Ushtria Çlirimtare Për Preshevë, Medvegjë Dhe Bujanoc

Nga të tre komunat, dy kanë një shumicë etnike shqiptare, ndërsa Medvegja ka një pakicë të konsiderueshme të tyre.

Ushtria Çlirimtare e Preshevës, Medvegjës dhe Bujanocit
UÇPMB Pjesëmarrës në Luftën e Luginës së Preshevës
Aktiv në vitet	1999–2001
Ideologjia	"Bashkimi i Trojeve Shqiptare"
Leaders	Ridvan Qazimi "Lleshi" Nijazi Azemi "Mjekrra" Bardhyl Osmani "Delta" Muhamet Xhemajli Shefket Musliu Mustafë Shaqiri Pacir Shicri
Area of operations	"Zona e Sigurisë Tokësore" dhe Lugina e Preshevës
Madhësia	1,600 luftëtarë
Paraprirë nga	e formuar nga ish-veteranët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK-së)
Pasuar nga	Ushtria Çlirimtare Kombëtare
Aleatët	Ushtria Çlirimtare e Kosovës Shqipëria
Kundërshtarët	Republika Federale e Jugosllavisë Serbia KFOR-i
Beteja dhe luftëra	Lufta në Luginën e Preshevës: Qershor 1999 përleshja në Bujanovac Beteja e Rahovicës Beteja e Dobrosinit Sulmi pranë Dobrosinit Beteja e Lucanes Përleshja në Lucane Përleshja në qytetin e Preshevës Beteja e Konculjit Shkëmbim zjarri në Konculj Beteja e Shoshajës Gusht 2001 përleshje në Medvegjë Pritë në Bujanovac Beteja e Mali Trnovac Kriza në Luginën e Preshevës

Rrethanat e krijuara të pasluftës në Kosovë dhe rajon, krijuan një guerile tjetër shqiptare në Luginën e Preshevës. Prezenca ndërkombëtare në rajon, konkretisht, zona e sigurisë etj, ndikuan që UÇPMB-ja ta ngritë çështjen e fjetur të këtyre tokave shqiptare në një problem ndërkombëtar. UÇPMB-në, ashtu si dhe UÇK-në, e kishte formuar Lëvizja Popullore e Kosovës, një organizatë Lëvizja për Republikën e Kosovës e vjetër mbarëshqiptare pas demostratave të 1981. Mirëpo, me përfundimin e Luftës në Kosovë, drejtoria politike e UÇK-së, me në krye Hashim Thaçin, në një mbledhje në Prizren, formuan Këshillin politik për Luginën e Preshevës me seli në Gjilan dhe integruan LPK-në, që vendosmërisht mbështetej në kreun e saj, Ali Ahmetin, i cili bashkë me Emrush Xhemajlin, Fazli Veliun etj, më vonë arritën ta riorganizojnë LPK-në dhe UÇK-në me 2001 në Maqedoninë Perëndimore. Në Luginën e Preshevës. prej kësaj lëvizjeje guerile nuk do të mund të formohet një delegacion unik dhe kompetent për t'u përballur në negociatat e paqes me palën serbe. Pas rënies së Millosheviqit, pushoi përkrahja e UÇPMB-së, i'u imponua Marrveshja e Konqulit pas ndërrimeve në kreun e Beogradit. NATO-ja kontrollon në pesë kilometërshin - zona e lirë kufitare mes Kosovës dhe Serbisë, kundrejt nacionalizmit të rizgjuar shqiptar. "Po t'u japësh shqiptarëve gishtin, ata ta shkulin krahun" ishte asokohe komenti standard i perëndimorëve. Shqiptarët thjeshtë s'iu kishin lindur perëndimorëve te dardha e shtrembër, që t'u drejtonin të gjitha padrejtësitë historike.

UÇPMB-ja kishte mbijetuar në Zonën e Ndaluar prej 5km rretheqark Kosovës, ku serbët s'kishin të drejtë të plasojnë armatim të rëndë që prej fushatës së NATO-s. Më të rënë Millosheviçi, u kuptua që kjo zonë do të anulohej, e UÇPMB-ja do të shpërbëhej.

Çarmatosja e shpërbërja "vullnetar" i UÇPMB-së u imponua nga Marrëveshja e Konçulit. Lugina e Preshevës iu dhurua pastaj liderëve të ri serbë si dëshmi e simpative perëndimore pro tyre, e për ta forcuar autoritetin e ultra-nacionalistit Koshtunicës e të liberal demokratit Zoran Xhinxhiçit në sytë e nacionalistëve serbë. Dy vjet pas shpërbërjes të UÇPMB-së, shqiptarët e atjeshëm morën pjesë për herë të parë që pas fillimit të viteve 1990 në zgjedhjet lokale serbe, përkundër ftesave të izoluara të aktivistëve për bojkot. Liderët e rrymës moderate ndër shqiptarë fituan ndikim në tri komunat me shumicë shqiptare, kjo përbrenda sistemit serb që komunave u ofron fare pak ndikim në punët e pushtetit.

“Në luftë për liri bien disa trima, por fiton një popull, ndërsa në robëri vuan një popull e fiton një tirani” M. Kuteli Falë sakrificës së këtyre bijve të kombit u zgjua edhe vetëdia kombëtare, iu shtuan historisë më të re këta emra të skalitur me medalje të artë të atdheut. Në këto nëntëmbëdhjetë muaj qëndrese e sakrifice të bijve tanë në nëpër mote e stinë të ndryshme u bënë ballë stuhive të egra që koha popullit tonë me mote të shumta ua imponoi, e këta trima u bënë rezistencë korbzinjve të pangopur kurrë duke u bërë lulëkuqe lirie. Liria tani u skuq me gjakun e tyre, por shumë çka ndryshoi dhe emrat e tyre u bënë legjendë përjetësie. Nga Kosova në Luginë e Preshevës Halim Hasani i mblodhi të gjithë këta dëshmorë të rënë në mbrojtje të atdheut anëkënd Kosovës Lindore i bëri bashkë për t’ia kujtuar brezave të rinj biografitë dhe trimëritë e tyre që i treguan gjatë luftës së lavdishme nën ombrellën e UÇPMBsë. Dhe jo vetëm kaq në mesin e luftëtarëve të rënë në altarin e lirisë kishte dëshmorë që kishin ardhur për të luftuar edhe nga Kosova e cila më herët i kishte pasur ata trima në mbrojtje të Kosovës e këta janë: Fatmir Ibishi i lindur në fshatin Uglar të Gjilanit, Ismet Aliu - Grema i lindur në Greme të Ferizajt, Arben Ramadani i lindur në Kokaj të Gjilanit, Betim Berisha i lindur në Prizren, Eqrem Hoxha i lindur në Randobravë të Prizrenit, Shkëlzen Krasniqi i lindur në Apterushë të Rahovecit, Nijazi Azemi (Komandant Mjekrra) i lindur në Mogillë të Vitisë, Agim Elshani i lindur në Ngucat të Malishevës, Besim Mazreku i lindur në Gjilan, Hysen Salihu i lindur në Kumanovë, Sami Ukshini i lindur në Kurexhaj komuna e Gjilanit dhe Shaban Ukshini (Terri) i lindur në Kurexhaj të Gjilanit, të cilët edhe më parë kishin nuhatur aromën e luftës për liri. Edhe disa luftëtarë nga Kosova Lindore më parë qenë pjesë përbërëse e luftës së Kosovës si p.sh., Ibrahim Fejzullahu,Arben Ramadani dhe Bardhyl Osmani – komandant Delta, të cilët më pas u kthyen për t’i çliruar trojet e tyre, sikur edhe Sevdail IdriZi KOM.Guri Nën emblemën UÇPMB U mblodhëm bijtë më të mirë të kombit për t’i dalë ballë për ballë një ushtrie e policie e cila atëbotë pas kurorëzimit të lirisë në Kosovë ata në këtë pjesë të shkëputur të Kosovës shtonin dhunë e zullum të madh sidomos nëpër fshtëra që gravitojnë në tri komunat tona.Si rezultat i kësaj dhune këta bij më të mirë të kombit u rreshtuan për të hapur front lufte dhe për t’i mbrojtur fshatrat nga dhuna që ata ushtronin nëpër këto vende. UÇPMB doli në sipërfaqe në mortin e vëllezërve Saqipi nga Dobrosinidhe mu aty u lexuan pesë shkronja që ngjallnin shpresë për mbrojtje të popullatës së Malësisë Karadakutdhe Bujanocit më gjerë. Përveq luftëtarëve që i përmendëm më lart duhet medoemos të përmenden edhe këta dëshmorë të kombit të cilët dhanë jetën nën këtë emblemë të betuar për çlirim të tokave të robëruara e këta janë: Artan Abazi (Komandant Miratoca), Florim Rushiti, Enver Bajrami-UÇPMB, Sherif Jonuzi, Besim Faiku, Daut Sylejmani, Qenan Rahimi.[1]. ^

Në përpjekje që të zgjidhet kriza në mënyrë politike, në fillim të vitit 2001 përfaqësues të pushtetit dhe komunitetit shqiptar filluan negociatat, me ndërmjetësimin e përfaqësuesve të paktit Veriatlantik (NATO), Kombeve të Bashkuara (KB) dhe Organizatës Evropiane për Siguri dhe Bashkëpunim (OSBE). Gjatë vitit 2000 dhe gjysmës së parë të vitit 2001, territoret e komunës së Preshevës, Bujanocit dhe Medvegjës kanë qenë fushë e konfrontimeve të armatosura të policisë dhe Ushtrisë Çlirimtare për Preshevë, Medvegjë dhe Bujanoc (UÇPMB). Rezultatet e këtyre negociatave kanë qenë hyrja graduale e Ushtrisë Jugosllave në Zona Tokësore të Sigurisë, në të njëjtën kohë dhe demilitarizimi dhe shpërbërja e UÇPMB-së. Zona Tokësore të Sigurisë me marrëveshje të mëvonshme është anuluar në mënyre formale. Kuvendi Federativ në vitin 2002 nxjerri Ligjin për amnisti për të gjithë pjesëtarët të UÇPMB-së./Telegrafi/

• http://www.refworld.org/docid/498805fbc.html raporti nderkombetar MEDIET-2166 Nicholas Wood, 26/1/01, "Albanian gunmen training for war. 2167 UNICEF, 9/3/01 op. cit.2168 Information provided by confidential source that requests confidentiality, 3/01
• Tetëmbëdhjetë vjetori i daljes në skenë të UÇPMB-së
• lista e deshmoreve te UÇPMB Arkivuar 12 mars 2016 tek Wayback Machine
• 16 vjet nga konfrontimet e para të UÇPMB-së
• si u përball UÇPMB-ja me policinë serbe 14 vjet më parë (FOTO LAJM)^{[lidhje e vdekur][lidhje e vdekur]}

• Përmendorja e UÇPMB-së (Preshevë)[2]