Франсиско Гойя

Франсиско Гойя, толық аты Франсиско Хосе де Гойя-и-Лусьентес (ис. Francisco José de Goya y Lucientes; 30.03.1746, Фуэндетодос, Сарагоса маңында — 16.04.1828, Бордо) — испан суретшісі және гравёр, романтизм дәуірінің елеулі шебері.

Франсиско Гойя
Дүниеге келгені:	1746 ж. наурыздың 30 (1746—03—30) (278 жас) Фуэндетодос
Қайтыс болғаны:	1828 сәуір 16
Ұлты:	француз
Мансабы:	Суретші

Испан суретшісі Франсиско Гойяның өнері тарихта болған елеулі оқиғалар кезінде (Француз революциясы, Наполеонның ұлт-азаттық, соғысы, халық көтерілісі) дами бастады. Гойя өз шығармаларында шындықты, халықтың қиын жағдайын көрсеткісі келді. Оның алғашқы портреттері мен эскиздері арқылы кескіндемелік өнердің жоғары дорежеде екенін көруге болады."Капричос" (1797—1828) шығармасы суретшінің өнер әлемінің байлығын ашты.

XVIII және XIX ғғ. Испания суретшілерінің шығармаларынан кедейлік пен байлықты, халықтың сол кездегі қиын жағдайын, қайғысын көруге болады. Гойя туған халқын жақсы көрді және халықты қанаушыларға қарсы болды.

“ІV Карл Корольдің отбасы" (1800, Прадо, Мадрид) атты шығармасында Гойя шындықты көрсетуден қорықпай, олардың ұсқынсыз, қатыгез адамдар екенін көрсетті. "Соғыс бейнеті" (1810—1820) атты графикалық шығармасында Гойя халықтың француз интервенттерімен кұресін көрсетті. "Соғыс бейнеті" атты топтаманың тақырыптары халық тағдыры, халыктың кұресі еді.

 

Гойяның көрнекті шығармалары — "1808 жылдыц 2 мамырыпдаш көтеріліс" жәнө "1808 жылғы 2 мажырдагы кәтерілісіиілерді aту". Ол өз портреттерінде шындықты, өмірдің жаксы жақтарын көрсетті. Олар: "Киімі бар Маха", "Жалаңаштанған Маха"және "Су тасушы".

Өмірінің соңында Гойя қайғылы такырыптарға шығармалар жаим бастады. Олар — "Диспаратес”,"Мәнсіздіктер" және "Кереңнің уйлері” офорттар сериясы. Соңғы шығармалары, жалғыздықты бейнеледі.

1824 жылы Гойя Францияның Бордо қаласына келіп, қалғіім өмірін сол жерде өткізді. Бірақ сол қиын кезеңде ол өте жақсы шығармалар жаза бастады. Суретші литография, портреттер және жанрлы композициялар жазды.

 

"Бордолық сут сатушы әйел" (1827—1828, Прадо, Мадрид) ам гМІ милғармасын Гойя еркін және бояуын қою етіп жазған. Гойяның есімі Испанияда ғана емес, басқа да елдерде әйгілі болды.

Гойяның шығармалары: "Маха және бейтаныс адамдар"(1777); "Жазушы Франсиско Байеу портреті" (1796); " Тересса Суреданыц портреті" (1806),"Торрехонпан келген Алъкадоныц ажалы" (1815); "Сананыц қалгып кетуі қубыжықтарды тудырады" (1793—1803).