Tatarët e Krimesë (Gjuha tatare e Krimesë qırımtatarlar, къырымтатарлар; rusisht: крымские татары; ukrainisht: кримськi татари; turqisht: Кırım Тatarları), ose Krimesë (Gjuha tatare e Krimesë qırımlar, къырымлар; rusisht: крымцы; ukrainisht: кримці; turqisht: Kırımlılar) janë një popull turkik që jeton kryesisht në gadishullin e Krimesë, i cili përbën rreth 12% të popullsisë dhe është kombi i tretë më i madh, pas rusëve (58%) dhe ukrainasve (24%).
Gjuha e tatarëve të Krimesë është një nga tre gjuhët zyrtare të Republikës Autonome të Krimesë. Ata janë myslimanë sipas fesë dhe flasin gjuhën tatarisht të Krimesë, e cila i përket grupit turkik të familjes së gjuhës Altaike. Ka rreth 248,000 prej tyre në Ukrainë (rreth 243,000 në Krime), por një numër i madh i tyre gjithashtu jetojnë në diasporë, veçanërisht në Turqi dhe Uzbekistan. Në të kaluarën, ata kishin shtetin e tyre të quajtur Hanate Krimesë.
Gjatë Luftës së Dytë Botërore, e gjithë popullata e tatarëve të Krimesë ishte një viktimë e politikës sovjetike. Megjithëse një numër i madh i tatarëve të Krimesë shërbyen në Ushtrinë e Kuqe dhe morën pjesë në aktivitete partizane në Krime gjatë luftës, ekzistenca e Legjionit tatar në Gjermaninë naziste dhe bashkëpunimi i liderëve fetarë dhe politikë tatar me Hitlerin shërbyen si një justifikim që tatarët e Krimesë të ishin bashkëpunëtorë nazistë. .
Të gjithë Tatarët e Krimesë u internuan masivisht, në formën e dënimit kolektiv, më 18 maj 1944, si kolonët specialë në SSR-në Uzbekistan dhe pjesët e tjera të largëta të Bashkimit Sovjetik.
Megjithëse një dekret sovjetik i vitit 1967 tërhoqi aktakuzat kundër tatarëve të Krimesë, qeveria sovjetike nuk bëri asgjë për të shpejtuar zhvendosjen e tyre në Krime dhe të paguante kompensim për jetën e humbur dhe pronën e konfiskuar. Tatarët e Krimesë, duke pasur një traditë rezistence ndaj komunizmit, arritën të krijojnë një rrjet të pavarur aktivistësh. Tatarët e Krimesë nuk u lejuan të kthehen në Krime deri në fillimin e perestroika në mesin e viteve 1980.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Tatarët e Krimesë, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.