Iuppiter

Iuppiter (Graece [[Zeus|Ζεύς]], gen. Διός) est deus maximus Romanorum, "rex deorum" Iuppiter est deus caeli fulminumque et Saturni filius, qui in Olympo monte domum habet. Videbatur fons omnis auctoritatis Romae, secundum Petrum Grimal. Quercus ei sacra est.

Uxorem Iuppiter Iunonem (Graece [[Hera|Ἥρα]]) habet, quam quidem saepissime adulterat cum aliis mulieribus coeundo. Nimirum Iuno valde aemula est. Filiam sibi carissimam Minervam (Graece [[Athena|Ἀθηνᾶ]]) habet.

Nomen Iuppiter initio deductum est a constructione vocativa PIE *dyeu pH₂ter, unde Gr. Ζεῦ πάτερ et Lat. *Diū pater > Iū-piter., qui "deus pater" significans; ex forma q.e. Iūpiter evasit Iŭppiter non aliter quam e lītera lĭttera. Templum Iovis erat in Albano monte et in Capitolino Colle. Sacerdos nomen est flamen dialis.

 

Multis nominibus Iuppiter appellatur:

• Iuppiter Caelestis
• Iuppiter Conservator Augustorum
• Iuppiter Conservator Orbis (Imperium Romanum protexit)
• Iuppiter Elicius
• Iuppiter Feretrius
• Iuppiter Fulgator
• Iuppiter Lucetius
• Iuppiter Optimus Maximus
• Iuppiter Pluvius
• Iuppiter Stator
• Iuppiter Summanus
• Iuppiter Terminus (fines imperii custodivit; hapax legomenon, vide CIL XI 351)
• Iuppiter Victor (militibus victoriam dedit)

Etiam nomina regionibus gentibusque

• Iuppiter Ammon (comparatus cum Ammone deo Aegypto)
• Iuppiter Brixianus (aequiparatus cum deo Celto e Brixia)
• Iuppiter Capitolinus (cultus per imperium)
• Iuppiter Dolichenus (comparatus cum Baal deo Syrio)
• Iuppiter Indiges (nomen Aeneae datum)
• Iuppiter Ladicus (aequiparatus cum quodam deo Celtiberiano)
• Iuppiter Laterius vel Latiaris (Deus Latii)
• Iuppiter Parthinus (cultus prope finibus in Illyria)
• Iuppiter Poeninus (Iuppiter cultus in Hispania)
• Iuppiter Taranis (comparatus cum Tarane deo Celto)
• Iuppiter Uxellinus (deus montium altorum)

• Dumézil, George. 1988. Mitra-Varuna: An Essay on Two Indo-European Representations of Sovereignty. Novi Eboraci: Zone Books. ISBN 0-942299-13-2.
• Dumézil, George. 1996. Archaic Roman Religion: With an Appendix on the Religion of the Etruscans. Baltimorae: Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-5481-4.
• Green, Miranda J. Dictionary of Celtic Myth and Legend. ISBN 0-500-27975-6.
• "Jupiter" in The Oxford Classical Dictionary. ISBN 0-19-860641-9.
• Niedermann, Max. 1907. Historische Lautlehre des lateinischen. Deutsche Bearbeitung des französischen Originals von D^r Ed. Hermann. Heidelberg: Winter.
• Osbourne, Mary Pope. Favourite Greek Myths. Aedes Iovis Optimi Maximi Capitolini.
• Platner,S.B. & T.Ashby. 1929. A Topographical Dictionary of Ancient Rome. Londinii: Oxford University Press, H. Milford. OCLC 1061481.
• Rüpke, Jörg, ed. 2007. A Companion to Roman Religion. Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-2943-5.
• WH³ I = Walde, A. & Hofmann, J. B. 1938. Lateinisches etymologisches Wörterbuch, vol. I. 3., neubearbeitete Auflage. Heidelbergae: Winter.

Vicimedia Communia plura habent quae ad Iovem spectant.

• Musei Capitolini, apud www.museicapitolini.org
• Mythologia,^{[nexus deficit]} apud www.utahskies.org
• Imagines Iovis in Musaeo Iconographico Warburgiano