Բելլո ուղղագրություն կամ Չիլիերեն ուղղագրություն (իսպ.՝ La ortografía de Bello1 u ortografía chilena), իսպաներեն ուղղագրություն, որը ստեղծել են վենեսուելացի լեզվաբան Անդրես Բելլոն և Խուան Գարսիա դել Ռիոն, հրատարակվել է Լոնդոնում 1823 թվականին։ Ուղղագրության մի մասը որոշ ժամանակահատված պաշտոնապես օգտագործվել է Չիլիում և այն ազդել է իսպանախոս այլ երկրների վրա։ Ուղղագրության նպատակը գրաֆեմաների և հնչյունների միջև կատարյալ համապատասխանություն ստանալն է։ Բարեփոխումները հաջողության չեն հասել։ Ստանդարտ իսպանական ուղղագրությունը, որն օգտագործվում է իսպանախոս ամերիկյան իսպաներենում ներառում է բազմաթիվ հոմոֆոններ (⟨c⟩, ⟨k⟩, ⟨qu⟩; ⟨c⟩, ⟨s⟩, ⟨z⟩; ⟨g⟩, ⟨j⟩, ⟨x⟩; ⟨b⟩, ⟨v⟩; ⟨y⟩, ⟨ll⟩; ⟨i⟩, ⟨y⟩) կամ մեկից ավելի հնչյուն ունեցող տառեր (⟨c⟩, ⟨g⟩, ⟨r⟩, ⟨x⟩, ⟨y⟩), այլ տարբերակներ (⟨h⟩; ⟨u⟩ ⟨g⟩ և ⟨q⟩) հետո։ Բելլոն առաջարկեց մի քանի փոփոխություններ, որոնք նա հավատում էր, որ պետք է ձեռնարկվեն երկու փուլով՝
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
1843 թվականի հոկտեմբերի 17-ին Դոմինգո Ֆաուստինո Սարիմոնտոն (Չիլիի համալսարանի Բելլոյի ռեկտորը) Հումանիտար և փիլիսոփայության ֆակուլտետին ներկայացրեց «Ամերիկյան ուղղագրության մասին զեկույց» ծրագիրը։ 1844 թվականի փետրվարի 19-ին ֆակուլտետը բարեփումը համարեց արմատական, բայց առաջարկեց որոշ Բելլոյի գաղափարներ։ Չիլիի կառավարությունը հետևեց այս առաջարկին, և այդ տարի ներկայացրեց հետևյալ բարեփոխումները՝
Փոփոխություններն ազդեցին Արգենտինայի, Էկվադորի, Կոլումբիայի, Նիկարագուայի և Վենեսուելայի վրա։ Ժամանակի ընթացքում, իսպանական ուղղագրությունը վերադարձավ այն ձևին, ինչպես եղել էր նախկինում։ Վերջին երկիրը, որն անցավ ստանդարտ ուղղագրության, Չիլին էր, որտեղ նախագահ Կարլոս Իբանես դել Կամպոն հաստատել էր Իսպանական թագավորական ակադեմիայի ուղղագրությունը 1927 թվականի հուլիսի 20-ի թիվ 3876 հրամանագրով՝ դասավանդման և պաշտոնական փաստաթղթերում կիրառման համար, որն ուժի մեջ մտավ 1927 թվականի հոկտեմբերի 12-ին։
Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, բանաստեղծ Խուան Ռամոն Խիմենեսն իր աշխատանքում օգտագործել է Բելլոյի նման ուղղագրություն։
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Բելլո ուղղագրություն, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.