1852: Urte

Arte eta kultura

Zientzia eta teknologia

Kirolak

• Urtarrilaren 7a – Pascal Dagnan-Bouveret, frantziar margolaria (h. 1929).
• Urtarrilaren 11 – Constantin Fehrenbach, Alemaniako kantzilerra (h. 1926).
• Urtarrilaren 12a – Joseph-Jaques-Césaire Joffre, Frantziako mariskala (h. 1931).
• Urtarrilaren 26a – Pierre Savorgnan de Brazza, italiar jatorriko frantziar esproratzailea, Brazzaville hiriaren sortzailea (h. 1905).
• Otsailaren 13a – Ion Luca Caragiale, errumaniar idazlea (h. 1912).
• Otsailaren 23a – Harry John Lawson, britainiar bizikleta diseinatzailea, txirrindularia, motorraren industriaren aitzindaria eta iruzurtia (h. 1925).
• Otsailaren 24a – George Moore, ingelesezko idazle irlandarra (h. 1933).
• Martxoaren 1a – Théophile Delcassé, frantziar politikaria (h. 1923).
• Martxoaren 15a – Isabella Augusta Gregory, irlandar antzerkigile, folklorista eta antzezlaria (h. 1932).
• Martxoaren 25a – Gérard Cooreman, Belgikako lehen ministroa (h. 1926).
• Apirilaren 8a – Daniel Zuloaga, gipuzkoar margolari eta zeramikaria (h. 1921).
• Apirilaren 22a – Gilen IV.a Luxenburgokoa, Luxenburgoko duke-handia (h. 1912).
• Apirilaren 25a – Leopoldo Alas "Clarín", espainiar idazlea (h. 1901).
• Apirilaren 30a – Felipa Gisasola, gipuzkoar marrazkilari, bitxigile eta damaskinatzailea (h. 1939).
• Maiatzaren 1a – Calamity Jane, Estatu Batuetako Mendebalde Urrunaren konkista urteetako pertsonaia (h. 1903).
• Maiatzaren 1a – Santiago Ramón y Cajal, aragoiar-nafar sendagile, ikerlari eta histologoa, 1906ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1934).
• Maiatzaren 4a – Alice Liddell, Lewis Carrollek Alice pertsonaia sortzeko oinarria (h. 1934)
• Maiatzaren 5a – Pietro Gasparri, italiar kardinala (h. 1934).
• Maiatzaren 11 – Charles W. Fairbanks, Ameriketako Estatu Batuetako presidenteordea (h. 1918).
• Maiatzaren 15a – Isidro Alegria, nafar musikaria (h. 1913).
• Maiatzaren 18a – Gertrude Käsebier, estatubatuar argazkilaria (h. 1934).
• Maiatzaren 30a – Isaac Leib Peretz, poloniar olerkaria, Yiddish idazlea (h. 1915).
• Ekainaren 25a – Antoni Gaudi, arkitekto kataluniarra (h. 1926).
• Uztailaren 7a – Vera Figner, errusiar iraultzailea (h. 1942).
• Uztailaren 7a – Fermin Herran, arabar idazle eta ikertzaile euskaltzale eta mezenas masoia (h. 1908).
• Uztailaren 12a – Hipólito Yrigoyen, euskal jatorriko argentinar politikaria, Argentinako presidentea (h. 1933).
• Uztailaren 20a – Theo Heemskerk, Herbehereetako lehen ministroa (h. 1932).
• Uztailaren 23a – Martina Castells Ballespí, kataluniar medikua, Espainian medikuntzan doktoratu zen lehenengo emakumea (h. 1884).
• Uztailaren 25a – Gojong Koreakoa, Koreako errege eta enperadorea (h. 1919).
• Abuztuaren 4a – Jose Erbiti, gipuzkoar musika-irakaslea (h. 1900).
• Abuztuaren 13a - Christian Krohg, norvegiar margolari, ilustratzaile, idazle eta kazetaria (h. 1925).
• Abuztuaren 20a - José Luis Villabaso, bizkaitar enpresaburua (h. 1917).
• Abuztuaren 30a – Jacobus Henricus van't Hoff, kimikari herbeheretarra, 1901eko Kimikako Nobel Saria (h. 1911).
• Irailaren 2a – Paul Bourget, frantziar idazlea (h. 1935).
• Irailaren 4a – Eilif Peterssen, norvegiar margolaria (h. 1928).
• Irailaren 9a – John Henry Poynting, ingeles fisikaria (h. 1914).
• Irailaren 12a – Herbert Henry Asquith, Erresuma Batuko lehen ministroa (h. 1928).
• Irailaren 28a – John French, britainiar militarra, Lehen Mundu Gerran ezaguna (h. 1925).
• Irailaren 28a – Henri Moissan, frantziar kimikaria, 1906ko Kimikako Nobel Saria (h. 1907).
• Irailaren 28a – Isis Pogson, britainiar astronomo eta meteorologoa, Royal Astronomical Societyko lehen emakumea (h. 1945).
• Urriaren 1a – Carl Chun, alemaniar biologoa eta itsaso eta toki abisopelagikoen esploratzailea (h. 1914).
• Urriaren 2a – William Ramsay, gas nobleak aurkitu zituen kimikari eskoziarra, 1904ko Kimikako Nobel Saria (h. 1916).
• Urriaren 9a – Hermann Emil Fischer, kimikari alemaniarra, 1902ko Nobel sariduna (h. 1919).
• Urriaren 23a – Jean-Louis Forain, margolari, diseinatzaile eta grabatzaile frantsesa (h. 1931).
• Azaroaren 3a – Meiji Enperadorea, enperadore japoniarra (h. 1912).
• Azaroaren 11 – Franz Conrad von Hötzendorf, [Lehen Mundu Gerra]]n paper oso garrantzitsua izan zuen austriarra (h. 1925).
• Azaroaren 21a – Francesc Tàrrega, espainiar musikagilea eta gitarrista (h. 1909).
• Azaroaren 22a – Paul Henri Balluet d'Estournelles de Constant, frantziar diplomazialari, politikari eta bakezalea, 1909ko Bakearen Nobel Saria (h. 1924).
• Abenduaren 6a – Enrique Aresti, bizkaitar politikari eta enpresaburua (h. 1946).
• Abenduaren 15a – Henri Becquerel, fisikari frantziarra (h. 1908).
• Abenduaren 19a – Albert Abraham Michelson, jatorri alemaniarreko estatubatuar fisikaria, 1907ko Fisikako Nobel Saria (h. 1931).
• Abenduaren 28a – Leonardo Torres Quevedo, espainiar ingeniaria eta matematikaria (h. 1936).
• Ramon Aginaga, nafar bide ingeniaria (h. 1933).
• Simon Durruti, apaiza eta euskal idazlea (h. 1915).
• Luis Aladrén, bere lanaren parte handiena Euskal Herrian burutu zuen espainiar arkitektoa (h. 1902).
• Muhammad Tawfiq, Egiptoko kedivea (h. 1892).

• Urtarrilaren 6a – Louis Braille, behatzen bidez irakurtzeko bere izena daraman sistemaren frantziar asmatzailea (j. 1809).
• Urtarrilaren 24a – Ján Kollár, eslovakiar olerkari, arkeologo, zientzialari, politikari eta paneslavismoaren ideologoa (j. 1793).
• Urtarrilaren 25a – Fabian Gottlieb von Bellingshausen, Errusiar Inperioko marinela, Lurraren inguruan nabigatzeko bigarren espedizio-burua (j. 1778).
• Otsailaren 25a – Thomas Moore, olerkari irlandarra (j. 1779).
• Martxoaren 4a – Nikolai Gogol, errusiar idazlea (j. 1809).
• Martxoaren 11 – Bartolome Gibelalde, gipuzkoar militarra (j. 1788).
• Martxoaren 18a – Miguel José Irigoien, nafar apaiza, Calahorrako eta La Calzadako apezpikua (j. 1785).
• Martxoaren 22a – Auguste de Marmont, frantziar mariskala (j. 1774).
• Apirilaren 6a – François-Louis Cailler, suitzako lehen txokolate ekoizlea, Cailler txokolate konpainiaren sortzailea (j. 1796).
• Apirilaren 17a – Étienne Maurice Gérard, Frantziako lehen ministroa (j. 1773).
• Apirilaren 24a – Vasili Zhukovski, errusiar olerkaria (j. 1783).
• Maiatzaren 5a – Hadji Murat, abariarren erresistentziako buruzagi nagusienetako bat.
• Maiatzaren 8a – Giuseppe Jappelli, italiar arkitekto eta ingeniaria (j. 1783).
• Maiatzaren 15a – Louisa Adams, AEBetako lehen dama (j. 1775).
• Ekainaren 4a – James Pradier, frantses eskultorea (j. 1790).
• Ekainaren 8a – José Urkullu, euskal herritar idazle, matematikari, pedagogo, gramatikari eta itzultzailea (j. 1790).
• Ekainaren 12a – Xavier de Maistre, savoiar militar eta idazlea (j. 1763).
• Ekainaren 21a – Friedrich Fröbel, alemaniar pedagogoa (j. 1782).
• Ekainaren 23a – Karl Bryullov, errusiar margolaria (j. 1799).
• Uztailaren 22a – Franciszek Ksawery Lampi, poloniar margolari erromantikoa (j. 1782).
• Abuztuaren 14a – Margaret Mackall Smith Taylor, Ameriketako Estatu Batuetako lehen dama (j. 1788).
• Abuztuaren 24a – Sarah Guppy, britainiar asmatzailea, zubi bat patentatu zuen lehen emakumea (j. 1770).
• Irailaren 14a – Augustus Pugin, ingeles arkitekto, diseinatzaile, artista eta kritikaria (h. 1812).
• Irailaren 14a – Arthur Wellesley, Wellingtongo lehen dukea, estadista eta militar irlandarra (j. 1769).
• Irailaren 24a – Francisco Javier Castaños, Donostia suntsitzeko eta donostiarrak hiltzeko agindua eman zuen Espainiako Armadako jenerala (j. 1758).
• Urriaren 26a – Vincenzo Gioberti, italiar apaiza, filosofoa eta politikaria (j. 1801).
• Urriaren 26a – Johann Erdmann Hummel, alemaniar margolaria (j. 1769).
• Azaroaren 3a – Carlos María de Alvear, Argentinako askatasunaren buruzagia (j. 1789).
• Azaroaren 27a – Ada Lovelace, historiako lehen programatzailea (j. 1815).
• Andrés Antonio Gorbea, euskal herritar matematikaria eta ingeniaria (j. 1792).
• Gaspar Elordi Albizu, nafar politikaria (j. 1804).
• Tahirih, irandar poeta eta teologoa, Báb-en fedea aitortu zuen lehen emakumea.