Efiopii

Efiopii (amh.: የኢትዮጵያ, transliteracii: ʾĪtyōṗṗyā), oficialižikš — Efiopijan Federativine Demokratine Tazovaldkund (amh.: የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ, Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dīmōkrāsīyāwī Rīpeblīk, orom.: Federaalawaa Dimokraatawaa Repabliikii Itoophiyaa), om valdkund merirandpoleta Afrikan päivnouzmas.

Sen enzne nimi oli Abissinii. Päine da kaikiš suremb lidn om Addis-Abeb.

Efiopijan Federativine Demokratine Tazovaldkund
የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ
(ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dēmōkrāsīyāwī Rīpeblīk) (amh.)
 Flag
Efiopii
 Valdkundznam
Efiopii
Pälidn Addis-Abeb
Eläjiden lugu (2018) 108,386,391 ristitud
Pind 1,104,300 km²
Efiopijan Federativine Demokratine Tazovaldkund የኢትዮጵያ ፌዴራላዊ ዲሞክራሲያዊ ሪፐብሊክ (ye-Ītyōṗṗyā Fēdēralāwī Dēmōkrāsīyāwī Rīpeblīk) (amh.)
Kel' amharan
Valdkundan pämez' Sahle-Vork Zevde
Päministr Abii Ahmed Ali
Religii hristanuskond, islam
Valüt efiopijan bir (ETB)
Internet-domen .et
Telefonkod +251
Aigvö UTC+3

Efiopii om Afrikan kahtenz' valdkund ičeze ristitišton lugun mödhe (Nigerijan jäl'ghe).

Istorii

Voz'sadoil 4.-6. meiden erad ezmäine valdkund (Aksum-car'kund) sai ičeze änikoičendad nügüd'aigaižen Efiopijan pohjoižes.

Vozil 1893−1899 Menelik II-imperator udessünduti Efiopijan valdkundan ühtmut. Efiopii ei olend nikonz kolonijan.

Jäl'gmäine Konstitucii tuli väghe vn 1995 elokus.

Geografijan andmused

Efiopii 
Efiopijan topografine kart.

Efiopii om mavaldkundröunoiš Eritrejanke pohjoižes (röunan piduz — 1033 km), Džibutinke homendezbokas (342 km), Somalinke päivnouzmas (1640 km), Kenijanke suves (867 km), Suvisudananke ehtbokas (1299 km) da Sudananke lodehes (744 km). Ühthine röunoiden piduz om 5925 km. Efiopii om mererandatoi valdkund 1 104 300 km² pindanke, saum vezid — 9,4%.

Efiopii om mägekaz valdkund tobjimalaz, Efiopijan mägišt om sen päpala. Kaikiš korktemb čokkoim om Ras Dašen-mägi, 4533 m meren pindan päl. Kaikiš madalamb čokkoim om Danakil-alang (−125 m).

Londuseližed pävarad oma londuseline gaz, kuld, platin, vas'k, gidroenergii; toižed varad oma potaš da mahuz.

Tobmuz

Efiopii om federacii da parlamentine tazovaldkund äjiden partijoiden sistemanke. Valdkundan pämez' om prezident. Parlamentan alakodi valičeb hänen kandidaturad. Prezidentan valdatusiden strok om kuz' vot oiktusenke valičemha tošti.

Parlament om kaks'kodine. Üläkodi om Federacijan Kodi (amh.: የፌዴሬሽን ምክር ቤት, vepsän kirjamil Jefederešn Mekir Bet), mülütab 108 ühtnijad. Valitas heid štatoiden suimil videks vodeks. Alakodi om Rahvahan Ezitajiden Kodi (amh. የሕዝብ ተወካዮች ምክር ቤት Jehizbtevekajoč Mekir Bet) 547 ristitunke, kaik rahvaz valičeb heid mugažo videks vodeks.

Parlamentan alakodin ühtnijoiden järgenduseližed valičendad oliba vn 2015 24. päiväl semendkud. Nügüdläine prezident om Sahle-Vork Zevde vs 2018 redukun 25. päiväspäi. Abii Ahmed Ali radab päministran vs 2018 sulakun 2. päiväspäi.

Administrativiž-territorialine jagand

   Kacu kirjutuz: Efiopijan administrativiž-territorialine jagand.

Administrativiž-territorialižikš Efiopii jagase 11 regionaks: 9 avtonomižeks agjaks (üks'lugu amh. transliteracii: kəlləlkillil:ha, štataks etnižen tundusen mödhe) da kahteks agjaks tazostadud lidnha ičeohjandusenke (üks'lugu amh. transl.: yä'städadär akkababiastedader akababi: Addis-Abeb da Dire-Dau). Agjad alajagasoiš 68 zonha (üks'lugu amh. transl.: zonəzoni), ned — 770 ümbrikho (amh. transl.: wärädauored, sidä kesken läz sadad oma lidnümbrikod). Ümbrikod alajagasoiš kundoihe (amh. transl.: käbälakebel).

Eläjad

Efiopii om üks' kaikiš amuižembiš valdkundoišpäi mail'mas (10. voz'sadaspäi edel m.e.) da valdkund hristanuskondanke amussai. Uskojiden mülükund (vn 1994 rahvahanlugemižen mödhe): 60,8% — hristanuskojad, 32,8% — islamanuskojad, afrikanižiden kul'toiden polenpidajad — 4,6%, toižed uskojad — 1,8%.

Vl 2015 valdkundan eläjiden lugun oli 90 076 012 ristitud.

Efiopijan toižed järedad lidnad (enamba 200 tuh. ristituid vl 2012): Adam (Nazret), Gonder, Mekele, Desse, Bahr Dar, Džimm. Vl 2015 kaik oli 19 sadatuhašt lidnad.

Ižanduz

Vl 2010 Efiopijan päeksport oli kofe (28%), voikazmusiden semned (15%), maplodud (9%), kuld (7%), kroksaitud veresed änikod (7%), liha da eläb kabjživatišt (7%), bobad (6%); toine eksport — živatoiden nahkad (3%), varapalad kouvazmašinoiden täht (1%), niobii (1%).

Homaičendad

Irdkosketused



Afrikan valdkundad
Efiopii 
Afrikan valdkundad
Alžir | Angol | Benin | Botsvan | Burkina Faso | Burundi | Čad | Džibuti | Efiopii | Egipt1 | Ekvatorialine Gvinei | Eritrei | Esvatini | Gabon | Gambii | Gan | Gvinei | Gvinei-Bisau | Jemen1 | Kabo Verde | Kamerun | Kenii | Keskafrikan Tazovaldkund | Komoran Sared | Kongon Demokratine Tazovaldkund | Kongon Tazovaldkund | Kot d'Ivuar | Lesoto | Liberii | Livii | Madagaskar | Malavi | Mali | Marok | Mavrikii | Mavritanii | Mozambik | Namibii | Niger | Nigerii | Ruand | San Tome da Prinsipi | Seišelan Sared | Senegal | Sjerra Leone | Somali | Sudan | Suviafrikan Tazovaldkund | Suvisudan | Zambii | Zimbabve | Tanzanii | Togo | Tunis | Ugand

1 Om Azijas mugažo.

Tags:

Efiopii IstoriiEfiopii Geografijan andmusedEfiopii TobmuzEfiopii Administrativiž-territorialine jagandEfiopii EläjadEfiopii IžanduzEfiopii HomaičendadEfiopii IrdkosketusedEfiopiiAddis-AbebAfrik

🔥 Trending searches on Wiki Vepsän:

MaincAnapSortavalan rajonJessica JaySynodontis pardalisMontokSkul'pturAraban Ühtenzoittud Emiratoiden valdkundznamArtömovsk (Doneckan Tazovaldkund)KukuruzApšeronskAlbanijan valdkundznamBarbadosan pälidnNilŠotlandijan kel' (kel'tine)Artut'Must varišJäkondiMezjäineDekart ReneBiologiiRevolücii Venämas vl 1917MadagaskarSiktivkarFrolovoŠahmatadPul (lidn, Horvatii)VakuumLehmAnglijan kel'LihaTobol'skÜhthižrahvazkundadJaponiiRenault LoganPortsmut (Anglii)HagIttriiLesoto.agGefestGonolulu15 (lugu)Pol'šan kel'MarokOlivanpuUz' JorkLorinPaskačGallaher KetiKäziLoksSaksanmaOzaPušilin DenisPutin VladimirKostamukšDubai🡆 More