ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਭ
ਜੀਭ ਮਨੁੱਖ ਦੀਆਂ ਪੰਜ ਗਿਆਨ ਇੰਦਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਜੀਭ ਸੁਆਦ ਦਾ ਗਿਆਨ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੀਭ ਪਿੱਛੋਂ ਚੌੜੀ ਤੇ ਅੱਗਿਓਂ ਤਿੱਖੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੀਭ ਦੀ ਲੰਬਾਈ10 ਸਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਰਦ ਦੀ ਜੀਭ ਦਾ ਭਾਰ 70 ਗਰਾਮ ਅਤੇ ਔਰਤ ਦੀ ਜੀਭ ਦਾ ਭਾਰ 60 ਗਰਾਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਲਾਲ ਰੰਗੀ ਸਤ੍ਹਾ ’ਤੇ ਕੁਝ ਦਾਣੇਦਾਰ ਉਭਾਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੌਸ਼ਕਾਵਾਂ ਰੋਮਦਾਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।
| ਜੀਭ | |
|---|---|
 Medical illustration of a human mouth by Duncan Kenneth Winter. | |
| ਜਾਣਕਾਰੀ | |
| Precursor | pharyngeal arches, lateral lingual swelling, tuberculum impar |
| ਧਮਣੀ | lingual, tonsillar branch, ascending pharyngeal |
| ਸ਼ਿਰਾ | lingual |
| ਨਸ | Sensory: Anterior 2/3: lingual nerve & chorda tympani Posterior 1/3: Glossopharyngeal nerve (IX) Motor Innervation: - CN XII (Hypoglossal) except palatoglossus muscle CN X (Vagus) |
| ਲਿੰਫ਼ | Deep Cervical, Submandibular, Submental |
| ਪਛਾਣਕਰਤਾ | |
| ਲਾਤੀਨੀ | lingua |
| MeSH | D014059 |
| TA98 | A05.1.04.001 |
| TA2 | 2820 |
| FMA | 54640 |
| ਸਰੀਰਿਕ ਸ਼ਬਦਾਵਲੀ | |
ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ
ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਚਾਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਆਦ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਿੱਠਾ, ਕੌੜਾ, ਖੱਟਾ ਤੇ ਨਮਕੀਨ। ਜੀਭ ਦਾ ਅਗਲਾ ਭਾਗ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਨਮਕੀਨ, ਪਿਛਲਾ ਕੌੜਾ ਤੇ ਕਿਨਾਰੇ ਵਾਲਾ ਭਾਗ ਖੱਟੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਜੀਭ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਨਾਂਹ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਭਾਗ ਕਿਸੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਭੋਜਨ ਦਾ ਕੁਝ ਅੰਸ਼ ਲਾਰ (ਥੁੱਕ) ਵਿੱਚ ਘੁਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਘੁਲਿਆ ਭੋਜਨ ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਰਸਾਇਣਕ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆਵਾਂ ਉਪਰੰਤ ਨਰਵ ਇੰਪਲਸ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੰਪਲਸ ਦਿਮਾਗ ਵਿਚਾਲੇ ਸੁਆਦ ਕੇਂਦਰ ਤਕ ਪੁੱਜਦੇ ਹਨ ਤੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਾਧਾਰਨ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਜੀਭ ’ਤੇ ਲਗਪਗ 3000 ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਗਿਣਤੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 70 ਸਾਲ ਤਕ ਹੁੰਦਿਆਂ ਜੀਭ ਦੀਆਂ ਲਗਪਗ 800 ਸੁਆਦ ਕੋਸ਼ਕਾਵਾਂ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁਆਦ ਦੱਸਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਘਟਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਵਾਰੀ ਨੱਕ ਵੀ ਜੀਭ ਨੂੰ ਸੁਆਦ ਦਾ ਪਤਾ ਦੇਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਰਸਾਂ ਦੀ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਰਸ ਦੇ ਸੁਆਦ ਦਾ ਅਗਾਊਂ ਪਤਾ ਦੇ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੀ ਲਾਰ ਟਪਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਭ
ਜੀਭ ਸਵਾਦ ਲਈ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਅੰਗ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਚਿਹਰਿਆਂ 'ਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਹ ਸੰਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੀਭ ਨੂੰ ਹਮੇਸ਼ਾ ਲਾਰ ਦੁਆਰਾ ਨਮ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਨਾੜੀਆਂ ਅਤੇ ਨਾੜੀਆਂ ਜੀਭ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਰਕਤਾਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕੁਝ ਲੋਕ ਜੀਭ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੀਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀ ਮੰਨਦੇ ਹਨ
ਹਵਾਲੇ
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਮਨੁੱਖੀ ਜੀਭ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.