Դիվալի
Դիվալին հայտնի է նաև այլ անուններով (սանսկրիտ՝ दीपावली, թամիլերեն՝ தீபாவளி, նեպալ.՝ दीपावली, तिहार, հինդի՝ दिवाली, մարաթհի՝ दिवाळी, կան.
| Դիվալի | |
|---|---|
 Դիյա (նավթի լամպեր) Դիվալիին | |
| Տեսակ | Բարու հաղթանակը չարի դեմ |
| Ամսաթիվ | Ashvin Krishna Trayodashi?, Ashvin Krishna Chaturdashi?, Ashvin Amavasya?, Kartik Shukla Pratipada? և Kartik Shukla Dwitiya? |
| Տոնվում է |  Հնդկաստան,  Ֆիջի,  Գայանա,  Մավրիկիոս,  Սինգապուր,  Շրի Լանկա,  Նեպալ,  Սուրինամ,  Մյանմա,  Տրինիդադ և Տոբագո և  Բանգլադեշ |
| սկսած | հոկտեմբերի 26 |
| մինչև | նոյեմբերի 13 |
| Տոնում | ինդուիստներ, բուդդիստներ, սիկհեր, ջայներ |
| Ավանդույթներ | տունը լույսերով ձևավորել, միմյանց նվերներ և քաղցրավենիք տալ |
| Ի հիշատակ | լույսի աղբյուր, Լակշմի, Բարություն և գիտելիք |
Մինչ Դիվալիի գիշերը, մարդիկ մաքրում, վերանորոգում և զարդարում են իրենց տները և գրասենյակները։ Դիվալիի գիշերը մարդիկ հագնում են նոր հագուստ կամ իրենց լավագույն հանդերձանքը, իրենց տներում և բակերում վառում են դիյասները (լամպեր և մոմեր), որպես կանոն մասնակցում են Լակշմիին՝ բերրիության և բարգավաճման աստվածուհուն ուղղված ընտանեկան պուջայի (աղոթքի)։ Պուջային հետևում է հրավառությունը, ապա ընտանեկան խնջույքը՝ ներառելով միտայը (քաղցրավենիք) և ընտանիքի անդամների ու մտերիմ ընկերների միջև նվերների փոխանակումը։ Այն երկրներում, որտեղ տոնում են Դիվալին, այդ շրջանում իրականացնում է ամենախոշոր առևտուրը։
Պատմություն
Դիուալին գնում է դեպի Հնդկաստանի հին շրջան, որպես Հնդկական Կարտիկա օրացույցային ամսվա ամառային բերքահավաքին հաջորդող տոնախմբություն։ Փառատոնը հիշատակվում է Սանսկրիտ տեքստերում, ինչպիսիք են․ "Պադմա Պուրանա", "Սկանդա Պուրանա"՝ երկուսն էլ ամբողջացրած մ․թ․ 1-ին հազարամյակի երկրորդ կեսին, սակայն, ենթադրվում է, որ հիմնական տեքստը ընդլայնվել է ավելի վաղ դարաշրջանում։ Դիյասները (լամպեր) հիշատակվում են "Սկանդա Պուրանայում", որոնք խորհրդանշականորեն ներկայացնում են արևամասերը, տիեզերական լուսատուները ու ողջ կյանքի եռանդը։
Թագավոր Հարշան 7-րդ դարի սանսկրիտ ներկայացման՝ Նագանանդայի մեջ, Դիպավալին հիշատակում է որպես Դիպապրատիպադուտսավա, որտեղ լամպերը վառվել են և նորանշան հարսնացուներին և փեսացուներին տրվել են նվերներ։ Պարսիկ ճանապարհորդ և պատմաբան Ալ֊Բիրունին Հնդկաստանի մասին 11-րդ դարի իր հուշագրություններում նշել է, որ Դիպավալին հնդիկները տոնել են Կարտիկա ամսվա նորալուսնային օրը։
Դիվալիի առասպելական պատմությունները տարբեր են տարածաշրջաններում և հինդուիզմի ավանդույթներում։ Այնուամենայնիվ, նրանք բոլորը նշում են լուսավառ Դիվալիի ուրախությունն ու տոնակատարությունը, որը հիշեցնում է գիտելիքի կարևորության, ինքնակատարելագործման մասին, իմանալու և փնտրելու լավ և ճիշտ ճանապարհը։ Փոխաբերություն է դիմադրությունը չարի դեմ, փարատումը՝ խավարի և կարեկցանքը՝ մյուսների համար։ Սա հնդկական հավատքի տոնական վերահաշվարկումն է, որ բարին ի վերջո հաղթում է չարին։
Արտաքին հղումներ
Ծանոթագրություններ
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիվալի» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Դիվալի, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.