Socrate

Socrate

Bùsto do Sòcrate a-o Louvre

Dæti personâli

Nàscita: Atêne, 469 a.C.
Mòrte: Atêne, 399 a.C.
Paize: Grecia

Âtre informaçioìn

Profesción: filòzofo

De primaria inportansa o l'è stæto o seu contribûto a-o metodo do dialogo pe-a indagine filòzofica e a critica di concetti morâli fæta in gruppo. O Sòcrate o no l'ha lasciòu ninte de scrîto e o se conosce prinçipalmente graçie a-e testimonianse do Platon e do Senofonte. A seu figûa a l'ha inspiròu tanti filòzofi da antighitæ e da modernitæ e anche artisti e scritôi, intrândo in profonditæ finn-a inta coltûa popolâre.

Sòcrate o l'è nasciûo a Alopeke, fêua però vixìn a-e miâge de Atêne. Fîggio da Fenarete che a l'êa levatrîce e do Sofronisco che o l'êa scultô, apartegnîa a-a tribù Antiochide e o l'ea probabilmente de famiggia axâ e aristocratica. Ciù ò mêno a l'etæ de çinquant'anni o s'è spozòu con Santippe. Sòcrate o l'ha parteçipòu a-a goæra do Pelòponneso comme òplita.

Into 399 a.C. o Sòcrate o vegne accozòu da-o Meleto de coronpe e menti di zoêni e de enpietæ, però o Meleto o l'ea sôlo un prestanomme che o gh'aveiva derê due figûe inportanti da democraçîa de Atêne, Anito e Licon. O Sòcrate o vegne quindi condanòu a mòrte pe mêzo de unn-a bevanda ch’a contêgnia cicûta.

Scibén a figûa do Sòcrate a segge asæ enigmatica, a seu personalitæ a l'ha avûo un forte inpatto in sciâ stöia do penscêo, comme unn-a prezensa costante, un tenâce invîto a praticâ a filozofia. Inte e paròlle do Antonio Banfi quella do Sòcrate a l'è "unn-a personalitæ limpidiscima e sincêra" ch'a l'è "dominâ sôlo da lê, ma sensa sfòrso aparente".

Scicómme o Sòcrate o no l'ha scrîto ninte, tûtta l'informaçion che gh'emmo a vegne de fonti secondâie, de vòtte finn-a contraditöie. Perciò a definiçion precîza da figûa stòrica do Sócrate a l'è unn-a questión avèrta, ciamâ o problema Sòcràtico.

O metodo Sòcratico, ò elenchos, o consciste inte unn-a riçèrca dialettica fæta dialogando in gruppo, principalmente sôvia concetti morali fondamentâli, comme o Ben ò a Giustìçia.

Apologia

L' Apologia do Platon a l'è unn-a fonte inportantiscima pe studiâ a figûa do Sòcrate. Chîe se conta che o Sòcrate o l'ea stæto convocòu da-i raprezentanti de l'òligarchîa di Trenta de mòddo che o l'anasse a pigiâ o Lion de Salaminn-a che, segóndo liâtri, o dovieiva êse giustiçiòu. Però o Sòcrate o l'è stæto l'ùnico da spediçión che o l'ha dizubidîo e no l'é anæto. Senpre segondo l'Apologia, a vitta do Sòcrate comme cocòtto de Atêne a l'è comensâ quande o seu amigo Cherefonte o l'ha domandòu a l'oracolo de Delfi chi o foîse l'òmmo ciù pin de sæximo; sto sorvenomme o l'ea dovûo a-o fæto che, comme un cocòtto o l'adenta i cavalli e i fa mesciâ, coscì o Sòcrate o spronava i abitanti de Atêne. Inte l' Apologia gh'é tanti dæti che agiùtan a definî quarche carateristica do Sòcrate, comme prezenpio l'inpurtansa de cuâ l'anima, a sapiensa e a veritæ arrivando finn-a a vergognâse de cuâ a richessa, o prestigio e a reputaçion.

•   Wiki Commons a contêgne di files in sce Socrate