Շամիլ Տարպիշչև

Ծնվել է 1948 թվականի մարտի 7-ին Մոսկվայում։ Հայրը՝ Անվյար Բելյալովիչ Տարպիշչևը (1913-1995) և մայրը՝ Մարյամ Ալիևնա Տարպիշչևան (1922-2003) ծնվել և մեծացել են Մորդովիայում, թաթարական Յունկի գյուղում։ Ունի երկու որդի Ամիրը ( ծնվ.՝ 1987 թ.) և Ֆիլիպը (ծնվ.՝ 1994 թ.):

Ավարտել է Ֆիզիկական կուլտուրայի պետական կենտրոնական ինստիտուտը։ Հաջողությամբ մասնակցել է թենիսի գծով ռուսական և համաշխարհային մրցումների։ Սպորտի վարպետ է (1966), 1970-ական թվականներին Տարպիշչևի հետ խաղացել է Վլադիմիր Նաբոկովը։ Ծառայել է ռազմա-օդային զորքերում, որպես «խաղացող» հաղթել է թենիսի հեղինակավոր մրցաշարերում, ընդգրկվել ԲԿՄԱ-ի թիմում և պարապել Վ. Ա. Կլեյմյոնովի մոտ։

1974 թվականից անցել է մարզչական աշխատանքի, եղել МГС «Դինամո» ԿՄԸ-ի ավագ մարզիչ, ԽՍՀՄ հավաքական թիմի գլխավոր մարզիչ (1974-1991), ԽՍՀՄ (1974-1991), ԱՊՀ (1992) և Ռուսաստանի (1997-2014) հավաքական թիմերի ավագ Դևիսի գավաթի (41 մրցախաղ) և Ֆեդերացիայի գավաթի (1978-1980, 11 մրցախաղ) մրցաշարերում։ Տարպիշչևի ղեկավարությամբ խորհրդային թենիսիստները նվաճել են 26 ոսկե մեդալներ Եվրոպայի չեմպիոնատներում (1974-1983), դուրս են եկել կիսաեզրափակիչ Դևիսի Գավաթի (1974, 1976) և Ֆեդերացիայի գավաթի (1978-1979) և եզրափակիչ, Թագավորական գավաթի (1981) մրցաշարերում։ Ասիա-Եվրոպա (1983) մրցաշարում եղել է Եվրոպայի հավաքական թիմի ավագը։ Եղել է Ռուսաստանի Դաշնության նախագահի ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի գծով խորհրդականը (1992-1994), Սպորտի ազգային ֆոնդի (ՍԱՖ) նախագահը (1992 -հուլիս 1994), Ռուսաստանի նախագահին կից ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի Կոորդինացիոն կոմիտեի նախագահը (1993-1997)։ Եղել է Ռուսաստանի Դաշնության Ֆիզկուլտուրայի և տուրիզմի պետական կոմիտեի նախագահը (1994-1996)։ 1996 թվականից Մոսկվայի քաղաքապետի սպորտի գծով խորհրդականն է, «Կրեմլի Գավաթի» տնօրենների խորհրդի նախագահը։ 2002 թվականին դարձավ Ռուսաստանի նախագահին կից ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի Խորհրդի նախագահության անդամ, Ռուսաստանում սպորտի զարգացման ստրատեգիայի, ֆիզկուլտուրայի և սպորտի բնագավառում գերակա ուղղությունների մշակման հանձնաժողովի նախագահն էր։

26 տարեկանում ընդունվում է ԽՄԿԿ շարքերը։ 1994 թվականից Ռուսաստանի Օլիմպիական կոմիտեի գործադիր կոմիտեի, 1996 թվականից՝ Միջազգային Օլիմպիական կոմիտեի անդամ է։ Կազանում Շամիլ Տարպիշչևի անունով է կոչվում թենիսի ակադեմիան։

1994 թվականից «Թենիս» ամսագրի խմբագրական խորհրդի անդամ է։ Հեղինակ է «Թենիսահարթակն է կանչում» (1988), «Թենիս, առաջին քայլեր» (1990), «Թենիսի այբուբենը» (1999), «Ամենաերկար մրցախաղը» (1999), «Հոյակապ յոթնյակը կամ համաշխարհային թենիսի ռուսական աստղերը» (2006), «Առաջին ցանցը» (2008) գրքերի։

2014 թվականի հոկտեմբերի 7-ի «Երեկոյան Ուրգանտ» հեռուստածրագրի եթերում Տարպիշչևն անվայելուչ կատակեց՝ հանրահայտ թենիսիստուհիներ Ուիլյամս քույրերին անվանելով «եղբայրներ», որի համար Կանանց թենիսի ասոցիացիայի (WTA) կողմից որակազրկվեց մեկ տարի ժամկետով և տուգանվեց 25 հազար դոլարի չափով։

 

• «Հայրենիքի հանդեպ վաստակի համար» IV կարգի շքանշան (4 մարտի 2008) - ֆիզկուլտուրայի և սպորտի զարգացման գործում վաստակի և երկարամյա բարեխիղճ աշխատանքի համար
• Պատվո շքանշան (22 ապրիլի 1994), 1994 թվականի XVII ձմեռային Օլիմպիական խաղերում բարձր սպորտային ձեռքբերումների համար
• Բարեկամության շքանշան (2017)
• «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» II կարգի շքանշանի մեդալ
• «Կազանի 1000-ամյակի» հուշամեդալ
• ԽՍՀՄ վաստակավոր մարզիչ (1985)
• ՌՍՖՍՀ վաստակավոր մարզիչ (1981)
• Մորդովիայի ֆիզիկական կուլտուրայի վաստակավոր աշխատող։
• Մորդովիայի Պետական մրցանակի դափնեկիր (2003)
• Դոստիկի 2 աստիճանի շքանշան (Ղազախստան, 2008)
• Հոբելյանական մեդալ «Աստանան 10 տարեկան է» (Ղազախստան, 2008)

Պատվո շքանշաններ

• • «Ֆիզիկական կուլտուրայի և սպորտի զարգացման գործում վաստակի համար
  • «Օլիմպիական շարժման գործում վաստակի համար»
  • «Ֆիզկուլտուրայի և սպորտի գերազանցիկ»
• «Թենիսում ունեցած վաստակի համար» մեդալ, (Թենիսի միջազգային ֆեդերացիա, 1988)