Շյուղախոտ: բույսերի ցեղ

Շյուղախոտ

Festuca eskia.
Общий вид растения

Թագավորություն	Բույսեր
Տիպ	Ծաղկավորներ
Դաս	Միաշաքիլավորներ
Կարգ	Հացազգիներ
Ընտանիք	Դաշտավլուկազգիներ
Ցեղ	Շյուղախոտ

Լատիներեն անվանում

Festuca

L., 1753

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Շյուղախոտ (լատին․՝ Festuca), փեստուկ, կորդողք, դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի բազմամյա խոտաբույսերի ցեղ։ Հայտնի է մոտ 300 տեսակ։

Կենսաբանական նկարագիր

Արմատային համակարգը՝ ուժեղ զարգացած։ Ցողունի բարձրությունը՝ 1,5-1,75 մ, առաջացնում է ստորգետնյա սողացող ընձյուղներ։ Տերևները գծաձև են, անհարթ կամ մազմզուկապատ։ Ծաղկաբույլը թույլ փռված, երբեմն՝ ողկուզանման, բազմահասկ հուրան է։ Ծաղկում է մայիս-հուլիսին։ Պտուղը հատիկ է։ Հատիկները մանր են, տափակ՝ պարփակված հատիկային թեփուկի մեջ։ Փոշոտումը՝ խաչաձև, խոնավասեր, ցրտադիմացկուն բույս Է։

Հայաստանում

ՀՀ-ում՝ 20 տեսակ՝

Շյուղախոտ մարգագետնային (F. pratensis),
Շյուղախոտ կարմիր (F. rubra),
Շյուղախոտ հսկա (F. gigantea),
Շյուղախոտ ոչխարի (F.ovina) և այլն։

Տարածում

Տարածված է երկու կիսագնդերի բարեխառն և ցուրտ գոտիներում։ Տարածված է Հայաստանի բոլոր մարզերի նախալեռնային գոտուց մինչև ալպյանը։ Աճում է արոտավայրերում, մարգագետիններում, տափաստաններում, առաջացնում ամուր ճիմ։

Արժեքավոր կերային բույսեր են։ Որոշ տեսակներ մշակվում են։ Տնտեսական առավել կարևոր նշանակություն ունեն Շյուղախոտ մարգագետնայինը (լատին․՝ Festuca pratensis)․ կարմիր շյուղախոտը, (լատին․՝ Festuca rubra) ևն։ Մարգագետնայինը բազմամյա բույս է։

Ցանքս

Ցանքի տարում բերք չի տալիս։ Առավելագույն բերքն ստացվում է ցանքի երկրորդ տարվանից մինչև վեցերորդ տարին։ Ցանքի նորման՝ 18-20 կգ/հա։ Խոտը հնձվում է հուրաններ արձակելու, իսկ հատիկը հավաքվում է մոմային հասունացման շրջանում։ Խոտի բերքը 50-60 ց/հա Է, հատիկինը՝ 8-10 ց/հա։ 1 ց կանաչ զանգվածը պարունակում է 21, իսկ 1 ց խոտը՝ 54,7 կերային միավոր։ Հայաստանում շրջանացված է Կրասնոդարսկայա 14 սորտը։ Շյուղախոտ կարմիրը արժեքավոր է երկարակյաց արոտավայրեր և գազոններ (սիզամարգեր) ստեղծելու համար։ Խոտի բերքը 15-25 ց/հա Է։ 100 կգ խոտը պարունակում է 50, 3 կերային միավոր։ Կերային նշանակություն ունեն նաև մի քանի այլ տեսակներ։

Հոմանիշներ

Հոմանիշներ.

Amphigenes Janka
Anatherum Nabelek
Argillochloa W.A.Weber
Bucetum Parn.
Dielsiochloa Pilg.
Drymochloa Holub
Drymonaetes Fourr., nom. inval.
Festucaria Heist. ex Fabr.
Gnomonia Lunell
Gramen E.H.L.Krause

Helleria E.Fourn.
Hellerochloa Rauschert
Hesperochloa (Piper) Rydb.
Laston Pau
Leiopoa Ohwi
Leucopoa Griseb.
Lojaconoa Gand.
Loliolum V.I.Krecz. & Bobrov
Micropyrum (Gaudin) Link

Nabelekia Roshev.
Narduroides Rouy
Pseudobromus K. Schum.
Psiluarm Trin.
Schedonoarm P.Beauv.
Schoenodoarm Roem. & Schult., orth. var.
Vulpia C.C.Gmel.
Wangenheimia Moench
Wasatchia M.E.Jones

Դասակարգում

Տաքսոնոմիա

Դասր մտնում է Poaceae ընտանիքի, Poales կարգի մեջ.

ևս 17 ընտանիք

e1

կարգ Հացազգիներ

դաս Շյուղախոտ

f1

բաժին Ծաղկավոր բույսեր կամ Ծածկասերմեր

ընտանիք Դաշտավլուկազգիներ

e2

ևս ծակավոր բույսերի 44 կարգ

մոտ 600 ցեղ

f2

Տեսակներ

Festuca alatavica (Hack. ex St.-Yves) Roshev.
Festuca altaica Trin.
Festuca altissima All.
Festuca amethystina L.
Festuca arenaria Lam.
Festuca arundinacea Schreb.
Festuca arvernensis Auquier et al.
Festuca baffinensis Polunin
Festuca beckeri (Hack.) Trautv.
Festuca bhutanica E.B.Alexeev
Festuca brachyphylla Schult. & Schult.f.
Festuca californica Vasey
Festuca callieri (Hack. ex St.-Yves) Markgr.
Festuca cretacea T.N.Popova & Proskor.
Festuca dahurica (St.-Yves) Krecz. & Bobrov
Festuca dasyclada Hack. ex Beal
Festuca djimilensis Boiss. & Balansa
Festuca drymeja Mert. & W.D.J.Koch
Festuca elegans Boiss.
Festuca extremiorientalis Ohwi
Festuca filiformis Pourr.
Festuca gigantea (L.) Vill.

Festuca heterophylla Lam.
Festuca karatavica (Bunge) B.Fedtsch.
Festuca komarovii Krivot.
Festuca lenensis Drobow
Festuca litvinovii (Tzvelev) E.B.Alexeev
Festuca longifolia Thuill.
Festuca mairei St.-Yves
Festuca novae-zelandiae (Hack.) Cockayne
Festuca ovina L.
Festuca pallens Host
Festuca pratensis Huds.
Festuca pseudodalmatica Krajina ex Domin
Festuca pseudovina Hack. ex Wiesb.
Festuca rubra L.
Festuca rupicola Heuff.
Festuca sclerophylla Boiss. ex Bisch.
Festuca trachyphylla (Hack.) Krajina
Festuca vaginata Waldst. & Kit. ex Willd.
{{bt-latarm|Festuca valesiaca|aut=Schleich. ex
Festuca vandovii Denchev
Festuca varia Haenke
Festuca venusta St.-Yves
Festuca vivipara (L.) Sm.

Ծանոթագրություններ

Գրականություն

Цвелев Н. Н. Род 78. Овсяница — Festuca. // Злаки СССР / Отв. ред. *Фёдоров А. А.. — Л.: Наука, 1976. — С. 382-418. — 788 с. — 2 900 экз.

Кречетович В. И. и Бобров Е. Г. Род 179. Овсяница — Festuca. // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Р. Ю. Рожевиц и Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1934. — Т. II. — С. 497-535. — 778 + XXXIII с. — 5175 экз.

Արտաքին հղումներ

Овсяница на сайте Плантариум Արխիվացված 2011-07-05 Wayback Machine
University of Arizona Extension Service(չաշխատող հղում), flora and fauna image gallery

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյուղախոտ» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շյուղախոտ» հոդվածին։

This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Շյուղախոտ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.