баргашт.

Дар солҳои 70-ум Муҳаммад Ризо Паҳлавӣ бо нерӯҳои мухолифи шоҳ ҳамкориро оғоз кард ва пас аз пирӯзии Инқилоби Исломӣ вай аз Ардакон вакил интихоб шуд. Дар соли 1974, дар синни 32-солагӣ (ки аз рӯи анъанаҳои мусалмонӣ хеле дер аст), Муҳаммад Хотамӣ бо духтари факихи ашрофи қисман асли араб — Мусо Ас-Садр Садеҳӣ — Зӯҳре Садеҳӣ издивоҷ карда буд. Ин ҷуфт ду духтар ва як писар доштанд: Лейла (1976), Наргес (1981) ва Эмад (1988).

Аз соли 1978 то 1980 Муҳаммад Хотамӣ дар Олмони Ғарбӣ (ҶФО) зиндагӣ мекард, ки ба Маркази исломӣ дар Гамбург сарварӣ мекард. Тақрибан пас аз муваффақияти Инқилоби исломӣ дар Эрон, ӯ ба Эрон баргашт ва дар дигаргуниҳои инқилобии кишвар иштирок кард.

Муҳаммад Хотамӣ унвони бакалаврии худро дар фалсафаи ғарбӣ аз Донишгоҳи Исфаҳон дарёфт кард, аммо академияро бо магистр дар улуми таълимӣ аз Донишгоҳи Теҳрон тарк кард ва ба Қум рафт, то таҳсили қаблии худро дар улуми исломӣ анҷом диҳад. Вай ҳафт сол дар он ҷо таҳсил карда, курсҳоро дар сатҳи баландтарин, Иҷтиҳод хатм кард.

То ба курсии президентӣ нишастанаш Хотамӣ аз соли 1980 то 1982 намоянда дар парлумон, роҳбари Институти Кайҳон, вазири фарҳанг ва роҳбарии исломӣ (1982—1986) ва сипас барои давраи дуюм аз соли 1989 то 24 майи соли 1992 (вақте ки ӯ истеъфо дод), роҳбари Китобхонаи Миллии Эрон аз соли 1992 то 1997 ва узви Шӯрои олии инқилоби фарҳангӣ. Вай аъзо ва раиси Шӯрои марказии Ассотсиатсияи Рӯҳониёни Мубориза аст. Ба ғайр аз забони модарии худ форсӣ, Хотамӣ бо забонҳои арабӣ, англисӣ ва олмонӣ ҳарф мезанад.

Аз соли 1982 то 1992 вазири фарҳанги Эрон буд. Соли 1992 ӯ мушовири президент ва роҳбари Китобхонаи миллӣ таъйин шуд. Вай дар муассисаҳои таҳсилоти олии Эрон дарс медод.

23 майи соли 1997 Муҳаммад Хотамӣ 69,5 % овозҳоро ба даст оварда, президенти Эрон интихоб шуд (бар номзад Акбар Натоқ-Нурӣ ғолиб омад). Вай аз оғоз сиёсати муносибати таҳаммулпазирона ба фарҳанг ва барқарор намудани робитаҳои наздик бо кишварҳои ғарбӣро пеша намуд. Дар соли 2001 вай президенти Эрон дар давраи дуввум дубора интихоб шуд (бо шикасти Аҳмад Тавакколӣ).

Ба ғайр аз форсӣ, Хотамӣ бо забонҳои арабӣ, англисӣ ва олмонӣ ҳарф мезанад. Дар мулоқот бо президенти Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмонов дар ибтидои солҳои 2000-ум вай гуфт, ки « талаффузи тоҷикии форсӣ, ки дар ин ҷо гуфта мешавад» ба ӯ хеле писанд аст.

Хотамӣ 11 сентябри соли 2006 дар донишгоҳи Ҳарвард гуфт, ки дар ислом ҳамҷинсгароӣ ҷиноят аст ва ҷиноятҳо бояд ҷазо дода шаванд. Аммо, ӯ қайд кард, ки истифодаи ҷазои қатл барои ҳамҷинсгароҳо метавонад мавзӯи баҳс бошад. Вақте ки Хотамӣ дар бораи баҳо додан ба рӯйдодҳои 11 сентябри соли 20011 посух дод, ки «онҳое, ки дигаронро ба ҷаҳаннам меандозанд, ҳеч гоҳ ба биҳишт намерасанд.»

Соли 2002 ба ӯ ҷоизаи байналмилалии «Муколамаи тамаддунҳо» дода шуд.