Gwatymala (República de Guatemala - Republika Gwatemale) – państwo we Strzodkowyj Americe, położůne nad Uoceanym Atlantyckym a Uoceanym Spokojnym.
Grańica mo ze Salwadorym (203 km), Hůndurasym (256 km), Meksykym (962 km), Belize (266 km) – cuzamyn dugość jeji grańic wynośi 1687 km a 400 km morskigo wybrzyżo.
República de Guatemala Republika Gwatymale | |||||
| |||||
Motto: (szpańelsko godka) El País de la Eterna Primavera (Kraj wjecznego poźimka) | |||||
Hymn: Guatemala Feliz (Gwatymala szczyńśliwo) | |||||
Uoficjalno godka | szpańelsko godka | ||||
Używane godki | szpańelsko godka | ||||
Stolica | Gwatymala | ||||
Polityczny systym | republika | ||||
Gowa państwa | prezydynt Bernardo Arévalo | ||||
Przikludziorz regjyrunku | prezydynt Bernardo Arévalo | ||||
Rozlygowańy • cołkowity • strzůdlůndowe wody | 103. we śwjeće 108 890 km² 0,4% | ||||
Liczba ludźi (2023) • cołkowito • gynstość zaludńyńo | 69. we śwjeće 18 917 714 173,7 osůb/km² | ||||
ńypodległość | uod Szpańije 15 wrześńa 1821 | ||||
Religijo (głůwno) | |||||
Waluta | quetzal (GTQ) | ||||
Czasowo zůna | UTC -6 | ||||
Kod ISO 3166 | GTM | ||||
Necowo důmyna | .gt | ||||
Automobilowy kod | GTA | ||||
Telefůniczny kod | +502 | ||||
Autůnůmiczne terytoryja | |||||
Uobszor Gwatymale idźe potajlować na sztyry: ńiźina Petén, położůno na půłnocy, wybrzyże Karajibskigo Morza, gůrske lyńcuchy we strzodkowyj tajli a wybrzyże Pacyfiku. Roz za czas Gwatymala tajluje śe na sztyry krajiny, wtynczos ńiźina Petén je jedno ze karajibskim wybrzyżym.
We prekolůmbijskich czasach teryn bůł zamjyszkowany uod Indjanerůw zwjůnzanych ze kulturům Majůw. W 1523 teryny dźiśyjszyj Gwatymale bůły podbite uod szpańelskich kůnkwistadorůw, co zołożyli tam kolůńijo, kero wchodźyła do Nowyj Szpańije.
W 1821 Gwatymala dostała ńypodległość, hned potym kraj bůł uokupowany uod Meksyku. W 1839 proklamowano bůło ńypodlygło republika.
W 1954 we drodze zamachu stanu wojskowo hunta sztopła reformy uod lewicowygo prezydynta Jacobo Arbenza. Prawicowy reskyrůnek wojskowych a społeczne ńypokoje twały aže do 1985, kej to prziwrůcůno bůło dymokracyjo. Ńy sztopło to ale walk ze lewicowům partyzantkům (URNG).
This article uses material from the Wikipedia Ślůnski article Gwatymala, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Tekst udostympniany na licyncyji CC BY-SA 4.0, jeźli niy było podano inakszyj. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Ślůnski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.