କେଟି ବଉମ୍ୟାନ

କ୍ୟାଥେରିନ ଲୁସି ବଉମ୍ୟାନ (ଜନ୍ମ: ୧୯୮୯/୧୯୯୦) ଛବି ଉପରେ କାମ କରୁଥିବା ଜଣେ ମହିଳା ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକୀୟ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବୈଜ୍ଞାନିକ । ସେ ଇଭେଣ୍ଟ ହରାଇଜନ ଟେଲିସ୍କୋପ (ଦୂରବୀକ୍ଷଣ ଯନ୍ତ୍ର) ଦଳର ଏକ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ପ୍ରଥମ କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ବା ବ୍ଲାକ ହୋଲର ଛବି ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ସେ ଗଣନା ଏବଂ ଗାଣିତିକ ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ସହକାରୀ ପ୍ରଫେସର ଭାବରେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଜୁନ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଯୋଗ ଦେଇପାରନ୍ତି ।

କେଟି ବଉମ୍ୟାନ
Katie Bouman en 2019.
ଜନ୍ମ	୯ ମଇ ୧୯୮୯  (age ପ୍ରକାଶନରେ ଅସୁବିଧା: ଅଜଣା ଚିହ୍ନ "୨" ।)
ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ	ମାସାଚୁସେଟ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି, University of Michigan, West Lafayette Junior-Senior High School, ମାସାଚୁସେଟ୍ସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି
ପିତାମାତା	Charles Addison Bouman
ପୁରସ୍କାର	BBC 100 Women (୨୦୧୯)
ୱେବସାଇଟ	www.cms.caltech.edu/people/klbouman
Scientific career
Fields	Computer vision, ମେସିନ ଲର୍ଣ୍ଣିଙ୍ଗ୍
Institutions	California Institute of Technology ହାଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ
Thesis	Extreme imaging via physical model inversion : seeing around corners and imaging black holes
Doctoral advisor	William T. Freeman

ବଉମ୍ୟାନ ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର ଇଣ୍ଡିଆନା ରାଜ୍ୟର ପଶ୍ଚିମ ଲାଫାୟେଟରେ ବାଲ୍ୟକାଳ କାଟିଥିଲେ । ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ଶିକ୍ଷା ଲାଭ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ପିତା, ଚାର୍ଲସ ବଉମ୍ୟାନ ଜଣେ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଓ ଅଭିବିଦ୍ୟୁତ୍ ସଙ୍କ୍ରାନ୍ତୀୟ ବୈଷୟିକ ବିଜ୍ଞାନ ଏବଂ ବାଇଓମେଡିକାଲ ବୈଷୟିକ ବିଜ୍ଞାନର ପ୍ରଫେସର ଭାବରେ ପରଡ୍ୟୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ । କେଟ ଏହି ପରଡ୍ୟୁ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ନିଜର ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ସମୟରେ ଛବି ଉପରେ ଏକ ଗବେଷଣା କରିଥିଲେ । ଇଭେଣ୍ଟ ହରାଇଜନ ଟେଲିସ୍କୋପ ବିଷୟରେ ସେ ୨୦୦୭ ମସିହାରେ ଅବଗତ ହୋଇଥିଲେ ।

କେଟି ୟୁନିଭର୍ସିଟି ଅଫ ମିସିଗାନରେ ବୈଦୁତିକ ବୈଷୟିକ ବିଜ୍ଞାନ ପଢ଼ିଥିଲେ ଏବଂ ୨୦୧୧ ମସିହାରେ ସ୍ନାତକ ପଢ଼ା ସମାପ୍ତି କରିଥିଲେ । ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ସେ ନିଜର ସ୍ନାତକୋତ୍ତର ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିଥିଲେ । ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ ମାସାଚୁସେଟସ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (MIT)ରୁ ଡକ୍ଟରେଟ ଉପାଧି ମିଳିଥିଲା ।ଏମଆଇଟିଠାରେ ସେ ନଡ଼ା ପରିବେକ୍ଷଣକାରୀ (Haystack Observatory) ଦଳର ଏକ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ବିଜ୍ଞାନ ସଂସ୍ଥାନ ତରଫରୁ ସହାୟତା ମିଳିଥିଲା । ତାଙ୍କର ସ୍ନାତୋକୋତ୍ତର ନିବନ୍ଧ ଗତିର ଅବଲୋକନଦ୍ୱାରା କପଡାର ଭୌତିକ ଗୁଣାବଳୀ ଅନୁମାନ (Estimating Material Properties of Fabric through the Observation of Motion) ଶ୍ରେଷ୍ଠ ନିବନ୍ଧ ପୁରସ୍କାର ଜିତିଥିଲା । ତାଙ୍କର ଡକ୍ଟରେଟ ନିବନ୍ଧ ଓଲଟା ଭୌତିକ ମଡେଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଚରମ ଛବି ଉତ୍ତୋଳନ: ଆଖପାଖ ଦେଖି କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତର ଛବି ଉତ୍ତୋଳନ (Extreme imaging via physical model inversion: seeing around corners and imaging black holes), ୱିଲିୟମ ‌ଟି ଫ୍ରିମ୍ୟାନଙ୍କଦ୍ୱାରା ପର୍ଯ୍ୟାବେକ୍ଷିତ ହୋଇଥିଲା । ଡକ୍ଟରେଟ ଉପାଧି ଲାଭ ପୂର୍ବରୁ ବଉମ୍ୟାନ କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତର ଛବି କିପରି ନିଆଯାଇପାରିବ ତାହା ଉପରେ ଏକ ଟିଇଡିଏକ୍ସ ବକ୍ତୃତା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ।

ନିଜର ଡକ୍ଟରେଟ ଲାଭ ପରେ ବଉମ୍ୟାନ ହାଭାର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଇଭେଣ୍ଟ ହରାଇଜନ ଟେଲିସ୍କୋପ (ଦୂରବୀକ୍ଷଣକରି ଯନ୍ତ୍ର) ଦଳର ଏକ ସଦସ୍ୟ ଭାବରେ ଯୋଗଦେଇଥିଲେ । ସେ ଗଣନା ଏବଂ ଗାଣିତିକ ବିଜ୍ଞାନର ଏକ ସହକାରୀ ପ୍ରଫେସର ଭାବରେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅଫ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିରେ ଜୁନ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଯୋଗ ଦେଇପାରନ୍ତି । ଯେଉଁଠାରେ ସେ ସେ ଗଣନା ଏବଂ ଗାଣିତିକ ବିଜ୍ଞାନ ସହ ମେସିନ ଲର୍ଣ୍ଣିଙ୍ଗରେ ମଧ୍ୟ କାମ କରିବେ ।

 

ବଉମ୍ୟାନ କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ଛବି ଉତ୍ତୋଳନପାଇଁ ଏକ ଆଲଗୋରିଦମ ଗଠନରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନିର୍ୱାହ କରିଥିଲେ । ଏହି ଆଲଗୋରିଦମର ନାମ ହେଲା ପ୍ୟାଚ ଏବଂ ତତପଶ୍ଚାତର ଉପଯୋଗ କରି ନିରନ୍ତର ଉଚ୍ଚ ରିଜୋଲ୍ୟୁସନ ଛବି ନିର୍ମାଣ (Continuous High-resolution Image Reconstruction using Patch priors, or CHIRP) । ଏହି ଉପାୟଦ୍ୱାରା ଅପ୍ରେଲ ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ଛବି ଉତ୍ତୋଳନ କରାଯାଇପାରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ବଉମ୍ୟାନ ଏକ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ନିର୍ବାହ କରିଥିଲେ । ସେ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଛବିଗୁଡ଼ିକର ସମୀକ୍ଷଣ, ଟେଲିସ୍କୋପଦ୍ୱାରା ପ୍ରାପ୍ତ ଅନାବଶ୍ୟକ ତଥ୍ୟକୁ ବାଦ ଦେବାପାଇଁ ପାରାମିଟର ଚୟନ ଏବଂ ଏକ ସୁଦୃଢ଼ ଛବି ଢାଞ୍ଚା ନିର୍ମାଣକରି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଛବି ପୁନଃନିର୍ମାଣ ଉପାୟ ଉପରେ କାମ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କର ଦଳ ସାଧାରଣ ଆପେକ୍ଷିକ ତତ୍ତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦୂରବୀକ୍ଷଣକାରୀ ଯନ୍ତ୍ର ସହାୟତାରେ ଅଧିକ ଜାଣିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ଛବି ପ୍ରକାଶିତ ହେବ ପରେ ବଉମ୍ୟାନ ଏକ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ପରଦାକୁ ଦେଖି ଖୁସିରେ ହସୁଥିବାର ଛବି ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଭାଇରଲ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଏବଂ ତାଙ୍କର ଏହି ଛବି ପ୍ରତି ଅବଦାନର ଅଧିକ ବଢ଼େଇ ଚଢ଼େଇ କୁହାଯାଇଛି ବୋଲି ବିବାଦ ଉପୁଜିଥିଲା । ଅନେକ ମହଲରୁ ବଉମ୍ୟାନଙ୍କୁ ଏବଂ ତାଙ୍କର ଦଳକୁ କରିଥିବା କାମ ଉପରେ ସନ୍ଦେହ କରାଯାଇ ଆକ୍ଷେପ କରାଯାଇଥିଲା । ସମାନ ଭାବରେ ଅନେକ ବ୍ୟକ୍ତି ବଉମ୍ୟାନଙ୍କ ସପକ୍ଷରେ ବଳିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ି ଏହି ସବୁ ବିବାଦର ଅବସାନ ଘଟାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ ।

• Katie Bouman page at MIT Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory
• TEDx ପୃଷ୍ଠା ଯେଉଁଠାରେ ସେ କୃଷ୍ଣଗର୍ତ୍ତ ଖୋଜିବାର ଉପାୟ ସାଧାରଣ ଲୋକ ବୁଝିବାଭଳି କହିଛନ୍ତି