Johan Gadolin

Li estis unu el la unuaj defendantoj de la teorio pri brulado de Antoine Lavoisier en Skandinavio. La mineralo "gadolinito", malkovrita en 1794, portas lian nomon same kiel la kemia elemento Gadolinio.

Johan Gadolin (1760–1852)
Malkovrinto de la kemia elemento itrio
Persona informo
Johan Gadolin
Naskiĝo	5-a de junio 1760 en Turku, Finnlando (tiam en Svedujo)
Morto	15-a de aŭgusto 1852 en Mynämäki, Finnlando (tiam en la Rusa Imperio)
Etno	Svedlingvaj finnlandanoj vd
Lingvoj	latina • sveda • finna • rusa • germana • angla • franca vd
Loĝloko	Finnlando vd
Ŝtataneco	Svedio vd
Alma mater	studis en Universitato de Upsalo kaj Reĝa Akademio de Turku
Familio
Patro	Jakob Gadolin vd
Infanoj	Jakob Algot Gadolin • Nils Anders Gadolin vd
Profesio
Okupo	kemiisto • fizikisto • mineralogo • Wiki Esperantogeologo • universitata instruisto vd
Laborkampo	kemio vd
Doktoreca konsilisto	Torbern Bergman vd
Honorigoj Honorigoj Order of St. Vladimir, 4th class • Ordeno de Sankta Vladimiro, tria klaso • Ordeno de Sankta Anna 2a-klasa vd
Membrecoj Membrecoj Leopoldina • Reĝa Sveda Akademio de Sciencoj • Peterburga Akademio pri Sciencoj vd
vd	Fonto: Vikidatumoj
v • d • r

Gadolin estis filo de Jakob Gadolin kaj Elisabeth Browallius, filino de Johan Browallius (1707-1755) kaj komencis studi matematikon en la Reĝa Akademio de Turku kiam li estis dekkvin-jara. Ĉar li konkludis ke la kurso de matematiko estis tro malfacila, li ŝanĝis siajn studojn por la kemia kampo. En 1779, li daŭrigis siajn studojn pri kemio, enirante en la Universitato de Upsalo, kiel lernanto de Torbern Bergman.

Gadolin famiĝis kiam li malkovris la unuan elementon de la grupo raraj termetaloj. En 1792, li ricevis specimenon de nigra kaj peza mineralo trovita el ŝtonmino de sveda vilaĝo Ytterby, proksima de Stokholmo. Ekde zorgaj eksperimentoj li izolis oksidon kiun li poste nomis "itrio". La "itrio" (fakte itria oksido) estis la unua konata kombinaĵo el raraj teroj. Tiuepoke ĝi estis konsiderata kemia elemento.

La mineralo, kiun Gadolin ekzamenis, estis nomumita "gadolinito" en 1800. La gadolinia oksido estis poste nomumita de ĝiaj malkovrintoj kaj tiu nomo estis donita liaomaĝe.

Gadolin estis profesoro pri kemio de la Akademio de Åbo, en 1797. Li estis unu el la unuaj kemiistoj kiuj faris ekzercojn de laboratorio al la studantoj. Krom tio, li permesis al la studantoj uzi sian laboratorion por privataj eksperimentoj.

Gadolin verkis, en 1798, la unuan ne-svedan gvidlibron pri la anti-flogistona teorio, sub la titolo "Enkonduko al Kemio". Malgraŭ ke la neorganika kemio kaj la analiza kemio estis la ĉefaj temoj en liaj publikaĵoj, li ankaŭ signifoplene kontribuis por la termokemio.

• De theoria caloris corporum specifici, 1784
• Dissertatio Chemica de Natura Metallorum Cujus Partem Priorem ... Præs. J. Gadolin ... Publico Examini Subjicit I.U. (partem Posteriorem ... J. Forsell.) - 1792
• Dissertatio Chemica de theoria calcinationis - 1792
• Dissertatio Chemica de natura metallorum - 1792
• Chemisk afhandling om flussers värkan vid järnmalmers proberande genom smältning - 1794
• Diss. acad. de theoria solutionis chemicae - 1795
• Diss. acad. de speciebus solutionis chemicae - 1797
• Dissertatio Chemica de natura carbonis vegetabilis - 1798
• Dissertatio Chemica de acido carbonico - 1798
• Anmärkningar Om Säkulä Quarnstens-brott ... Under Inseende Af Mag. Johan Gadolin ... Utgifne Af G.J. Bergroth - 1801
• Dissertatio Chemica de sulphate sodae - 1804
• Facultas Philosophica Academia Aboensis Åbo Akademi - 1805
• Dissertatio Chemica de alumine - 1805
• Dissertatio Chemica de sulphate argillae - 1805
• Dissertatio Chemica de sulphate ammoniacae et magnesiae - 1805
• Dissertatio Chemica de sulphate barytae - 1805
• Dissertatio Chemica de sulphate ammoniacae - 1805
• De cupro albo sinensi - 1810
• Praes. Dissertatio Academica Historiam Doctrinæ de Affinitatibus Chemicis Exhibens. (Resp. Pt. 1. Matthias Baeck. Pt. 2. P.A. Bonsdorff. Pt. 3. C.D. Von Haartman. Pt. 4. C.E. Eklund. Pt. 5. G.I. Costiauder. Pt. 6. E.U. Sylvander. Pt. 7. G.W. Ekquist. Pt. 8. V.R. Brummer.) - 1815
• Systema fossilium analysibus chemicis examinatorum Secundum partium ... - 1825

• WorldCat Identities
• numericana.com
• Stipendioj “Johan Gadolin” de Åbo Akademi
• The Rise of Economic Societies in the Eighteenth Century^{[rompita ligilo]} - Koen Stapelbroek, Jani Marjanen
• Encyclopaedia Universalis

• Gadolinio
• Itrio
• Johan Browallius (1707-1755) Profesoro de botaniko de la Universitato de Turku, kaj pripatrina avo de Gadolin
• Jakob Gadolin (1719-1802)
• Torbern Bergman (1735-1784) lia profesoro
• Carl Wilhelm Scheele (1742-1786)
• Joseph Banks (1743-1820)
• Johan Gottlieb Gahn (1745-1818)
• Claude Louis Berthollet (1748-1822)
• Carl Axel Arrhenius (1757-1824)
• Carl Gustaf Mosander (1797-1858)