aicu a isubya (Ethiopia) (Amharan: የኢትዮጵያ ፈደራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ) a i pasakacedas tua sumalia (Somalia); a i pasakacedas a viri tua djibuti (Djibouti); a i pasaviri tua ericiya (Eritrea); a i pasanavalj tua kenya (Kenya); a i pasakaledep a viri tua sudan (Sudan).
penuljat taicu a 1,100,000 km² a pasalavaan na pinaljavakan na sihu a isubya a kadjunangan. mavan a qadjav a 117,000,000 aicu sinisupuan tua caucau nua isubya a vavecikan ka 2021 a cavilj. sa sikamasanmusalj aicu a sinisupuan tua caucau nua isubya a tjatjuruvu i tua avrika (Africa); aza tjatjuruvu a sikamasansimuluq sa drusa i tua kacauan.
Isubya ኢትዮጵያ (kukka i Africa) | |
flag | |
vinecikan | |
Paketu nakukka | 《ወደፊት ገስግሺ ውድ እናት ኢትዮጵያ 》 |
Kai | |
---|---|
kai nakukka | Amharan |
vecik nakukka | Geqez |
sihu | |
cungtung | ሙላቱ ተሾመ |
sihuciu | ኃይለማሪያም ደሳለኝ |
GDP | |
penuljat | 1,704,830,000,000 $ |
kadjunangan | |
penuljat | 1,104,300 km^2 |
pana | 0% |
Gini & HDI | |
Gini (2014) | 30 |
HDI (2014) | 0.442 |
caucau | |
penuljat | 82,101,998 |
zuku | Urumu(34.49%), Amhara(26.9%), Soomaaliyeed(6.2%) |
namaya tua kadjunangan na boliviya (Bolivia), mavananga sikamasandrusapuluq sa alu a isubya a tjaqaca i tua kacauan, ayatu sasusuan aicu a 1,104,300 km² tua pasalavaan a pinaljavakan nua isubya a kadjunangan.
a i pasaviri aicu a isubya tua ericiya (Eritrea). zumanga a kukka a i ljaljaqetian nua isubya izua djibuti (Djibouti), sumaliland (Somaliland), sumaliya (Somalia), kenya (Kenya), kanavalj a sudan (South Sudan) katua sudan (Sudan) nu pitua sasusuan nua tuki.
likisi nua isubya.
aicu a Ethnologue a tja sinikeljangan a ta siljingasan a sasupuan tu matjasivapuluq izua kinakaian i tua isubya. kiniljavaran nua caucau a isubya aicu a kai a kusitik (Cushitic) katua kai a semitik (Semitic). kinusitikan (kai a kusitik) nua caucau a sumalis (Somalis) izua kakaian na urumu (Oromo language). sinemitikan (kai a semitik) nua caucau a tigrayans (Tigrayans) izua kakaian na amharik (Amharic). kiniljavaran nua zumanga a caucau aicu a kakaian nua kusitik matu kai a sidamu (Sidamo), kai a avar (Afar), kai a hadiya (Hadiyya) katua kai a agaw (Agaw); izua uta a kakaian nua semitik matu kakaian nua guradj (Gurage), kai a harari (Harari), kai a silet (Silt'e), katua kai a areguba (Argobba). sa izuanan a kai a arabik (Arabic) a sikiljavaran nua caucau a mavekelj.
a i pasanavalj tua qinaljan nua umutik (Omotic) izua kinaljavaran a kakaian nua umutik (Omotic languages), matu maretimaljimalji a kinakaian, izua kinakaian a ari (Aari), a benci (Bench), a dime (Dime), a dizin (Dizin), a gamu-guva-dauru (Gamo-Gofa-Dawro), a ma'ale (Maale), a hamer (Hamer), katua kinakaian a ulayta (Wolaytta).
a i pasanavalj a kaledep tua kinacemekeljan nua nilu-saharan (Nilo-Saharan) izua zumanga a kakaian i tua isubya, matu kinakaian a nuer (Nuer), a anuak (Anuak), a anyangatum (Nyangatom), a maljang (Majang), a suri (Suri), a me'en (Me'en), katua kinakaian a muresi (Mursi).
na kiljavaran a tjatjuruvu aicu a caucau nua isubya tua kai amilika, ayatua sinitulutulu aza kai amilika tua situ i gaku i tua isubya imaza. sinivecikan aicu a kai amilika tua sinanrarasudjan nua gazette a sihu a isubya imaza.
matja 9 a senhun kata 2 a zesiase i Isubya tucu.
kinituluan nua situ a isubya a unem a cavilj i tua gakku a kedrikedri.
tjatjuruvu izua situ a kitulutulu i gakku kemasi tua kacavilj a 1994 a patje kacavilj a 2008.
sasusuan tua situ i gakku a kedrikedri aza qadjav a 3,000,000 kemasi tua 1994 a patje 1995 a cavilj. saka patje kacavilj a 2008, sasusuan tua situ i gakku a kedrikedri aza qadjav a 15,500,000.
sikeljang itjen aicu a venaruvarung tua kinatuluan nua i isubya i kacaviljan a 1994, patjara kinacaquan nua caucau a vavecikan i isubya, qadav izua 23.4% a caucau tu kemeljang tiamadju a vavecikan nua kai a isubya.
matevelj a ngadan nua kama katua ngadan nua vuvu a uqaljay nu pinapungadan a kakedriyan nua caucau a isubya.
kaladruqan nua djalan a kisiya izua 656 km i vecekadan tua Addis Ababa katua puvarukuran nua djibuti (the Port of Djibouti) a pacacikelan. sa kemasi tua Addis Ababa a patje Dessie katua Kombolcha, a i vecekadan izua 270 km a kaladruqan nua djalan a kisiya.
kinateveteveljan nua sihu a isubya aicu a EBC (Ethiopian Broadcasting Corporation) a sinipasemalavan, kineljangan aza ETV uta, a kipusalimaliman tua tinse i isubya.
tjaljatjengelayan a caucau taicu a tinse a kana (Kana TV) a i isubya. sinaniga nua tinse a kana aicu a iga a kasi zumanga a kukka. sipapuvecivecik niamadju a vavecikan a amrarik (Amharic) tua maretimaljimalji a kinakaian i taza iga.
izua lialiaw a maretimaljimalji a sisenayan aicu a kai katua kakudakudan nua matjalupuluq a tjaljaqinaljan i isubya imaza. sivaruvarung aicu a "tizita" a vinecikan nua kinakudanan a sinasenayan a se isubya tu tjemaucikel tua mamazangiljan, lalinguljan, sasudjuan katua zumanga pacugan.
This article uses material from the Wikipedia Paiwan article Isubya, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). nu ika nu pinaljaluayan a pazazekatj tu izua maljiyan a djalan kipaputalji a pasazua ta CC BY-SA 4.0 a sinankakudan ta sipagaugauvan ta timitim a lisadayan na sapitj. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Paiwan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.