Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë (Turqisht: Türkiye Büyük Millet Meclisi), i njohur edhe si Mexhlisi, është legjislatura njëdhomëshe turke.
Ëhtë organi i vetëm që i jepen privilegjet legjislative nga kushtetuta turke. Ajo u themelua në Ankara më 23 prill 1920 në mes të Fushatës Kombëtare. Kjo kushtetutë kishte themeluar paraqeverisjen e saj të njohur si Ministrat e Parë Ekzekutivë të Turqisë (Komiteti Zëvendës i Angazhimit) në maj 1920. Parlamenti ishte themelor në përpjekjet e Mareşal Mustafa Qemal Atatyrk, presidentit të parë të Republikës së Turqisë, dhe kolegëve të tij për të gjetur një shtet i ri nga mbetjet e Perandorisë Osmane.
Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë Türkiye Büyük Millet Meclisi | |
---|---|
Parlamenti i 27-të e Turqisë | |
Lloji | |
Lloji | |
Historia | |
Krijuar | 23 prill 1920 |
Paraprirë nga | Asambleja e Përgjithshme e Perandorisë Osmane Komiteti i Përfaqësimit |
Udhëheqës | |
Kryetari | |
Nënkryetari | |
Udhëheqësi i Shtëpisë | |
Kryetarë kryesor opozitar | |
Ndërtimi | |
Vende | 600 |
Grupet politike | Qeveria (288)
Besimi dhe furnizimi (49)
Opozita (240)
Independentet (5)
Vakante (16)
|
Pagesa | ₺300,000 vjetor (me përfitime) |
Zgjedhjet | |
Sistemi i votimit | Përfaqësimi proporcional i listës së mbyllur Metoda D'Hondt me një prag elektoral prej 10% |
Zgjedhjet e fundit | 24 qershor 2018 |
Zgjedhjet e ardhshme | 18 qershor 2023 |
Rindarja | Këshilli Suprem Zgjedhor |
Moto | |
Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir Sovraniteti i takon pa kushte popullit | |
Vendi i takimit | |
Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë Bakanlıklar Ankara, 06543 Turqi | |
Web faqja | |
Grand National Assembly of Turkey |
Pas Luftës së Parë Botërore, Fuqitë Aleate fitimtare kërkuan copëtimin e Perandorisë Osmane përmes Traktatit të Sèvres. Ekzistenca sovrane e kombit turk do të eliminohej sipas këtyre planeve, përveç një rajoni të vogël. Ndjenja nacionaliste turke u rrit në gadishullin Anadoll, duke shkaktuar krijimin e lëvizjes kombëtare turke. Zhvillimet politike gjatë kësaj periudhe kanë bërë një ndikim të qëndrueshëm i cili vazhdon të ndikojë në karakterin e kombit turk. Gjatë Luftës së Pavarësisë Turke, Mustafa Qemali parashtroi nocionin se do të kishte vetëm një mënyrë për çlirimin e popullit turk pas Luftës së Parë Botërore, domethënë, përmes krijimit të një shteti të pavarur, sovran turk. Sulltanati osman u shfuqizua nga parlamenti i sapokrijuar në vitin 1922, duke hapur rrugën për shpalljen zyrtare të republikës që do të vinte më 29 tetor 1923.
Ndërtesa aktuale e parlamentit është e treta që strehon parlamentin e vendit. Ndërtesa e cila strehoi së pari parlamentin u shndërrua nga selia në Ankara e Komitetit të Bashkimit dhe Përparimit. Projektuar nga arkitekti Hasip Beu, ai u përdor deri në vitin 1924 dhe tani përdoret si lokacioni i Muzeut të Luftës së Pavarësisë, ndërtesa e dytë që strehoi parlamentin u projektua nga arkitekti Vedat (Tek) Beu (1873–1942) dhe u përdor nga viti 1924 deri më 1960. Tani është shndërruar në Muzeun e Republikës. Asambleja e Madhe Kombëtare tani është vendosur në një ndërtesë moderne dhe imponuese në lagjen Bakanlıklar të Ankarasë. Projekti i ndërtesës monumentale është projektuar nga arkitekti dhe profesori Clemens Holzmeister (1886–1993). Ndërtesa ishte përshkruar në anën e pasme të kartëmonedhave turke prej 50,000 lira të viteve 1989–1999. Ndërtesa u godit nga sulmet ajrore tri herë gjatë përpjekjes për grusht shteti turk në 2016, duke pësuar dëme të dukshme. Më vonë, parlamenti kaloi një rishikim në verën e vitit 2016.
This article uses material from the Wikipedia Shqip article Asambleja e Madhe Kombëtare e Turqisë, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Përmbajtja është në disponim nëpërmjet licencës CC BY-SA 4.0 nëse nuk shënohet ndryshe. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Shqip (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.