A N (ene) ye a catorcena letra de l'alfabeto aragonés y a oncena consonant.
N N | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
A | B | C | D | E | |||
F | G | H | I | J | |||
K | L | M | N | Ñ | |||
O | P | Q | R | S | |||
T | U | V | W | X | |||
Y | Z | ||||||
Digrafos | |||||||
ch | gu | ix | ll | ny | |||
qu | rr | ||||||
Atros simbolos | |||||||
Ç | l·l | nn | tz |
Se corresponde con a letra N de l'alfabeto latino u romano. A letra semitica Nûn yera probablement a imachen d'una serpient. A n ye l'orichen d'a virguliella (~).
Hieroglifico (Fonograma N) | Hieroglifico (serpient Dy) | Proto-Semitico N | Fenicio N | Griego Nu | Etrusco N | Latino N | ||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|
Representa en aragonés o fonema alveolar nasal sonoro /n/: nino (['nino]), nieu (['njew]), nuquera ([nu'keɾa]), amanar ([ama'naɾ]), onso (['onso]), trencar ([treŋ'kaɾ]), chent (['tʃen]), manguant ([maŋ'gwan]), fan ([fan]), puyan (['puyan]), ferán ([fe'ɾan]), arna (['aɾna]).
En variedaz de l'aragonés como o chistabín, o ribagorzano y, en bella mida, a parla de Tella, as formas verbals de primera persona de plural rematadas en nasal s'escriben con –m cuan presentan una acentuación oxitona: mincham, farem, adubim, podiam, etc. y con –n cuan ye proparoxitona: minchaban, farían, adubisen, yeren. Isto se manifiesta en os tiempos verbals imperfectos y condicionals, y en bella zona tamién en o present de subchuntivo, mientres que en atras zonas de l'aragonés se da solucions en -mos (minchamos, faremos, adubimos, podiamos) y en -nos (minchábanos, faríanos, adubísenos, yéranos). S'escribe
En dialecto belsetán y en bels toponimos, cultismos u estrancherismos se presenta tamén a variant cheminada nn d'ista letra: baranna ([ba’ɾanna]), capanna ([ka’panna]), brenna ([’bɾenna]), penna ([’penna]), ninno ([’ninno), lanna ([’lanna]), Tendennera ([tenden’neɾa]), cannabis ([kan’naβis]), innato ([in’nato]).
This article uses material from the Wikipedia Aragonés article N, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). O texto ye disponible baixo a Creative Commons Attribution/Share-Alike License; puede que sigan d'aplicación atros termins. Se veiga as Condicions d'uso ta más detalles. Wikipedia ye una marca rechistrada d'a Wiki Du học, una organización sin animo de lucro. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Aragonés (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.