Matej Mazreku

Në gjysmën e dytë të shekullit të 18-të ishte kryepeshkop i dioqezës katolike romake të Shkupit. Raportet e tij në Vatikan janë një burim i rëndësishëm për studimin demografik të dioqezës së tij.

Imzot Matej Mazreku lindi në Janjevë. Mësimet i filloi në Kolegjin Ilirik të Shën Palit e Shën Pjetrit në Ferma të Italisë dhe i vazhdoi në kolegjin Urbanian në Romë, ku dhe i përfundoi studimet për teologji (1746). Në vitin 1750 ishte kryepeshkop i Dioqezës Katolike Romake të Shkupit. Sipas raporteve të kohës, në vitin 1756 ishte famullitar i Janjevës dhe vikar gjeneral i Argjipeshkvisë Shkup-Prizren. Me dekretin e Kongregatës së Shenjtë, më 1758 u emërua argjipeshkëv i Argjipeshkvisë Shkup Prizren. Shugurimi i tij u bë në Dubrovnik në vitin 1759. Raportet që M. Mazareku ia dërgon Selisë së Shenjtë flasin për gjendjen e vështirë të Argjipeshkvisë Shkup-Prizren, për plaçkitjen dhe rrënimin e kishave, për islamizimin me dhunë të shqiptarëve etj. Vdiq në Janjevë, pas një sëmundjeje të gjatë.

Baza e pozicionit të tij janë toponimet në Malësi (rajon i Shqipërisë veriore dhe jugut të Malit të Zi). Elsie e lidh emrin me Mazrekun, një fis shqiptar në veri të Shkodrës. Emri Mazrek(u), që në shqip do të thotë mbarështues i kuajve, gjendet në të gjitha trevat shqiptare.

Shumë nga paraardhësit dhe pasardhësit e tij ishin priftërinj të shquar katolikë, si:

• Pjeter Mazareku, kryepeshkop i shekullit të 17-të i Kryedioqezës Katolike Romake të Tivarit
• Josip Mazareku, vëllai i tij, prift katolik.

Ai i shkroi raporte Vatikanit gjatë gjysmës së dytë të shekullit të 18-të. Këto raporte përfshijnë përshkrimin e migrimeve të njerëzve nga Malësia (rajoni i ndarë tani nga Mali i Zi dhe Shqipëria) në rajonin që ai i referohej si Serbia (Kosova e sotme). Në vitin 1792 ai raportoi se fshatrat përreth Gjakovës kishin dyndje katolike nga Shqipëria.

Raportet e tij përfshijnë shumë ankesa për shqiptarët e ardhur nga Malësia. Lutjet e tij përfshinin "Ab albanensibus libera nos Domine".

• Dioqeza Prizren-Prishtinë
• Dioqeza katolike e Shkupit

• Elsie, Robert (2015). "The Mazreku Tribe". The Tribes of Albania: History, Society and Culture (në anglisht). I.B. Tauris. ISBN 978-1-78453-401-1.
• Kraja, Mehmet, red. (2018). "Fjalori Enciklopedik i Kosovës". (Encyclopedic Dictionary of Kosova). Vëll. 2. Prishtinë: Akademia e Shkencave dhe e Arteve e Kosovës. ISBN 9789951615846. OCLC 1080379844.
• Malaj, Edmond (2013). "Familje fisnike të Drishtit mesjetar (Noble Families of Medieval Drivasto". Studime Historike. 3–4.
• Maiocchi, Luca (2009). "The Coexistence of Catholic and Muslim Communities in 18th Century Kosovo". përmbledhur nga Thede Kahl (red.). Christen und Muslime: interethnische Koexistenz in südosteuropäischen Peripheriegebieten (në anglisht dhe gjermanisht). LIT Verlag Münster. ISBN 978-3-643-50058-8.