Wiki Foundation: Amerykańska organizacja non-profit

Należy do ruchu społecznego Wiki(inne języki). Jest właścicielem serwerów i znaków towarowych projektów Wiki (Wikipedii oraz jej „projektów siostrzanych”). Została założona przez Jimmy’ego Walesa w 2003 w celu finansowania projektów Wikimedia.

Wiki Foundation

Państwo	Stany Zjednoczone
Siedziba	San Francisco
Data założenia	20 czerwca 2003
brak współrzędnych
Multimedia w Wiki Commons
Strona internetowa

W 2021 fundacja zatrudniała ponad 500 pracowników i osiągnęła przychody rzędu 100 milionów USD. Pełniącą obowiązki przewodniczącej rady powierniczej (organu zarządczo-nadzorczego) jest Nataliia Tymkiv. Od stycznia 2022 dyrektorką generalną jest Maryana Iskander(inne języki).

 

20 czerwca 2003 Jimmy Wales ogłosił decyzję o założeniu fundacji utrzymującej Nupedię i Wikipedię. Siedzibą fundacji został St. Petersburg na Florydzie. Nazwa „Wikimedia” została zaproponowana przez Sheldona Ramptona na anglojęzycznej liście dyskusyjnej Wikipedii w marcu 2003. Nieco później Daniel Mayer zarejestrował domeny wikimedia.org i wikimediafoundation.org. Wraz z ogłoszeniem powstania Wiki Foundation, Jimmy Wales oznajmił przekazanie prawa własności do domen Wikipedii, Wikisłownika i Nupedii na rzecz Wiki Foundation. Również prawa autorskie do wszystkich materiałów związanych z tymi projektami, które zostały stworzone przez pracowników Bomisu lub samego Walesa, stały się własnością Wiki Foundation. Sprzęt komputerowy, na którym działają projekty Wikimedia, został przekazany Wiki Foundation.

25 września 2007 rada powiernicza postanowiła, że nową siedzibą fundacji będzie San Francisco. Decyzję tę uzasadniono usytuowaniem podobnych organizacji, potencjalnych partnerów, wyspecjalizowanym rynkiem pracy oraz lepszą i tańszą komunikacją międzynarodową (szczególnie z rozwijającymi się krajami azjatyckimi).

Statut fundacji określa, że celem jest gromadzenie i rozwijanie zasobów edukacyjnych, a także ich efektywne rozpowszechnianie na całym świecie. Misją organizacji jest utrzymywanie otwartych serwisów internetowych typu wiki, dostępnych bezpłatnie.

Fundacja utrzymuje się z darowizn zarówno osób fizycznych, jak i prawnych, oraz z licencjonowania prawa do użycia nazw i logo projektów na produktach i w ramach usług komercyjnych.

 

Oprócz Wikipedii, fundacja prowadzi działalność innych wiki, które opierają się na modelu darmowej treści, a ich głównym celem jest rozpowszechnianie wiedzy. Są to:

Wiki Polski	Nazwa: Wikibooks Opis: zbiór podręczników strona WWW: wikibooks.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikinews Opis: gazeta online strona WWW: wikinews.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikispecies Opis: taksonomiczny katalog gatunków strona WWW: wikimedia.org
Wiki Polski	Nazwa: Wikidata Opis: baza wiedzy strona WWW: wikidata.org	Wiki Polski	Nazwa: Wiki Opis: encyklopedia strona WWW: wikipedia.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikiwersytet Opis: zbiór ćwiczeń i szkoleń strona WWW: wikiversity.org
Wiki Polski	Nazwa: Wiki Commons Opis: repozytorium multimediów strona WWW: commons.wikimedia.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikiquote Opis: zbiór cytatów strona WWW: wikiquote.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikivoyage Opis: przewodnik turystyczny strona WWW: wikivoyage.org
Wiki Polski	Nazwa: Meta-Wiki Opis: koordynacja wszystkich projektów Wiki strona WWW: meta.wikimedia.org	Wiki Polski	Nazwa: Wikisource Opis: biblioteka cyfrowa strona WWW: wikisource.org	Wiki Polski	Nazwa: Wiktionary Opis: słownik online i tezaurus strona WWW: wiktionary.org

 

Wiki Foundation współpracuje z kilkudziesięcioma organizacjami należącymi do ruchu Wikimedia. Nie są to oddziały WMF przez nią zarządzane, lecz partnerzy, którzy zawarli umowy określające zasady współpracy między nimi a Wiki Foundation. Model partnerski WMF przewiduje cztery typy organizacji partnerskich:

• chaptery – osoby prawne typu non-profit reprezentujące ruch Wiki i współdziałające w celach określonych globalnie, prowadzące działalność skupioną na określonym terytorium. Ich nazwa składa się z członu „Wikimedia” oraz nazwy geograficznej (narodowej lub węższej). Mogą one używać znaków towarowych należących do Wiki Foundation i uczestniczą w zbiórce funduszy prowadzonej przez WMF. W marcu 2016 było 41 chapterów, w tym Wiki Polska,
• organizacje tematyczne – osoby prawne typu non-profit reprezentujące ruch Wikimedia; ich działalność dotyczy określonego tematu, który niekoniecznie związany jest z obszarem geograficznym. Mają takie same prawa do wykorzystywania znaków towarowych WMF i uczestnictwa w zbiórce funduszy co chaptery. W marcu 2016 była jedna organizacja tematyczna;
• grupy użytkowników – grupy wolontariuszy z wyznaczonymi osobami kontaktowymi, pracujące nad wspólnymi projektami. Podstawową ich cechą jest łatwość zakładania i prowadzenia. Mają ograniczone prawo użycia znaków towarowych WMF, nie muszą być wyposażone w osobowość prawną. W marcu 2016 było 55 grup użytkowników,
• partnerzy ruchu – organizacje podzielające wartości wyznawane przez uczestników ruchu Wikimedia, aktywnie wspierające działalność ruchu, mające ograniczone użycia znaków towarowych WMF. W marcu 2016 trwały prace nad utworzeniem tej kategorii partnerów Wiki Foundation.

 

 

Na czele Fundacji stoi Rada Powiernicza. W jej skład wchodzi dziesięć osób: fundator (Jimmy Wales), dwóch członków wybranych przez chaptery i organizacje tematyczne, trzech nominowanych przez społeczność Wiki w drodze głosowania (wśród nich prof. Dariusz Jemielniak) oraz czterech dokooptowanych przez Radę ze względu na kompetencje. Od czerwca 2021 p.o. przewodniczącej Rady jest Nataliia Tymkiv.

W styczniu 2016 Rada dokooptowała Arnnona Geshuriego(inne języki), zarządzającego działem HR Tesla Motors. W tym samym miesiącu społeczność wolontariuszy wystosowała petycję przeciwko wyborowi Rady. Była to reakcja na informacje o związkach Geshuriego z aferą płacową w Dolinie Krzemowej i niewyjaśnione usunięcie Jamesa Heilmana(inne języki) z Rady. Geshuri zrezygnował pod koniec stycznia 2016.

Funkcjonuje także kilka gremiów doradczych podległych Radzie Powierniczej, m.in. Funds Dissemination Committee (opiniuje plany budżetowe), Affiliations Committee (rekomenduje przyjęcie organizacji do grona partnerów WMF) i Advisory Board (grono ekspertów wspomagających członków Rady Powierniczej).

 

Pierwszym pracownikiem Wiki Foundation był Brion Vibber, deweloper oprogramowania MediaWiki. Został zatrudniony pod koniec 2004. W połowie 2005 w Wiki Foundation pracowało siedem osób (m.in. prawnik, rzecznik prasowy i trzy osoby w dziale technicznym). W roku budżetowym 2009–2010 było 50 pracowników, w następnym – 78, w 2011–2012 planowano zatrudniać ok. 120 osób, a do 2013 – ponad 170 osób. W 2015–2016 liczba pracowników wynosiła ok. 270–280.

Od czerwca 2006 stanowiska szefa działu prawnego i dyrektora wykonawczego (Executive Director) piastował Brad Patrick. Jego następcą od lipca 2007 był Mike Godwin. W grudniu tego samego roku dyrektorką wykonawczą została Sue Gardner.

Gardner pełniła to stanowisko przez siedem lat, do maja 2014. Wtedy to zastąpiła ją Lila Tretikov. Tretikov zrezygnowała z pracy w lutym 2016. Jej odejście było spowodowane krytyką jej planów zgłaszaną przez społeczność wikipedystów.

Od czerwca 2016 dyrektorką wykonawczą i generalną (Executive Director and Chief Executive Officer) została Katherine Maher. Jej priorytetami było ustalenie nowej strategii ruchu społecznego Wiki i intensyfikacja działań ruchu w krajach rozwijających się. Maher odeszła z pracy w kwietniu 2021. Od stycznia 2022 funkcję CEO pełni Maryana Iskander(inne języki).

• MediaWiki

Informacje w projektach siostrzanych

Multimedia w Wiki Commons

Wiadomości w Wikinews

Wiki Foundation w Meta-Wiki

• Serwis internetowy Wiki Foundation
• Stowarzyszenie Wiki Polska
• Ogłoszenie w sprawie Wiki Foundation (ang.)
• Public Record for Wiki Foundation Inc. from Florida Department of State web site
• Post Sheldona Ramptona na wikien-l sugerujący nazwę Wiki (ang.)
• Planet Wiki