Prociónidos

Prociónidos Procyonidae
Procyon lotor
Clasificación científica
Reino: Animalia Filo: Chordata Subfilo: Vertebrata Clase: Mammalia Subclase: Theria Infraclase: Placentalia Orde: Carnivora Suborde: Caniformia Familia: Procyonidae Gray, 1825
Xéneros
Véxase o texto
Sinonimia
Referencia: Bassaricyonidae Coues, 1887 Bassaridae Gray, 1869 Bassariscidae Gray, 1869 Cercoleptidae Bonaparte, 1838 Nasuidae Gray, 1869 Potidae Degland, 1854 Potosinae Trouessart, 1904

No presente distribúense polo continente americano, desde o sur do Canadá até o norte da Arxentina, sendo por tanto a familia un representante exclusivo do Novo Mundo. Son os parentes máis achegados aos mustélidos.

O grupo está constituído por aproximadamente 19 xéneros, dos que só 6 teñen representantes vivos na actualidade.

Son animais de tamaño mediano ou pequeno que están ben adaptados para agatuñar, polo que presentan un estilo de vida arbóreo.

Os seus membros son pentadáctilos. Son plantígrados ou semiplantígrados, e os seus dedos están separados en diferentes graos, sendo o terceiro máis longo que os outros.

As gadoupas usualmente non son retráctiles, e son curtas e curvadas. Porén, as de Bassariscus astutus son semiretráctiles nas patas dianteiras.

A forma xeral do cranio é variábel (nalgunhas especies a rexión facial é alongada, noutras o cranio é curto e arredondado). Porén, a maioría dos neurocranios son relativamente voluminosos.

Na maioría das especies o canal aliesfenoide (canal a través do óso aliesfenoide que dá paso ao quinto nervio cranial) non está desenvolvido, e o canal da arteria carótide está localizado no lado interior da bulla auditiva e separada do forame rasgado medio.

Os molares destes animais adoitan seren anchos, e non presentan os bordos agudos de corte característicos dos cánidos e félidos.

Os prociónidos apareceron por primeira vez no oligoceno tardío de Europa (aínda que hoxe están extinguidos neste continente).

O seu primeiro rexistro en Norteamérica data do mioceno temperán, e pronto se converteron nun grupo predominante, alcanzando rapidamente unha ampla distribución.

En Suramérica a aparición do grupo tivo lugar entre o mioceno tardío e o plioceno, en dúas épocas distintas.

Na actualidade a familia dos procióndios comprende os seguintes xéneros:

Familia Procyonidae

• Xénero Bassaricyon J. A. Allen, 1876 - olingos
• Xénero Bassariscus Coues, 1887
• Xénero Nasua Storr, 1780 - coatís
• Xénero Nasuella Hollister, 1915
• Xénero Potos É. Geoffroy Saint-Hilaire & F. G. Cuvier, 1795 - poto
• Xénero Procyon Storr, 1780 - mapaches

Ademais, coñécense os seguintes xéneros fósiles:

• Amphinasua †
• Angustictis †
• Arctonasua †
• Bassaricynoides †
• Chapalmalania †
• Cyonasua †
• Edaphocyon †
• Paranasua †
• Parapotos †
• Probassariscus †
• Protoprocyon †

Unha clasificación controvertida

Houbo numerosos debates sobre a posición filoxenética dos pandas (o maior e o menor) e os mapaches, desde situalos a todos na familia dos prociónidos, até situar o xénero Ailuropoda nunha familia propia, a dos ailuropódidos.

Porén, recentes análises xenéticas mostran que o panda xigante é un parente moi próximo dos osos, polo que a maioría dos autores o sitúan dentro da familia dos úrsidos como único representante actual da subfamilia dos ailuropodinos, mentres que a clasificación do panda menor (Ailurus fulgens) aínda se discute, e moitos autores, como Hollister (1915), Gregory (1936) e Thenius (1979) inclúena, como subfamilia Aiulurinae dentro da familia dos prociónidos.

Bibliografía

• Kowalski, K. (1981): Mamíferos. Manual de teriología. Madrid: H. Blume Ediciones. ISBN 84-7214-229-9.
• Wilson, D. E. & Reeder, D. M. (eds.) (2005): Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference. Third edition. Johns Hopkins University Press, 2 vols. ISBN 0-8018-8221-4.

Outros artigos

• Carnívoros
• Ailúridos
• Mustélidos
• Úrsidos

Ligazóns externas

• Procyonidae en ADW (en inglés).