Гӏиракъ

ГӀира́къ (гӀар. العراق‎‎), расмияб къӀагӀидаялъ — Республика ГІира́къ (гӀар. جمهورية العراق‎‎, сорани کۆماری عێراق, арам. ܩܘܼܛܢܵܐ ܐܝܼܪܲܩ) — Азиялъул бакътІерхуьда бугеб пачалихъ.

ГІиракъ
ГІиракъияб Республика
гӀар. جمهورية العراق‎‎
Jumhūriyyatu l-ʔirāq
Гӏиракъ Гӏиракъ
Байрахъ Герб
ШигӀар: «Аллагь КІудияв (ااالله أكبر)»
Гимн: Дир ВатІан
Гӏиракъ
Истикълал щвараб къо-моцӀ 3 октябр 1932 сон ( КІудабритІаниялдаса)
Расмияб мацӀ ГІараб мацІ
Миллатал {{{Миллатал}}}
Тахшагьар Багъдад
ЧӀахӀиял шагьарал Багъдад, Мосул
ХӀукмуялъул низам Парламенталъулаб жумгьурият
Президент
Премьер-министр
Фуад МагІсум
ХІайдар Аль-ГІабади
Ракь • Кинниги • % лъел бутІа 57-билеб дунялалда
435 052 км²
1,1
Халкъалъул къадар• Къимат (2014)• Гъунки
36 004 552чи (39-билеб)
82,7 чи/км²
ГІЖП (БББ)
  • ХӀасил (2008)
  • Халкъалъул цо чиясе

93, 800 млрд $ (58-билеб)
4000 $
ИПГӀИ (2013) 0,590 (гьоркьохъеб) (131-билеб)
ГӀарац ГІиракъалъул динар (IQD, код 368)
Интернет-домен .iq
Телефоналъул код +964
СагӀтил рачел GMT+3

Ракьалъул гӀеблъи — 435,052 кв. км. Гъиракъалъул ракь бикьун буго 19 мухIафазалде (губерниязде). Ракьалъул рахъалъ гьелъ ккола дунялалда 57-леб бакI.

ГӀадамазул къадар (2005 соналъул баянал) 28,1 миллион чи. ГIадамазул 96 процент ккола бусурбаби, 4 процент гӀечӀеб къадар буго насраниязул (ай христианазул), хутӀарал (ягьудиял ва гь.ц.) цо проценталъул къадаралдаса дагьал руго. Тахшагьар ккола Багъдад.

МацӀал: гІараб ва курд мацІал.

Этимология

ГӀараб мацӀалда бугеб العِرَاق al-ʿIrāq абураб рагӀиялъул магӀна ккола «ралъудал рагІал».

Тарих

ГӀиракъалъул хӀукуматияб тарих рикӀкӀуна дунялалда бищунго некӀсияздасан, хъвай-хъвагӀаяздалъун гьелъул заман бахула 5 азарсонида. Гьелъул ракьалда, Хузестаналда, тӀоцебесеб Элам хӀукумат гӀуцӀана нелъер эраялдаса цебе III азарсонида.

НекӀсияб ГӀиракъ

ГӀиракъалъул территориялда гӀадамал рагъарана гочизе цӀакъ некӀсияб заманаялъ.

Ахаманишал

ГӀараб гьужум

Турк ва мангъулазул гьужумал

Ирангун-ГІиракъалъул рагъ

ХӀукуматалъул гӀуцӀи

Инсанасул хІукъукъал

КъватІисаб сиясат

Ракьазул бахӀсал

География

Гьава-бакъ

Аслиял шагьарал

ГӀиракъаллда буго 7 шагьар жедер халкъалъул къадар 1 миллионалдаса цӀцикӀун бугеб (Багъдад, Мосул, Наджаф, Киркук, Басра, Эрбиль, Сулеймания).

ГӀиракъалъул администрияб бикьи

Гӏиракъ 
ГӀиракъалъул мухӀафазаби

ГӀиракъ 19 провинциялде (мухӀафаза) бикьун буго.

МухӀафаза Администратияб марказ Ракь,
км²
Халкъ,
чи (2011)
Гъунки,
чи/км²
1 Багъдад Багъдад 734 7 055 200 9611,99
2 СалахӀудин Тикрит 24 751 1 408 200 56,89
3 Дияла БагIакъуба 19 076 1 443 200 75,66
4 Васит Эль-Кут 17 153 1 210 600 70,58
5 Майсан Эль-ГIамара 16 072 971 400 60,44
6 Басра Басра 19 070 2 532 000 132,77
7 Ди-Кар Эн-Насирия 12 900 1 836 200 142,34
8 Мутанна Эс-Самава 51 740 719 100 13,90
9 Къадисия Эд-Дивания 8 153 1 134 300 139,13
10 Бабиль ХIилла 6 468 1 820 700 281,49
11 Карбала Карбала 5 034 1 066 600 211,88
12 Наджаф Ан-Наджаф 28 824 1 285 500 44,60
13 Анбар Ар-Рамади 138 501 1 561 400 11,27
14 Найнава Мосул 37 323 3 270 400 87,62
15 Дагьукъ Дагьукъ 6 553 1 128 700 172,24
16 Арбиль Арбиль 14 471 1 612 700 111,44
17 Киркук Киркук 10 282 1 395 600 135,73
18 Сулеймания Сулеймания 17 023 1 878 800 110,37
19 ХIалабджа ХIалабджа 3 060 337 000
ТӀолго 434 128 33 330 600 76,78

Халкъ

Гӏиракъ 
ГӀиракъалъул халкъ гӀел ва жинс бихьун (2020 сон)
Гӏиракъ 
ГӀиракъалъул этниялгун-диниял къокъаби
  ГӀарабал-шигӀиял
  ГӀарабал-сунниял
  Курдал-бусурбаби
  Ассириял
  Курдал-езидал
  ГӀиракъиял туркменал
Халкъалъул къадар
Сон млн. чи
1878 2.0
1947 4.8
1957 6.3
1977 12.0
1987 16.3
1997 22.0
2009 31.6
2015 37.0
Источники:

Дин

ГӀемерисел гӀиракъиял руго бесурманал. Халкъалъул 65 % — ккола шигӀиял (хӀукуматияб дин). Иран, Азарбижан ва БахӀрейн пачалихъалгун, Иран ккола шӀигӀияб халкъалъул процент бащадасан цӀцӀикӀкӀараб бугеб пачалихъаздаса.

Экономика

Энергетика

Туризм

Транспорт

Маданият

Рагъулал къуватал

Гь. балагье

  • ГӀиракъияб Курдистан
  • ГӀиракъияб диаспора
  • Россиялъулгун-гӀиракъиял гьоркьолъаби

МугъчӀваял

Адабият

  • Герасимов О. Г. Ирак / Оформление художника Н. В. Батаева. — М.: Мысль, 1984. — 112 с. — (У карты мира). — 60 000 экз.
  • Халип:Книга:Густерин П.В.: Города Арабского Востока
  • Поспелов Е. М. Географические названия мира. Топонимический словарь / отв. ред. Р. А. Агеева. — 2-е изд., стереотип. — М.: Русские словари, Астрель, АСТ, 2002. — 512 с. — 3000 экз. — ISBN 5-17-001389-2.
  • Tripp, Charles R. H. A History of Iraq (б-гь.)К:Википедия:Халипал мекъи хӀаӀлтӀизарурал гьумерал:ТӀехь (мекъи бихьизабураб мацӀалъул код). — Cambridge University Press, 2002. — ISBN 978-0-521-87823-4.

РегӀелал

Халип:ГӀараб пачалихъазул лига Халип:Agadir Халип:ОИК Халип:Социалистиял пачалихъал

Tags:

Гӏиракъ ЭтимологияГӏиракъ ТарихГӏиракъ ХӀукуматалъул гӀуцӀиГӏиракъ ГеографияГӏиракъ Аслиял шагьаралГӏиракъ ГӀиракъалъул администрияб бикьиГӏиракъ ХалкъГӏиракъ ДинГӏиракъ ЭкономикаГӏиракъ МаданиятГӏиракъ Рагъулал къуваталГӏиракъ Гь. балагьеГӏиракъ МугъчӀваялГӏиракъ АдабиятГӏиракъ РегӀелалГӏиракъ

🔥 Trending searches on Wiki Авар:

ХунзахъЙаман2020-лел соналЦӀцӀеДарада-Мурада росдал боХӀукуматАхтачихъЦи15 НоябрЭрменистаналъул административиябгин территориалияб рикьи19642011 сон30 апрельКӀудияв ГӀумахан22 ФевралПачалихъЯпония17 мартГӀусманияб империяХидибХъинцӀир1948Кьудаб контент2015 сонРакь (планета)Википедия24 апрельГьунухъМацӀНаришРостов-на-ДонуСанкт-ПетербургУзбекистан1972 сон1975АфгъанистанСиясатчи2008 сонМущулиКьурахарал мугӀрулАваразул ханзабазул сияхӀХъвай-хъвагӀиялъул системаШекспир, ВильямТӀасияб уровеналъул доменЦой, ВикторАвустурЛенин, Ильял ВладимирURLМоцІ5 ФевралГьомерЦолъараб Къираллъиялъул премьер-министрКӀиабилеб дунялалъулаб рагъХьаргабиЖеневаИцда17 майЦолъараб Къиралат14 апрелГӀурус мацӀРугъжабГеографиялъул координатал2004 сонРоссиялъул империя1993 сонГенетика1852 сонБангладешРамазан1977 сон🡆 More