Карбонилна група — функционална група со формулата C=O, сочинета од јаглероден атом двојно врзани за кислородниот атом, и е двовалентен во C-атомот.
It is common to неколку класи на органски соединенија (како алдехиди, кетони и карбоксилни киселини), како дел од многу поголеми функционални групи. Соединението кое содржи карбонилна група често се нарекува карбонилно соединение.
Поимот карбонил може да се однесува и на јаглерод моноксид како лиганд во неогански или органометален компекс (метален карбонил, како на пр. никел карбонил).
Остатокот од оваа статија го обработува карбонилот во органска смисла, каде јаглеродот и кислородот делат двојна врска.
Во органската хемија, карбонилната група е својствена за следниве видови соединенија:
Соединение | Алдехид | Кетон | Карбоксилна киселина | Карбоксилатен естер | Амид |
Структура | |||||
Општа формула | RCHO | RCOR' | RCOOH | RCOOR' | RCONR'R'' |
Соединение | Енон | Ацил халид | Анхидрид | Имид |
Структура | ||||
Општа формула | RC(O)C(R')CR''R''' | RCOX | (RCO)2O | RC(O)N(R')C(O)R'' |
Други органски карбонили се уреата и карбаматите, деривати на ацил хлориди, хлороформати и фозген, карбонатни естри, тиоестри, лактони, лактами, хидроксамати и изоцијанати. Примери за неоргански карбонилни соединенија се јаглерод диоксидот и карбонил сулфидот.
Посебна група на карбонилни соединенија се дикарбонилните, кои имаат посебни својства.
Кај органските соединенија, должината на врската C-O не отстапува многу од 120 пикометри. Нроганските карбонили имаат покуси C-O-растојанија: CO, 113; CO2, 116; а COCl2, 116 пм.
Карбонилниот јаглерод типично е електрофилен. Квалитативниот редослед елелтрофилност е RCHO (алдехиди) > R2CO (кетони) > RCO2R' (естри) > RCONH2 (амиди). Напаѓаат различни нуклеофили, раскинувајќи ја двојната врска јаглерод-кислород.
Заемодејствата пмеѓу карбонилните групи и другите заменители се утврдени при проучување на колагенот. Заменителите влијаат на карбонилните групи со додавање или одземање на електронска густина по пат на сигма-врска. ΔHσ-вредностите се многу повисоки кога заменителите на карбонилната група се повеќе електронегативни од јаглеродот.
Поларноста на врската C=O исто така ја зајакнува киселоста на соседните врски C-H. Поради позитивниот набој на јаглеродот и негативниот набој на кислородот, карбонилните групи подлежат на додавање и/или нуклеофилни напади. Напаѓаат најразлични нуклеофили, прекинувајќи ја јаглеродно-кислородната двојна врска, што води до реакции на додавање-елеминација. Нуклеофилната реактивност често е сразмерна на базноста на нуклеофилот; со зголемувањето на нуклеофилноста се намалува стабилноста во карбонилното соединение. pKa-вредностите на ацеталдехидот и ацетонот изнесуваат 16,7 и 19.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Карбонилна група, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.