Dhia

Mashkulli i dhisë quhet Cjap ndërsa i vogli keç apo edh. Dhia shtëpiake prejardhjen e ka nga dhia e egër. Është zbutur gjatë shekullit të XI para erës së re diku në Lindjen e afërt në Levant ose në Zagros.

Dhia shtëpiake
Statusi i ruajtjes
E zbutur
Klasifikimi shkencor
Unrecognized taxon (fix):	Capra
Nëngjinia:	Template:Taxonomy/Capra
Lloji:	Template:Taxonomy/CapraC. aegagrus
Nënlloji:	Template:Taxonomy/CapraC. a. hircus
Emri trinomial
Capra aegagrus hircus (Linnaeus, 1758)
Sinonimet
Capra hircus

Njerëzit e shfrytëzojnë mishin, lëkurën dhe qumështin e dhisë. Nga qumështi i dhisë bëhet edhe djathë i cili është shumë i kërkuar sepse atij i atribuohen veti shëruese. Në krahasim me peshën trupore dhe sasinë e qumështit që jep dhia është kafsha që jep më shumë qumësht nga çdo kafshë tjetër. Sasia e qumështit është në kufijtë mes 1,7 deri në 2,7 litra qumësht në ditë. Nga lëkura e dhisë bëhen dorashka shumë të buta. Dhitë për ushqim nuk zgjedhin shumë i hanë të gjitha pjesët e bimëve preferojnë gjethet e pemëve por edhe degët e tyre sepse sistemin tretës e kanë shumë të zhvilluar. Disa dhinë e quajnë edhe lopë e fukarenjve. Ruhet së bashku me delet në vendet malore sepse është e aftë të ngjitet në vende të pjerrëta ku lopët nuk është e mundur të mbijetojnë.

Dhitë mund të shkatërrojnë sipërfaqe të tëra me bimësi sepse hanë bimët bile edhe rrënjët e tyre pa përjashtim. Deri në fillim të shekullit XX përdoreshin si kafshë tërheqëse dhe i tërhiqnin qerret nëse nuk kishte kafshë të mëdha në dispozicion përdoreshin edhe për lëvrimin e tokës. Në Tibet me dhi transportohej kripa. Dhia shtëpiake jeton në të gjitha vendet e botës me përjashtim të vendeve me klimë shumë të ftohtë.

Dhia pjekurinë seksuale e arrin pas muajit të pestë për mashkullin dhe në muajin e shtatë femra. Është pjellore deri në moshën shtatëvjeçare dhe pas mbarësimit i duhen 150 ditë kohë që të lindë nga një deri në tre keça. Ka raste kur disa dhi të ushqyera dhe të ruajtura mirë kanë lindur deri në 6 keça.

•  
  Dhia në Drelaj, Rugovë
•  
  Dhia e Hasit
•  
  Dhitë në Shqipëri
•  
  Dhitë në Vuno, Vlorë
•  
  Dhitë në Malësinë e Madhe
•  
  Dhitë në rrethinën e Krujës
•  
  Tufë dhishë në Valbonë
•  
  Dhia në rrethinat e Shën Gjinit
•  
  Dhitë në Gjirokastër
•  
  Dhia në rrethinat e Shkodrës
•  
  Keci i racës shqiptare
•  
  Tufë dhishë në dimër - Valbonë

• Dhia e egër
• Dhia e Dukatit
• Dhia e Hasit
• Dhia e Matit
• Dhia e Dragobisë

  Commons: Goats – Album me fotografi dhe/apo video dhe materiale multimediale

• Goat breeds
• Goat care and feeding guide
• Goat resources
• The American Dairy Goat Association Home Page
• White House: Abraham Lincoln's sons kept pet goats inside the White House