ხორვატები (სერბულ-ხორვატული ენის ლათინურ ანბანზე Hrvati, სერბულ-ხორვატული ენის კირილურ ანბანზე Хрвати) — ეთნონიმი.
ამ ეთნოსის წარმომადგენლები რომის კათოლიკური ეკლესიის მიმდევრები არიან. ხორვატები თავიანთ ენას ხორვატულს უწოდებენ. ხორვატების უმეტესობა ხორვატიაში (3,8 მლნ) ცხოვრობს, ნაწილი ბოსნია-ჰერცეგოვინაში (830 ათ.), ხოლო ნაწილი კი - სერბეთში (200 ათ.).
ხორვატები | |
---|---|
საერთო მოსახლეობა | |
დაახ. 7.5–8.5 მილიონი'. | |
რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით | |
ხორვატია/ ბოსნია და ჰერცეგოვინა | 3,874,321 (2011)+553,000 (2013) |
ევროპა | დაახ. 5.5 მილიონი |
გერმანია | 227,510 |
ავსტრია | 150,719 (2001) |
სერბეთი | 57,900 (2011) |
შვეიცარია | 40,484 (2006) |
სლოვენია | 35,642 (2002) |
შვედეთი | 30 000 (დაახ.) |
საფრანგეთი | 30 000 (დაახ.) |
უნგრეთი | 23,561 |
იტალია | 21,360 |
ნიდერლანდი | 10,000 |
დიდი ბრიტანეთი | 6,992 |
ენები | ხორვატული |
რელიგიები | კათოლიციზმი |
ხორვატეთი საუკუნეთა განმავლობაში იყო ქვეყანა, რომლიდანაც მოსახლეობის ნაწილი სხვადასხვა მიზეზთა გამო გამუდმებით ტოვებდა სამშობლოს. ხორვატები დღეს ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკაში, დასავლეთ ევროპასა და ოკეანეთში ცხოვრობენ, რომელთაგან ბევრი მესამე და მეოთხე თაობაშიც კი თავს კვლავაც ხორვატს უწოდებს.
ხორვატები თავიანთ მშობლიურ ენას ხორვატულს უწოდებენ, თუმცა ამ ენას მე-20 საუკუნის 90-იან წლებამდე, ანუ იუგოსლავიის დაშლამდე ერქვა სერბულ-ხორვატული ენა. ეს სახელი დღეს პოლიტკორექტული მოსაზრების გამო იშვიათად გამოიყენება ყოფილი იუგოსლავიის ტერიტორიაზე წარმოქმნილ ქვეყნებში, ამ სახელმწიფოთა ტელევიზიებსა და პრესაში, სასამართლოებსა, თუ სხვა დაწესებულებებში. ყოფილ სერბულ-ხორვატულ ენას ხორვატიაში ხორვატული, სერბეთში სერბული, ხოლო ბოსნია-ჰერცეგოვინაში ბოსნიური ეწოდება.
დიალექტები, რომლებზედაც ხორვატები ლაპარაკობენ სამ ძირითად შტოდ დაიყოფა. ეს დიალექტები ასევე სერბულ-ხორვატული ენის დიალექტებია, და მათ იმისდა მიხედვით განარჩევენ, თუ ყოფილი იუგოსლავიის რომელ მხარეში როგორ იტყვიან კითხვით ნაცვალსახელ „რას“.
ესენია;
კაიკავურ და შტოკავურ დიალექტებზე ძირითადად ხორვატები საუბრობენ, თუმცა არა მხოლოდ. შტოკავურ დიალექტზე მეტყველებს ხორვატთა ერთი ნაწილის გარდა სერბთა უმეტესობა, ასევე ბოსნიელები და მონტენეგროს მოსახლეობა. სწორედ იმის გამო, რომ დიალექტთა განლაგება ხორვატიის, სერბეთის, ბოსნია-ჰერცეგოვინისა და მონტენეგროს ტერიტორიაზე არაა გეოგრაფიული ცალსახად დეფინირებადი, ენათმეცნიერები მიიჩნევენ, რომ არ არსებობს ხორვატული, სერბული, ან ბოსნიური ენები, არამედ ამ ჩამოთვლილი სახელდებებით ენობრივ კონტინუუმის შემადგენლებს აღნიშნავენ. ისევე როგორც, არ შეიძლება ავსტრალიის ინგლისურს ვუწოდოთ ავსტრალიური, ასევე არც სერბულ-ხორვატული ენის დაყოფა არ შეიძლება სხვადასხვა ენებად.
ხორვატები გამოიყენებენ ლათინურ დამწერლობო ასო-ნიშანთა სისტემას, რომელსაც ისინი, ისევე როგორც მთელი სლავეთი, „ლატინიცას“ უწოდებენ. სლავისტიკაში „ლატინიცად“ მოიაზრება დიაკრიტიკული ნიშნებით განვრცობილი ლათინური ანბანი. „ლატინიცა“ ხორვატთათვის წარმოადგენს სხვებისაგან (სერბთაგან) განმასხვავებელ ერთ-ერთ საიდენტიფიკაციო საშუალებას.
ხორვატთა ერთ-ერთ მთავარი საიდენტიფიკაციო ფიგურაა ვარაჟდანელი სლავისტი, ლიუდევიტ გაი (Ljudevit Gaj), რომელიც ახალი ხორვატული სამწერლობო ენის (მე-19 საუკუნე) ფუძემდებლად ითვლება.
This article uses material from the Wikipedia ქართული article ხორვატები, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.