Нүкіс

Нүкіс
	Қала
	Нүкіс
	қарақ. Nókis / Нөкис; өзб. Nukus / Нукус
	Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел	Өзбекстан
Аймақ	Қарақалпақстан
Хәкімі	Ерғали Ілияс
Тарихы мен географиясы
Координаттары	42°27′53″ с. е. 59°36′08″ ш. б. / 42.46472° с. е. 59.60222° ш. б. (G) (O) (Я) 59°36′08″ ш. б. / 42.46472° с. е. 59.60222° ш. б. (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	XII ғасыры
Қала статусы	1932 жылы
Жер аумағы	221 км²
Орталығының биiктігі	80 м
Тұрғындары
Тұрғыны	325 100 адам (2021)
Тығыздығы	1 500 адам/км²
Ұлттық құрамы	қарақалпақтар, өзбектер, қазақтар, орыстар, татарлар, түрікмендер және басқалары
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+99861 22
Пошта индексі	230100
Басқалары
Марапаттары
	nukus.uz
	Нүкіс
	Нүкіс шекарасы
	Ортаққордағы санаты: Нүкіс

Халық саны 191 мың адамға (1996) тең.

Географиялық орналасуы

Нүкіс қаласы Қарақалпақстанның орталығынада, Ташкент қаласына 800 км солтүстік-батыста орналасқан. Әмудария өзенінің оң жағасында, теңіз деңгейінен 76 м биіктікте орналасқан. Оңтүстік мен шығысында Қызылқұм шөлімен, солтүстікнде Әмудария өзенімен шектеседі. Қаланы Қызкеткен каналы кесіп өтеді.

Тарихы

1932 жылдан қала мәртебесі берілген. Нүкіс Хожейлі темір жолы бекетінен 38 км жерде.
19 ғ-дың 60-жылдарында қазіргі Нүкістің орнында Нүкіс ауылы болды.
1873 жылы Қарақалпақтар Ресей империясы құрамына кіргеннен кейін Нүкісте Әмудариядағы су жүйесін бақылайтын гидрол.
1877 жылы Нүкісте бірінші орыс-түзем мектебі ашылды.
1930 жылы 12 қарашада Қарақалпақстан өлкелік партия комитетінің өткен бюро кеңесінде Нүкіс ауылын республика орталығына айналдыру туралы шешім қабылданды. Бұған дейін Төрткөл қаласы астана саналатын.
1932 жылы жаңа астананың құрылысы басталды.
1939 жылы республика мекемелер Нүкіске көшірілді. Нүкісте 1934 жылы педогогикалық институты ашылды.
1959 жылы Өзбекстан ғылым академиясының қарақалпақ бөлімшесі ашылды
1976 жылы Қарақалпақ мемлекеттік университеті ашылды. Нүкісте Ташкент ауылшаруышылық университетінің, педиатрия мен политехникалық институтардың бөлімшелері, бірнеше колледж жұмыс істейді. Онда құрылыс материалдары (кірпіш, гранит-мәрмәр з-ты) мен тамақ өнеркәсібі кәсіпорындары, киіз комбинаты, жиһаз ф-касы, 2 театр, өнер, тарихи-өлкетану музейлері бар.

Тұрғындар саны

Жыл	1939	1959	1974	1991	1999	2010	2018
Тұрғындар, мың адам	10	39	88	180	199	271,4	312,1

Ауа-райы

Шілдедегі орташа температурасы 27,1°С, қаңтарда –7°С.

Дереккөздер

Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз.
Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет.

This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Нүкіс, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.