Ոսկե Այծքաղ

Որբ տղան որս անող ռաջայից փրկում է կախարդական այծքաղին, որը կարող սմբակի հարվածով կայծերից ոսկի ստանալ։ Երբ ագահ ռաջան ու նրա ծառաները բռնում են տղային՝ նրանից պահանջելով պատմել, թե որտեղ է ապրում Ոսկե այծքաղը, վերջինս հայտնվում է ու դաս տալիս ագահ ռաջային։

• Սցենարի հեղինակ՝ Նիկոլայ Աբրամով, Նիկոլայ Էրդման (մասնակցություն սցենարի ստեղծմանը)տիտրերում նշված չէ
• Ռեժիսոր՝ Լև Ատամանով
• Բեմադրող նկարիչներ՝ Ալեքսանդր Վինոկուրով, Լեոնիդ Շվարցման
• Նկարիչ-մուլտիպլիկատորներ՝ Վլադիմիր Արբեկով, Ռենատա Միրենկովա, Ռոման Դավիդով, Վասիլի Ռյաբչիկով, Ռոման Կաչանով, Նիկոլայ Ֆյոդորով, Վյաչեսլավ Կոտյոնոչկին, Կոնստանտին Չիկին, Բորիս Չանի
• Նկարիչ-դեկորատորներ՝ Դմիտրի Անպիլով, Իրինա Սվետլիցա, Օլգա Գեմմերլինգ, Կոնստանտին Մալիշև
• Կոմպոզիտոր՝ Վլադիմիր Յուրովսկի
• Օպերատոր՝ Միխայիլ Դրույան
• Հնչյունային օպերատոր՝ Նիկոլայ Պրիլուցկի
• Երկրորդ օպերատոր՝ Ե. Ռիզո
• Ռեժիսորի ասիստենտ՝ Ռոման Կաչանով
• Նկարչի ասիստենտներ՝ Լանա Ազարխ, Գրաժինա Բրաշիշկիտե, Լիդիա Մոդել
• Տեխնիկական ասիստենտներ՝ Վ. Շիլինա, Գալինա Անդրեևա
• Մոնտաժող՝ Լիդիա Կյակշտ
• Դերերում.
  • Վալենտինա Սպերանտովա՝ տղա
  • Նինա Նիկիտինա՝ այծքաղ
  • Ռուբեն Սիմոնով՝ ռաջա
  • Ալեքսանդր Գրուզինսկի՝ ծառա
  • Կոլյա Տագունով

ԽՍՀՄ մշակույթի նախարարության նվագախումբ

• Դիրիժոր՝ Գրիգորի Գամբուրգ

• 1955 – Կաննի VII կինոփառատոնի պատվավոր դիպլոմ գեղարվեստական բարձր որակի համար
• 1955 – Դուրբանի (Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն) Միջազգային կինոփառատոնի դիպլոմ
• 1955 – Լոնդոնի Բրիտանական միջազգային I կինոփառատոնի դիպլոմ
• 1957 – Բելգրադի Կարճամետրաժ ֆիլմերի միջազգային կինոփառատոնի դիպլոմ

1978 թվականին «Ոսկե այծքաղ» հեքիաթը թողարկվել է մանկական ձայնապնակի տեսքով։

2001 թվականին մուլտֆիլմը վերականգնվել և վերահնչյունավորվել է «Студия АС» և «Детский сеанс 1» ՍՊԸ-ների կողմից։ Նոր տարբերակում ֆոնոգրամման ամբողջովին փոխվել է, վերահնչյունավորման մեջ ներգրավվել են ժամանակակից դերասաններ, ենթագրերում փոխվել են հնչյունային ռեժիսորի ու հնչյունավորման դերասանների մասին տվյալները։ Վերահնչյունավորումը չափազանց բացասաբար է ընդունվել ինչպես հեռուստադիտողների, այնպես էլ պրոֆեսիոնալ ընկերությունների կողմից։

2001 թվականի հնչյունավորում.

• Յուլիեն Բալմուսով – ռաջա
• Վիտալի Օվանեսով – դահիճ
• Վլադիմիր Կոնկին – սափրիչ
• Իրինա Մալիկովա – այծքաղ
• Ժաննա Բալաշովա – վագր
• Տատյանա Կանաևա – տղա
• Բորիս Տոկարև – փիղ

• 1980-ական թվականներին ԽՍՀՄ-ում մուլտֆիլմը թողարկվել է «Видеопрограммой Госкино СССР» տեսաերիզներով։ 1990-ական թվականների սկզբին մուլտֆիլմը տեսաերիզներով թողարկվել է «Крупный план» կինոմիության հավաքածուում։ 1990-ական թվականների առաջին կեսին այն «Մոխրագույն վզիկ», «Բարձր բլուր» և «Ռիկկի-Տիկկի-Տավի» մուլտֆիլմերի հետ թողարկվել է Studio PRO Video ստուդիայի VHS տեսաերիզով՝ «Խորհրդային լավագույն մուլտֆիլմեր» հավաքածուում, իսկ 1990-ական թվականների կեսերին մուլտֆիլմը «Союз Видео» ստուդիայում թողարկվել է նաև VHS տեսաերիզով՝ «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայի մուլտֆիլմերի հավաքածուում։
• 1990-ական թվականների կեսերից մինչև 2000 թվականը «Lizard» ընկերության Video CD խտասկավառակներով թողարկվել է «Крупный план» կինոմիավորման մուլտֆիլմերի հավաքածուում։ 2000-ական թվականների սկզբին մուլտֆիլմը վերականգնվել է և DVD տարբերակով թողարկվել «Крупный план» կինոմիության, «Союз Видео» ստուդիայի կողմից, ինչպես նաև «Սիրված մուլտֆիլմերի ոսկե հավաքածուում»՝ Dolby Digital (Dolby Mono 1.0, հետագայում 2.0) ձայնով։
• Մուլտֆիլմը DVD տարբերակով թողարկվել է «Սոյուզմուլտֆիլմ» կինոստուդիայի «Հեքիաթների աշխարհում։ Թողարկում 1» մուլտֆիլմերի հավաքածուում, դիստրիբյուտոր՝ «Крупный план», տեսաերիզում ներառվել են «Ոսկե այծքաղ», «Հովվուհին ու ծխնելույզ մաքրողը», «Ջրահարսը» մուլտֆիլմերը։

50-ական թվականներին Ատամանովն ստեղծել է իր շատ հայտնի դարձած ֆիլմերը՝ «Ալվան ծաղիկը» (1952)՝ ըստ Ակսակովի հեքիաթի, «Ոսկե այծքաղ» (1953)՝ հնդկական հեքիաթի մոտիվներով, «Ձյունե թագուհին» (1957)՝ ըստ Հ. Ք. Անդերսենի հեքիաթի։

Իր ֆիլմերում ռեժիսորը կարողացել է վարպետորեն հաղորդել այն երկրների ազգային կոլորիտն ու բանահյուսության առանձնահատկությունները, որտեղ ստեղծվել են հեքիաթները։ Այսպես, «Ոսկե այծքաղ» մուլտֆիլմում հաղորդվել է հնդկական հեքիաթի մթնոլորտը։ Տղայի ու այծքաղի կերպարները զրկված չեն հեքիաթային հմայքից, բանաստեղծորեն է պատմված նրանց անշահախնդիր ընկերության մասին։ Ռաջայի կերպարը մեծապես շահել է նրանից, որ նրան հնչյունավորել է առաջին կարգի դերասան Ռուբեն Սիմոնովը։ Ֆիլմը կրկնորդվել է Ֆրանսիայում և, որքանով ինձ հայտնի է, հաջողություն է վայելել:

— Ասենին Ս. Վ.:

«Ոսկե այծքաղ» մուլտֆիլմում Ռաջայի դերը խաղացել է Ռուբեն Նիկոլաևիչ Սիմոնովը։ Նրան հագցրել են չալմա, խալաթ, և նա քայլել է՝ կռացած, ձեռքերը մեջքին, ինչպես հետո նրա հերոսն էկրանին։ Սիմոնովը այդ դերի մեջ շատ բան է մտցրել՝ բնորոշ քայլվածքը, ժեստերը, ինտոնացիան։ Այդպես մենք ստեղծել ենք արտաքին տեսքը...

— Նկարիչ Լեոնիդ Շվարցմանի հարցազրույցից, 2003 թվական։

«Ոսկե այծքաղ» մուլտֆիլմն իսկական անիմացիոն գլուխգործոց է... մտապահվում են սուր, լակոնիկ երկխոսությունները, արտահայտիչ կերպարները, առաջին հերթին անկուշտ, խորամանկ Ռաջայի կերպարը...

— Մալյուկովա Լ. Լ., 2013 թվական։

• Фильмы-сказки. Сценарии рисованных фильмов. Выпуск III. — М.: Искусство, 1954. — 248 с. — 90 000 экз..

• Золотая антилопа: немного экзотики на заснеженных просторах Статья на сайте НашФильм.ру
• myltik.ru
• «Ոսկե այծքաղ» մուլտֆիլմը «Անիմատոր.ռու» կայքում
• «Ոսկե այծքաղ»(անգլ.) ֆիլմը Internet Movie Database կայքում
• «Ոսկե այծքաղ» «Հայրենական կինոյի հանրագիտարան» կայքում