Munich: Belt kapitali tal-Bavarja, il-Ġermanja

B'popolazzjoni ta' 1,558,395 abitant fil-31 ta' Lulju 2020, hija t-tielet l-akbar belt fil-Ġermanja, wara Berlin u Hamburg, u għalhekk l-akbar li ma tikkostitwixxix l-istat tagħha stess, kif ukoll il-11-il l-akbar belt fl-Unjoni Ewropea. Fir-reġjun metropolitan tal-belt jgħixu madwar 6 miljun ruħ.

Munich
Ġermanja
Amministrazzjoni
Stat sovran	Ġermanja
Federated state of Germany	Bavarja
Regierungsbezirk	Bavarja ta' Fuq
Kap tal-Gvern	Dieter Reiter
Isem uffiċjali	München
Ismijiet oriġinali	München
Kodiċi postali	80331–81929u 85540
Ġeografija
Koordinati	48°08′15″N 11°34′30″E / 48.1375°N 11.575°E / 48.1375; 11.575 11°34′30″E / 48.1375°N 11.575°E / 48.1375; 11.575
Munich Munich (Germany)
u
Superfiċjenti	310.71 kilometru kwadru
Għoli	519 m
Fruntieri ma'	Munich (en) , Dachau (en) , Fürstenfeldbruck (en) , Garching bei München (en) , Q55278376 , Q55278629 , Neubiberg (en) , Oberschleißheim (en) , Ismaning (en) , Unterföhring (en) , Aschheim (en) , Feldkirchen (en) , Haar (en) , Putzbrunn (en) , Unterhaching (en) , Grünwald (en) , Pullach (en) , Neuried (en) , Planegg (en) u Gräfelfing (en)
Demografija
Popolazzjoni	1,512,491 abitanti (31 Diċembru 2022)
Informazzjoni oħra
Fondazzjoni	1158
Kodiċi tat-telefon	089
Żona tal-Ħin	UTC+1u UTC+2
bliet ġemellati	Edinburgu, Kiev, Verona, Bordeaux, Sapporo, Cincinnati, Harareu Monterrey
stadt.muenchen.de…, stadt.muenchen.de…, muenchen.de…, muenchen.de…, muenchen.de…, muenchen.de…, muenchen.de…, stadt.muenchen.de, stadt-muenchen.de, stadtmuenchen.deu muenchen.travel

F'nofs ix-xtut tax-xmara Isar fit-Tramuntana tal-Alpi, Munich hija s-sede tar-reġjun amministrattiv tal-Bavarja ta' Fuq, filwaqt li hija l-muniċipalità l-aktar popolata fil-Ġermanja b'4,500 ruħ kull km². Munich hija t-tieni l-akbar belt fiż-żona tad-djalett tal-Bavarja, wara l-kapitali Awstrijaka, Vjenna.

Il-belt issemmiet għall-ewwel darba fl-1158. Munich Kattolika irreżistiet bil-qawwa r-Riforma u dan kien punt politiku ta' diverġenza matul il-Gwerra ta' Tletin Sena li rriżultat minn dan id-diżgwid. Madankollu baqgħet fiżikament mhux mittiefsa minkejja okkupazzjoni mill-Protestanti Żvediżi. Meta l-Bavarja ġiet stabbilita bħala r-Renju tal-Bavarja fl-1806, Munich saret ċentru Ewropew ewlieni tal-arti, l-arkitettura, il-kultura u x-xjenza.

Fis-snin għoxrin, Munich rat fiha diversi fazzjonijiet politiċi, fosthom il-Partit Nazista. Wara li n-Nazi telgħu fil-poter, Munich ġiet iddikjarata bħala l-"Kapitali tal-Moviment". Il-belt kienet ibbumbardjata ħafna matul it-Tieni Gwerra Dinjija, iżda ħafna mill-belt il-qadima tagħha kienet rrestawrata wara l-gwerra. Wara t-tmiem tal-okkupazzjoni Amerikana ta' wara l-gwerra fl-1949, kien hemm żieda kbira fil-popolazzjoni u s-setgħa ekonomika matul is-snin tal-Wirtschaftswunder (tkabbir ekonomiku kbir). Il-belt ospitat l-Olimpjadi tas-Sajf tal-1972.

Illum, Munich hija ċentru globali tax-xjenza, it-teknoloġija, il-finanzi, l-innovazzjoni, in-negozju u t-turiżmu. Munich tgawdi minn standard u kwalità ta' għajxien għoljin ħafna, u laħqet l-ewwel fil-Ġermanja u t-tielet madwar id-dinja skont l-istħarriġ tal-Mercer tal-2018, u hija kklassifikata bħala l-aktar belt abitabbli fid-dinja mill-Istħarriġ tal-Kwalità tal-Ħajja tal-Monocle tal-2018. Munich hija kklassifikata b'mod konsistenti bħala waħda mill-ibliet l-aktar għaljin fil-Ġermanja f'termini ta' prezzijiet tal-proprjetà immobbli u spejjeż tal-kiri.