Անադիր
Անադիր (ռուս.՝ Ана́дырь; Chukchi: Кагыргын, Kagyrgyn, kɑɣərˈɣən, հարավային չուկչաների լեզվով՝ Въэӈын, Vèňyn), նավահանգստային քաղաք Ռուսաստանի ասիական մասի հյուսիս-արևելքում՝ Բերինգի ծովի Անադիրյան ծոցի և նրա մեջ թափվող Անադիր գետի ափերին։ Չուկոտյան ինքնավար շրջանի և Անադիրի շրջանի վարչական կենտրոնն է՝ առանց վերջինիս կազմի մեջ վարչականորեն մտնելու։ Ռուսաստանի ծայր արևելյան քաղաքն է։ Նախկինում կոչվել է Նովո-Մարիինսկ (մինչև 1923 թվականը)։ Զբաղեցնում է 20 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ Բնակչության թվաքանակը 2010 թվականի տվյալներով եղել է 13 045, 2021 թվականի դեկտեմբերի տվյալներով՝ 13 202։ Շինությունները կանգնակների վրա են՝ բազմադարյա սառածության գոտում գտնվելու պատճառով։
| Բնակավայր | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Անադիր | |||||
| |||||
 | |||||
| Երկիր |  Ռուսաստան | ||||
| Հիմնադրված է | 1889 թ. | ||||
| Մակերես | 53 կմ² | ||||
| ԲԾՄ | 35 մետր | ||||
| Բնակչություն | 15 604 մարդ (հունվարի 1, 2018) | ||||
| Ժամային գոտի | UTC+12 | ||||
| Հեռախոսային կոդ | 42722 | ||||
| Փոստային դասիչ | 689000 | ||||
| Պաշտոնական կայք | novomariinsk.ru(ռուս.) | ||||
| |||||
.svg)
.png)
Ժողովրդագրություն
| Բնակչության թվաքանակը | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1888 | 1926 | 1939 | 1956 | 1959 | 1970 | 1971 |
| 18 | ↗224 | ↗3344 | ↗5000 | ↗5859 | ↗7703 | ↗8000 |
| 1972 | 1973 | 1974 | 1979 | 1989 | 1992 | 1996 |
| →8000 | ↗9000 | ↗9700 | ↗12 241 | ↗17 094 | ↘16 500 | ↘13 200 |
| 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 |
| ↘11 900 | ↘11 280 | ↘11 038 | ↗11 096 | ↗11 777 | ↘10 920 | ↗11 073 |
| 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 |
| ↗11 817 | ↘11 800 | ↗11 827 | ↗13 045 | ↗13 529 | →13 529 | ↗13 747 |
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | |
| ↗14 029 | ↗14 326 | ↗14 899 | ↗15 468 | ↗15 604 | ↗15 849 | |
Պատմություն
Հիմնադրվել է 1889 թվականի օգոստոսի 3-ին, կոչվել Նովո-Մարիինսկ։ 1914 թվականին այստեղ կառուցվել է երկար ալիքներ ընդունող ռադիոկայան, որ այն տարիներին ամենահզորներից մեկն էր Ռուսաստանում։
1923 թվականին Անադիր վերանվանված բնակավայրը 1927 թվականին հռչակվել է նույնանուն շրջանի, դրանից երեք տարի անց՝ նոր կազմավորված Չուկոտյան ազգային ինքնավար շրջանի վարչական կենտրոն։
1934 թվականին ստացել է բանվորական ավանի կարգավիճակ։
Բնակավայրի զարգացմանը լայն թափ է հաղորդել 1950-ական թվականների վերջին Անադիրի ծովածոցի ափին ծովային խոշոր նավահանգստի շահագործման հանձնումը։
1965 թվականին Անադիրն ստացել է քաղաքի կարգավիճակ։
1984 թվականին իրականացվել է Մոսկվա-Անադիր ուղղությամբ Իլ-62 ինքնաթիռով առաջին անկանգառ թռիչքը՝ դնելով կանոնավոր թռիչքների սկիզբը։
Անադիր քաղաք մունիցիպալ կազմավորումը 2004 թվականի նոյեմբերի 29-ից ստացել է քաղաքային շրջանի կարգավիճակ՝ իր վարչական սահմաններում ներառելով նաև Տավայվաամ գյուղական բնակավայրը։
Կլիմա
Անադիրին բնորոշ է մերձարկտիկական կլիման (Köppen climate classification-ի դասակարգմամբ՝ Dfc)։ Ձմեռները երկար են ու ցրտաշունչ, ամառները՝ հաճելի, բայց կարճ։ Ամենացուրտ ամիսը հունվարն է՝ -22.1 C միջին ամսական ջերմաստիճանով, ամենատաքը՝ հուլիսը՝ 12.1 C միջին ամսական ջերմաստիճանով։ Ծովից փչող փոթորկոտ քամիները հաճախ հեղեղումներ են առաջացնում, մանավանդ աշնանը։
| Անադիր (Shakhtyorsky) weather station (WMO identifier: 25563), 64m amsl, 1991–2020, extremes 1889–presentի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 5.8 (42.4) | 2.7 (36.9) | 3.0 (37.4) | 7.1 (44.8) | 19.3 (66.7) | 26.5 (79.7) | 30.0 (86) | 26.6 (79.9) | 19.8 (67.6) | 15.6 (60.1) | 4.6 (40.3) | 4.3 (39.7) | 30.0 (86) |
| Միջին բարձր °C (°F) | −18.5 (−1.3) | −17.4 (0.7) | −14.6 (5.7) | −8.2 (17.2) | 2.0 (35.6) | 11.6 (52.9) | 16.1 (61) | 14.1 (57.4) | 8.3 (46.9) | −1.1 (30) | −8.3 (17.1) | −15.8 (3.6) | −2.6 (27.3) |
| Միջին օրական °C (°F) | −22.1 (−7.8) | −21.1 (−6) | −18.4 (−1.1) | −12.0 (10.4) | −1.2 (29.8) | 7.2 (45) | 12.1 (53.8) | 10.5 (50.9) | 5.3 (41.5) | −3.6 (25.5) | −11.5 (11.3) | −19.2 (−2.6) | −6.2 (20.8) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −25.7 (−14.3) | −24.7 (−12.5) | −21.8 (−7.2) | −15.6 (3.9) | −3.9 (25) | 4.0 (39.2) | 9.0 (48.2) | 7.7 (45.9) | 2.7 (36.9) | −5.9 (21.4) | −14.6 (5.7) | −22.6 (−8.7) | −9.3 (15.3) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −46.8 (−52.2) | −44.7 (−48.5) | −42.1 (−43.8) | −39.6 (−39.3) | −28.2 (−18.8) | −7.6 (18.3) | −1.2 (29.8) | −4.3 (24.3) | −11.8 (10.8) | −28.2 (−18.8) | −38.8 (−37.8) | −45.2 (−49.4) | −46.8 (−52.2) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 40 (1.57) | 44 (1.73) | 38 (1.5) | 23 (0.91) | 13 (0.51) | 16 (0.63) | 36 (1.42) | 45 (1.77) | 32 (1.26) | 29 (1.14) | 36 (1.42) | 33 (1.3) | 385 (15.16) |
| Միջ. անձրևոտ օրեր | 0.2 | 0.2 | 0.2 | 1 | 9 | 15 | 17 | 19 | 17 | 6 | 2 | 1 | 88 |
| Միջ. ձնառատ օրեր | 18 | 18 | 15 | 17 | 16 | 2 | 0.1 | 0.3 | 5 | 19 | 19 | 18 | 147 |
| % խոնավություն | 82 | 81 | 81 | 82 | 84 | 78 | 79 | 81 | 80 | 84 | 84 | 82 | 82 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 29 | 101 | 197 | 249 | 245 | 279 | 257 | 186 | 138 | 105 | 47 | 15 | 1848 |
| Աղբյուր #1: Pogoda.ru.net | |||||||||||||
| Աղբյուր #2: NOAA (sun, 1961–1990) Source 3: Time and Date (dewpoints, between 1985–2015) | |||||||||||||
Անվանի անձինք
- Վալերի Տոկարև, տիեզերագնաց
- Ռոման Աբրամովիչ, նավթային օլիգարխ, Չելսի ՖԱ-ի նախկին սեփականատեր, Չուկոտկայի նախկին նահանգապետ
Քույր քաղաք
Պատկերասրահ
-
Ռուլտիտեգինի փողոցը -
Նավահանգիստը -
Ռուսական ուղղափառ եկեղեցու թեմի առաջնորդանիստ Վերափոխման տաճարը -
Մանկական ստեղծագործության պալատը
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Գրականություն
- T. Armstrong. Russian Settlement in the North (1965) Cambridge University Press.
- Н. Н. Диков (N. N. Dikov). "История Чукотки с древнейших времен до наших дней" (The History of Chukotka from Ancient Times to the Present Day) (1989) Moscow
- P. A. Gray. The Predicament of Chukotka's Indigenous People: Post-Soviet Activism in the Russian Far North (2005) Cambridge University Press
- Н. А. Жикарев (N. A. Zhikarev). "Очерки Истории Северо-Восточной РСФСР" (Sketches of the history of Northeast RSFSR) (1961) Magadan
- А. И. Крусданов (A. I. Krusdanov). "Советы на северо-востоке СССР (1962–1982): Сборник документов и материалов, часть 3" (The Soviets of the Northeast USSR (1962–1982): Collection of Documents and Materials, Part 3) (1986) Magadan
Արտաքին հղումներ
- Անադիրի պաշտոնական կայքէջը (ռուսերեն)
- Directory of organizations in Anadyr (ռուսերեն)
- Unofficial website of Anadyr (ռուսերեն)
- Flickr photos tagged Anadyr
- Clipper Ship Razboinik which helped found Novo Mariinsk
- Anadyr Photo Gallery Արխիվացված 2021-02-27 Wayback Machine
- Panorama of Anadyr
- More photos of Anadyr
- Анадырская и Чукотская епархия Русской Православной Церкви
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անադիր» հոդվածին։ |
This article uses material from the Wikipedia Հայերեն article Անադիր, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Բովանդակությունը թողարկված է CC BY-SA 4.0 թույլատրագրով, եթե այլ բան նշված չէ։ Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Հայերեն (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.